11 Aralık 2017

Yunan Mitolojisinde Tanrılar

Burcu Tur Yüksel Akay

~7dk

Evrenin yaradılışı, tanrıların doğuşu ve soylarıyla ilgili çok sayıda Yunan theogoniası bulunuyor olsa da günümüzde, Yunan kozmolojisinde, hakkında çok az bilgiye sahip olduğumuz Hesiodos’un Theogonia eseri baz alınıyor.

Hesiodos’un Theogonia’sı Yunan kozmolojisinde evrenin yaradılışını; tanrıların doğumunu, soylarını, birbirleriyle olan ilişkilerini ve Yunan efsanelerini içeren önemli bir kaynaktır.

yunan mitolojisi tanrılar fresco mural charon

İlk Tanrılar (Primordiyal Tanrılar)

Hesiodos’a göre ilk Khaos vardır. Khaos’un ardından sırayla Gaia, Tartaros, Eros, Erebus, Pontus, Uranos, Ourea, Nyks ve Aether oluşmuştur.

Homeros ise, tüm tanrıların çıkış noktası olarak Okeanos ve Tethys’i göstermiştir.

Yunan mitolojisinde tanrılar, dünya üzerindeki egemenlik dönemlerine göre 3 gruba ayrılıyorlar.

  • Evreni oluşturan öncül tanrılar,
  • Öncül tanrıları tahtından indiren Titanlar ve
  • Titanlardan egemenliği alan Olympos tanrıları.

Evreni Oluşturan İlk Tanrılar (Theogonia, Hesiodos)

Khaos: Khaos, Yunanca boşluk anlamını taşır ve evrenin oluşumdan önceki biçimsiz boşluğu ifade eder.

Khaos, kozmostan yani evrenden veya düzenden önce gelir.

Gaia: Yeryüzü tanrıçasıdır. Gaia ya da Gaea, toprak anadır ve diğer tanrılar Gaia ve Erebus’tan türemiştir.

Gaia, Titanlarla birlikte tüm tanrıların annesidir.

Tartaros: Evrende oluşan ilk varlıklardan biri olan Tartaros, Hesiodos’a göre hem bir tanrıdır hem de yeraltında bir yeri ifade eder. Tartaros, üç kat geceyle kaplı bronz bir duvarın içinde durur ve burası ölüler diyarının en altındadır.

Yer altının en dip katmanı olan Tartaros, Yunan mitolojisinde cehennemdir.

Eros: Khaos, Gaia ve Tartaros’un ardından evrene dördüncü olarak gelmiştir. Eros, sonsuza dek sürecek yaratıcı üreme eyleminin sembolü; aşkın, seksin ve şehvetin temsilcisidir.

Erebus: Karanlık tanrısıdır. Gaia gibi Erebus’u da Khaos yaratmıştır.

Pontus: Denizleri simgeleyen Pontus, Gaia’nın oğludur. Çiftleşmeden meydana gelmiştir.

Uranos: Göklerin tanrısıdır. Gaia’nın oğludur. Gaia, Pontus gibi Uranos’u da çiftleşmeden doğurmuştır.

Titanların, Hekatonkheir’lerin ve Kyklop’ların babasıdır.

Ourea: Dağları simgeler. Gaia’nın çocuğudur.

Nyks: Gece tanrıçasıdır. Gaia ve Erebus’un kardeşi olan Nyks’i de Khaos yaratmıştır. Nyks aynı zamanda yüksek gökyüzünü, tanrıların nefes aldığı havayı temsil eder.

Aether: Yüksek gökyüzü, uzay ve cennet tanrısıdır. Erebus ile Gaia’nın oğludur.

Not

Yunan mitolojisinde ilk tanrıların doğum sıraları ve birbirleriyle olan ilişkilerine dair pek çok farklı hikaye bulunmaktadır.

yunan mitolojisi devler

Titanlar yani ikincil tanrılar Gaia ve Uranos’un çocuklarıdır. 6 tanrı ve 6 tanrıça olmak üzere 12 Titan vardır.

Kronos: Zaman tanrısı. Titanların en genci ve lideridir.

Rhea: Cinsel bereket tanrıçası. Olympos tanrılarının annesi.

Okeanos: Okyanusların tanrısı.

Tethys: Deniz tanrıçası.

Hyperion: Güneş tanrısı.

Phoibe: Zeka ve ay tanrıçası. Karanlık ve gizemi temsil eder.

Koios: Akıl tanrısı. Kuzey kutbunu temsil eder.

Theia: Aydınlık ve görüntü tanrıçası. Değerli taşları simgeler.

Krios: Savaş ve barış tanrısı.

Themis: Adalet tanrıçası. Düzeni temsil eder.

İapetos: Ölümlülük ve yaşam süresi tanrısı.

Mnemosyne: Hafıza tanrıçası. Hatıraları temsil eder.

Titanlar, efsanevi Altın Çağ’da dünyayı yönetmişlerdir.

En başta 12 titan vardır ve her bir titan farklı bir kavramla özdeşleştirilmiştir.

Gaia ile Uranos’un çocukları olan ilk titanlar başka titanların ortaya çıkmasını sağlamışlardır.

Titanlar, babası Uranos’u tahttan indiren Kronos tarafından yönetilmiştir.

Kronos’un ve titanların egemenliği Titanlar Savaşı (Titanomahi) sonrasında bitmiştir. Kronos’u tahttan indiren oğlu Zeus olmuştur. Titanlar Savaşı’nın ardından dünyaya Olympos tanrıları egemen olmuştur.

Üçüncü kuşak Yunan tanrıları Olympos Tanrıları ya da 12 Olymposlu olarak da isimlendiriliyorlar.

Bu 12 tanrının arasında kimi zaman aile kurumunu temsil eden Hestia da gösterilir. Ancak Hades, Olympos’ta yaşamadığı için yer almaz.

Titanlar Savaşı’nda titanları Tartaros’a hapsetmiş ve dünyanın egemenliğini kazanmışlardır.

Birinci Kuşak Olympos Tanrıları

Kronos ve Rhea’nın çocuklarıdır.

Zeus: Tanrıların kralı. Gökyüzü ve hava olayları tanrısı.

Hera: Evlilik, kadın ve bereket tanrıçası. Olympos’un kraliçesi.

Poseidon: Deniz ve deprem tanrısı.

Demeter: Doğurganlık, doğa, tarım ve mevsimlerin tanrıçası.

Hestia: Düzen ve aile tanrıçası. Kronos ve Rhea’nın ilk çocuğudur.

Hades: Yeraltı tanrısı.

İkinci Kuşak Olympos Tanrıları

Athena: Bilgelik ve savaş stratejisi tanrıçası.

Apollo: Sanat, kehanet, bilgi ve şifa tanrısı.

Artemis: Avcılık, okçuluk ve kırsal hayat tanrıçası.

Ares: Savaş ve şiddet tanrısı.

Afrodit: Aşk, güzellik ve şehvet tanrıçası.

Dianisos: Şarap, şölen ve eğlence tanrısı. Olympos tanrıları içinde tek yarı-tanrıdır.

Hermes: Tanrıların habercisi. Ticaret ve oyun tanrısı.

Hephaistos: Madencilik ve ateş tanrısı.

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
Burcu Tur Yüksel Akay

Burcu Tur Yüksel Akay

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.