Kısaca Bruce Lee
Bruce Lee veya doğumundaki doktorun verdiği ismiyle, Lee Jun-Fan, Çin operasında oyuncu olan anne ve babasının turne için bulunduğu Amerika Birleşik Devletleri’nde, 27 Kasım 1940 tarihinde doğmuştur.
20 Temmuz 1973’de, henüz 32 yaşındayken hayatını kaybeden Bruce Lee, dünyanın en fazla tanınan oyuncularından biri olmasının yanı sıra bir Kung Fu savunma sanatı ustasıydı.
Çocukluğu ve İlk Gençlik Yılları
Doğuştan sağ bacağı kısa olan Lee, ailesinin bu durumun üstesinden gelebilmesi için Kung Fu öğrenmesini istemesi üzerine, 6 yaşındandayken Kung Fu tekniklerini öğrenmeye başlamıştır. Hırçın ve yaramaz bir çocuk olan ve küçük yaşlarından itibaren sokak kavgalarına karışan Lee, 1954 yılında, tüm dünyanın tanıdığı Kung Fu ustası, Sufi Yip Man’ın (Ip-Man) öğrencisi olarak Wing Chun sistemini çalışmaya başlamıştır.
İlerleyen yıllarda Wing Chun’un yanı sıra karate, boks, Tayland boksu, jujutsu (ju jitsu), kick boks, aikido, judo, eskrim, güreş ve taekwondo çalışmaya ve dans etmeye başlayan Bruce Lee, danstaki adımları dövüş stillerinde de kullanmıştır.
Babasının tiyatro oyunlarında çocuk oyuncu olarak yer vermeye başladığı Lee, önceleri yalnızca sahnede dururken, bir süre sonra kötü çocuk ve genç rollerini oynamaya başlamıştır.
Lee, çocuk oyuncu olarak 20’den fazla filmde küçük roller almıştır.
ABD’ye Gidişi
1958’de, Hong Kong’da düzenlenen Boks Şampiyonası’nda, üç yıldır şampiyonluğu elinde tutan Jams’i yenerek şampiyon olmuştur. Yine aynı yıl Hong Kong’da, en sevdiği dans olan Cha Cha dansında da şampiyonluk kazanmıştır. Bu başarılarına rağmen, liseyi bırakan ve karıştığı sokak kavgalarından dolayı kötü bir şöhret edinen Bruce Lee, 18 yaşındayken, ailesi tarafından ABD’ye, bir arkadaşlarının yanına gönderilmiştir.
ABD’de hem öğrenimini sürdüren hem de garson olarak çalışan Lee, burada liseyi bitirmiş ve ardından Washington Üniversitesi Felsefe Bölümü’ne girmiştir.
Jun Fan Kung Fu Institute
Garsonlukla sürdürdüğü hayatın kendisine göre olmadığını fark ettikten sonra, o güne kadar Çinlilerden başkasına öğretilmesi yasak olan Kung Fu’yu Amerikalılara da öğretmeye başlamıştır. Ve kısa bir süre sonra, Jun Fan Kung Fu isminde, kendi ismini taşıyan Kung Fu okulunu açmıştır.
Bu süreçte öğrenimini de sürdüren Bruce Lee, felsefe bölümünü bitirdikten sonra aynı alanda yüksek lisans yapmaya başlamıştır. Fakat 1964 yılında, yüksek lisansını tamamlamadan Linda Emery ile evlenmiştir.
Çift Oakland’e taşınmış ve Bruce Lee burada, James Lee ile birlikte bir Kung Fu okulu daha açmıştır. Lee, ilerleyen yıllarda Los Angeles’te de bir okul kurmuştur.
Jeet Kune Do
Geleneksel Kung Fu sistemlerinin yetersiz olduğunu sık sık dile getiren Lee, 1964’de Jeet Kune Do (Durduran Yumruk Yolu) ismini verdiği, kendi savunma sanatı sisteminin temellerini atmıştır.
Oyunculuk Kariyeri
Hem Hong Kong’dayken hem de ABD’ye taşındıktan sonra pek çok dizi ve filmde rol alan Lee’nin ses getiren ilk uzun metrajlı filmi, 1971 yapımı Big Boss (Büyük Patron) olmuştur.
Özellikle Güneydoğu Asya ve Hong Kong’da gişe rekorları kıran Big Boss’u, yine gişe rekortmeni olan, Fist of Fury (Öfkenin Yumruğu) izlemiştir.
Lee’nin ölümünden önce tamamlanan son iki filmi ise, The Way of Dragon (Ejderin Yolu) ve Enter the Dragon’dur (Ejder Kalesi).
Bruce Lee, Kung Fu sinemasına yeni bir boyut kazandırmış ve yer aldığı filmlerin dünya sinema klasikleri arasına girmesini sağlamıştır.
Kendine özgü stiliyle dikkat çeken Bruce Lee, filmlerin dövüş sahnelerindeki koreografileri büyük bir titizlikle kendisi hazırlamıştır.
Lee’nin sahneleri, Lee’nin şaşırtıcı hızı sebebiyle, genellikle slow motion tekniğiyle netleştirilmiş ve izleyici karşısına çıkmıştır.
Ölümü
Sufi Yip Man’ın verdiği isimle Little Dragon (Küçük Ejder) Bruce Lee, Game of Death (Ölüm Oyunu) isimli filmin çekimleri sırasında, filmi tamamlayamadan beyninde oluşan bir ödem sonucu hayatını kaybetmiştir.
Ölümüyle ilgili pek çok iddia ortaya atılan Lee, uzun süren hastalık dönemlerinde Tao of Jeet Kune Do isimli bir kitap yazmaya başlamıştır. Ölümü sebebiyle kitabı eşi tamamlamıştır.
Lee, hayatı boyunca Jeet Kune Do eğitimi verebilecek yalnızca dört öğrenci yetiştirmiştir. Bunlar Taky Kimura, James Yimm Lee, Dan Inosanto ve Ted Wong’dur.
Zihnini boşalt, su gibi biçimsiz, şekilsiz ol. Suyu bardağa koyarsan, bardak gibi olur. Şişeye koyarsan, şişe gibi. Demliğe koyarsan, demlik gibi… Su, hem akabilir hem gürleyebilir. Su ol, dostum.
BONUS
Bruce Lee’nin 1965 yılında doğan oğlu Brandon Lee, trajik bir şekilde, 31 Mart 1993’de, The Crow filminin çekimleri sırasında karnından vurularak ölmüştür.
