Kayıp Zamanın İzinde, Marcel Proust, 1913
Marcel Proust’un yedi ciltten oluşan eseri Kayıp Zamanın İzinde’nin edebiyat dünyasında kendisine yer bulması hiç de kolay olmadı. Gallimard gibi dönemin önde gelen yayınevleri, eseri fazla uzun, ağır ve anlaşılması güç bularak defalarca reddetti. Editörler, anlatım tarzının alışılmışın dışında olması nedeniyle okuyucuların ilgisini çekmeyeceğine inanıyordu. Ancak Proust, pes etmek yerine romanın ilk cildini kendi imkanlarıyla bastırdı.
Zamanla edebiyat çevreleri, Proust’un bilinç akışı tekniğini ustalıkla kullanarak zamanı, hafızayı ve insan psikolojisini ele alış biçimini takdir etmeye başladı. Kayıp Zamanın İzinde, modern edebiyatın en büyük ve en etkileyici eserlerinden biri olarak kabul edilirken Proust da 20. yüzyılın en önemli yazarlarından biri olarak edebi tarihe adını yazdırdı.
Dublinliler, James Joyce, 1914
James Joyce, Dublinliler adlı eserini yayımlatmak için 15 yıl boyunca büyük bir mücadele verdi. Yayınevleri, kitabın fazla karmaşık, edebi ve ticari açıdan riskli olduğunu düşünerek defalarca reddetti. Ayrıca, eserde yer alan bazı bölümler ahlaki açıdan sakıncalı bulunarak sansüre uğradı.
Fakat Joyce, vazgeçmek yerine eserini korumakta ısrar etti ve Dublinliler 1914’te yayımlandı. Kitap, İrlanda toplumunu gerçekçi ve keskin bir dille ele alırken, Joyce’un ilerleyen yıllarda modern edebiyatın en büyük isimlerinden biri olmasını sağlayacak anlatım tekniklerinin de temellerini attı. Günümüzde Dublinliler, kısa öykü türünün en önemli klasiklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Ölüm Sessiz Geldi, Agatha Christie, 1920
Agatha Christie’nin ilk dedektif romanı Ölüm Sessiz Geldi, altı yıl boyunca yayınevi bulamadı. Dönemin birçok yayınevi, kadın bir yazarın polisiye türünde başarılı olamayacağına inanarak kitabı reddetti. Ancak sonunda bir yayınevi şans verdi ve Ölüm Sessiz Geldi, Christie’nin kaleminin ne denli güçlü olduğunu kanıtladı ve onu polisiye edebiyatının kraliçesi yaptı.
Ayrıca Christie, dünya çapında 2 milyardan fazla satan kitaplarıyla tarihe geçti.
Rüzgar Gibi Geçti, Margaret Mitchell, 1936
Mitchell’in Pulitzer Ödüllü eseri Rüzgar Gibi Geçti, yayınevleri tarafından 38 kez reddedildi.
Bugün dünya çapında milyonlarca satan ve sinemaya uyarlanan bir klasik olmasına rağmen, yayınevleri kitabın yeterince ilgi çekici olmadığına inanıyordu.
Hayvan Çiftliği, George Orwell, 1945
George Orwell’in Hayvan Çiftliği romanı, II. Dünya Savaşı sırasında birçok yayınevi tarafından reddedildi. Kitabın totaliter rejimleri eleştirmesi ve Sovyetler Birliği’ne yönelik açık göndermeler içermesi, yayınevlerinin eseri basmaktan çekinmesine neden oldu. Ancak Hayvan Çiftliği yayımlandıktan sonra, toplum eleştirisi ve politik alegorisiyle dünya çapında büyük bir etki yarattı. Orwell’in eseri, günümüzde hala geniş kitlelerce okunmaya ve tartışılmaya devam ediyor.
Anne Frank’ın Günlüğü, Anne Frank, 1947
Anne Frank’ın Nazi işgali altındaki Amsterdam’da yaşadıklarını anlattığı günlüğü, babası Otto Frank tarafından yayınevlerine sunulduğunda pek çok yayınevi tarafından ticari bir başarı getirmeyeceği düşüncesiyle geri çevrildi. Ancak yayımlandıktan sonra Anne Frank’ın Günlüğü, II. Dünya Savaşı’nın insanlık üzerindeki etkisini en güçlü şekilde anlatan eserlerden biri olarak dünya çapında milyonlarca insana ilham verdi ve savaşın dehşetini gözler önüne serdi.
Sineklerin Tanrısı, William Golding, 1954
William Golding’in Sineklerin Tanrısı adlı romanı, yayımlanmadan önce tam 21 yayınevi tarafından reddedildi. Bir editör, kitabı “tamamen saçmalık” olarak nitelendirerek basmayı reddetti. Ancak sonunda yayımlanan eser, çocukların medeniyetin kuralları olmadan nasıl vahşileşebileceğini gösteren güçlü bir alegori olarak kabul edildi. Sineklerin Tanrısı, modern edebiyatın en önemli eserlerinden biri olarak okullarda okutulmaya ve edebi tartışmalara konu olmaya devam ediyor.
Lolita, Vladimir Nabokov, 1955
Lolita, Nabokov’un en ünlü romanı olmasına rağmen, ABD ve İngiltere’de birçok yayınevi tarafından ahlaki gerekçelerle reddedildi. Fransız Olympia Press tarafından basılana kadar yayınevi bulamayan roman, bugün edebiyatın en çarpıcı eserlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Dune, Frank Herbert, 1965
Bilim kurgu edebiyatının şaheserlerinden biri olan Dune, 23 yayınevi tarafından reddedildi. Romanın karmaşık yapısı, detaylı evreni ve uzun anlatımı, yayınevlerinin eseri basmaktan çekinmesine neden oldu. Eser, Chilton Books tarafından yayımlandıktan sonra büyük bir başarı yakaladı.
Bugün, Herbert’in eseri bilim kurgu türünün mihenk taşlarından biri olarak kabul ediliyor.
Carrie, Stephen King, 1974
Stephen King’in ilk romanı Carrie, 30’dan fazla yayınevi tarafından reddedildi. Hatta King, umutsuzluğa kapılıp taslağı çöpe attı. Ancak eşi Tabitha King, metni çöpten çıkarıp onu devam etmeye teşvik etti. Sonunda kitap yayımlandı ve King’in kariyerini başlatan eser olarak tarihe geçti.
BONUS
Harry Potter ve Felsefe Taşı, J.K. Rowling, 1997
J.K. Rowling, Harry Potter ve Felsefe Taşı’nı yayımlatmadan önce 12 yayınevinden ret aldı. Çoğu yayınevi, kitabın çok uzun olduğunu ve çocukların ilgisini çekmeyeceğini düşündü. Ancak Bloomsbury Yayıncılık, editörünün küçük kızının kitaba bayılmasıyla eseri kabul etti. Bugün, Harry Potter serisi 500 milyondan fazla satışa ulaştı.
Kapak Fotoğrafı: Photo by Prateek Katyal on Unsplash
