*Büyük birader seni izliyor!
Distopia türünün en çarpıcı örneklerini yazan, fütürist yazar George Orwell ya da asıl ismiyle, Eric Arthur Blair 1903 ile 1950 yılları arasında yaşadı.
47 yıllık kısa yaşamında pek çok esere imza atan George Orwell, 20. yüzyıl ve İngiliz edebiyatının en önde gelen isimlerinden biri.
‘Bir evrensel aldatı çağında gerçeği söylemek devrimsel bir eylemdir.’
Babası, İngiliz İmparatorluğu’nun en büyük kolonisinde görevli olan Orwell, Hindistan’da doğdu. Ancak babası göreve devam etmesine rağmen henüz 1 yaşındayken annesiyle birlikte İngiltere’ye döndü.
Annesi, ablası ve kız kardeşiyle İngiltere’de yaşayan Orwell, şiir okumaya ve yazmaya küçük yaşlarında başladı. Öğrenim hayatında gösterdiği üstün başarı, yazarın, Kral Bursu’yla Eton Okulu’nda eğitim görmesini sağladı.
Eton Okulu’nda Aldous Huxley’in öğrencisi olan Orwell, öğrenim yaşamını maddi imkansızlıklar sebebiyle tamamlayamadı ve yedi yıl boyunca Burma adasında polis olarak görev yaptı.
‘Özgürlük ancak ve ancak insanlara duymak istemedikleri bir şeyi söyleyebildiğimizde bir anlam ifade eder.’
İngiltere’ye döndükten sonra hayallerinin peşinden gitmeye karar veren George Orwell, hayranı olduğu Jack London’un izinden yürüyerek önce Londra’nın yoksul mahallelerinde sonra da iki yıl süreyle Paris’te yaşadı. Yoksulluğa dayanamayan yazar, Paris macerasının ardından ailesinin yanına döndü.
Yazarlığa ilk adımını da Burma, Londra ve Paris’te karşılaştığı çaresizliği, vahşeti ve yoksulluğu yazarak attı.
‘Politik dil, yalanları gerçekmiş gibi, cinayeti saygın göstermek için tasarlanmıştır.’
Eserlerindeki emperyalizme ve totalitarizme karşı duruş ile sosyal adaletsizlik vurgusu Orwell’in imzası niteliğindedir.
‘Zulüm ve işkenceye kıllarını kıpırdatmadan seyirci kalan eğitimli kişiler; körlükleriyle mi aşağılıktır, yoksa vicdanlarıyla mı, bilinmez.’
1933 yılında yayımlanan Paris ve Londra’da Beş Parasız isimli ilk romanının otobiyografik olup olmadığı konusunda hala bir netlik söz konusu değildir.
İkinci eseri, Burma Günleri 1934 yılında ve Papazın Kızı isimli romanı 1935 yılında basılmıştır.
‘Sanatın politikayla hiçbir ilgisinin olmaması gerektiği fikrinin kendisi de politik bir tutumdur.’
1936 yılının sonuna kadar yazın hayatına devam eden Orwell, İspanya İç Savaşı sırasında gönüllüler arasına yer alarak Marksist İşçi Birlik Partisi milislerinin (POUM Milisi) yanında, Hitler ve Mussolini’nin desteğini alan Franco’ya karşı savaşa katıldı.
Cephede bulunduğu süreçte, bir keskin nişancının mermisiyle gırtlağından vurulan Orwell, bu olayda ölmemiş olsa da cephe gerisine gönderildi. Burada, İspanya’ya ilk geldiğinde tanık olduğu sosyalist denebilecek düzenin tamamen değiştiğini gören yazar, POUM’un yasadışı ilan edilmesinin ardından ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.
‘Geçmiş silinmekle kalmıyor, silindiği de unutuluyor, sonunda yalan, gerçek olup çıkıyordu.’
İspanya devriminin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından hayal kırıklığına uğrayan Orwell, Hayvan Çiftliği ‘Bir Peri Masalı’ eserini kaleme almıştır.
Eserde kısaca, insanların zulümleri karşısında isyan ederek çiftliği ele geçiren ve elleri olmamasına rağmen zor işlerin üstesinden gelmeyi başaran, ancak domuzların hırs ve oyunlarının, zaferini gölgelediği hayvanların masalı anlatılır.
Hayvan Çiftliği, dikkatle incelendiğinde yalnızca İspanya’da yaşananları eleştirmez, aynı zamanda tüm dünya ülkelerinde yaşananlardan birer parça taşır.
‘İnsanın tekrar tekrar okuduğu, aklının demirbaşları arasında yerini alan ve hayata bakışını değiştiren kitaplar vardır; göz atıp asla baştan sona okumadığı, bir oturuşta okuyup bir hafta sonra unuttuğu kitaplar da.’
Orwell, Hayvan Çiftliği’nin ardından dünyanın dört bir yanında isminin duyulmasını sağlayan 1984’ü yazmıştır.
1949 yılında yayımlanan eser, sürekli gözetim altında tutulan toplumun yaşantısını ortaya koyar. ‘Gözetim Toplumu’nu net bir şekilde ortaya koyan Orwell’in eseri, 1985 yılında, Michael Radford yönetmenliğinde sinemaya uyarlanmıştır.
‘Bağlılık, düşünmemek demektir, düşünmeye gerek duymamak demektir. Bağlılık, bilinçsizliktir.’
1930’lu yıllarda kendisini sosyalist olarak tanımlayan yazar, 10 romanın yanı sıra çok sayıda makaleye imza atmıştır.
Orwell, 1950 yılında, verem tedavisi gördüğü hastanede hayata veda etmiştir.
‘Tüm sorunlarımızın yanıtı burada. Tek bir sözcükte özetlenebilir: İnsan.’
George Orwell’ın Yazar Adaylarına Tavsiyeleri
- Daha önce kullanılmış metaforları tekrarlamayın.
- Kısası varsa uzun kelimeleri tercih etmeyin.
- Gereksiz kelimeleri cümlelerinizden çıkarın.
- Aktif anlatımı tercih edin, pasifi değil.
- Bilimsel kavramlar ve yabancı kelimeler yerine basit olanı tercih edin.
- İllaki kurallarınız olacaksa, kendi kurallarınızı koyun. Başkalarını taklit etmeyin.
‘Bütün hayvanlar eşittir, ancak bazı hayvanlar diğerlerinden daha eşittir.’
BONUS
Eserleri
- Paris ve Londra’da Beş Parasız, 1933
- Burma Günleri, 1934
- Papazın Kızı, 1935
- Aspidistra / Zambaklar Solmasın, 1936
- Wigan İskelesi Yolu, 1937
- Katalonya’ya Selam, 1938
- Daralma, 1939
- Hayvan Çiftliği ‘Bir Peri Masalı’, 1945
- Neden Yazıyorum, 1946
- 1984, 1949
- Faşizm Kehanetleri