Zihin haritası ya da zihin haritalama, beynimizin işlevlerini daha etkili bir biçimde kullanmamıza yardımcı olan tekniklerden biri.
Zihin haritası, genel bir ifadeyle; anahtar kelimeler, şemalar, renkler ve şekiller kullanarak uygulanan bir not alma yöntemi olarak da tanımlanabilir.
Not alma yöntemi olarak ortaya çıkan zihin haritalama tekniğinin temelleri, yüzyıllar öncesine dayandırılabilir. Leonardo Da Vinci de dahil, çok sayıda bilim insanı ve sanatçı tarafından kullanılan teknik, 1970’li yıllarda, beyinle ilgili yapılan araştırmalarla daha da geliştirilmiştir.
İlerleyen süreçte Zihin Haritaları, Mental Haritalar ve Öğrenme Haritaları gibi isimlendirilen teknik, Tony Buzan tarafından İngiltere’de ‘Mind Map’ ismiyle tescil ettirilmiştir.
Kavramın tescillenmesinin ardından Buzan, Zihin Haritası tekniğini bir ürüne dönüştürmüştür.
Zihin Haritaları ülkemizde, Memoriad Dünya Hafıza Olimpiyatları’nın kurucularından Melik Duyar ve Tony Buzan’ın birlikte hazırladığı ve 1995 yılında piyasaya sürdükleri ‘Beyin Haritaları ve Derslere Uygulama Teknikleri’ isimli kitap ve kaset seti ile kullanılmaya başlanmıştır.
Zihin Haritaları ve Beyin Haritaları kavramları, Duyar’ın Mega Hafıza şirketinin tescilli markalarıdır ve kavramların ticari kullanım hakları şirkete aittir.
Zihin Haritası, bir not alma yöntemi olmasının yanı sıra düşüncelerimizi sistemli bir hale getirmek, görselleştirmek ve sınıflandırmak için de işlevsel bir tekniktir.
Bu yüzden, öğrenimden karar almaya, problem çözümünden organizasyona kadar pek çok süreçte etkili olarak kullanılmaktadır.
Düşüncelerinizi tam olarak aktarabileceğiniz zihin haritalama tekniğinin birden fazla yöntemi olsa da temel özellikleri aynıdır.
Merkezde bir ana konu ya da soru; bunun çevresinde de konuyla bağlantılı tüm diğer öğeler yer alır.
Böylece aklınızdan geçenleri renkler, semboller ve kelimeler aracılığıyla düzenli bir şemaya dönüştürmüş olursunuz.
Çok boyutlu ve yaratıcı düşünmeye yardımcı olan zihin haritaları, bir açıdan zihni boşaltmayı, daha berrak düşünmeyi ve düşünceleri bir bütün olarak görebilmeyi de sağlıyor.
Tek bir sayfada konuyla ilgili tüm bilgilerin bir araya getirilmesi, zihin haritasını pratik ve kolay uygulanabilir bir yöntem haline getiriyor. Ayrıca çağrışımlara izin vermesi, düşüncelerimiz arasında bağ kurmamıza ve onları birbiriyle ilişkilendirmemize de yardımcı oluyor.
Bu da zihin haritalarını; sınava çalışırken, not alırken, sunumlarda, toplantılarda, problemlere alternatif çözümler ararken, yeni fikirler geliştirirken, karar alma süreçlerinde ya da plan yaparken kullanabilmemizi sağlıyor.
Zihin Haritasının Faydaları
- Renkler, resimler ve şemalarla öğrenmeyi keyifli bir sürece dönüştürür,
- Düşünce ve bilgilerin sınıflandırılmasını sağlar,
- Bilgileri hatırlamayı kolaylaştırır,
- Yaratıcı düşünmeyi tetikler,
- Dikkat dağınıklığını azaltır,
- Düşüncelerin netleşmesine ve bütünlük kazanmasına yardımcı olur,
- Konuya / soruya ilişkin seçenekleri keşfetmeyi sağlar.
Zihin Haritası Nasıl Yapılır?
- Ana fikir ya da sorunuzu, düz bir kağıdın merkezine yerleştirin. Bunu kelimelerin yanı sıra şekiller ya da semboller kullanarak da yapabilirsiniz.
- Ana fikrin etrafına dallar çizin. Bu dalların her biri, ana fikirle ilişkili alt fikir ve temalardır.
- Her alt dal da kendisiyle ilişkili başka alt dallara ayrılacaktır.
- Böylece, zihin haritasını tamamladığınızda ana konuyla ilişkili tüm bağlantıların yer aldığı bir ağa sahip olduğunuzu göreceksiniz.
Zihin haritasının kullanımıyla ilgili daha detaylı olarak bilgi edinmek için Zihin Haritası Nasıl Yapılır? yazımızı okuyabilirsiniz.
