1970 sonrası Türkiye’sinde seramik panolara ilgi artmış; kamu kurum ve kuruluşlarında, alışveriş merkezlerinde ve özel mekânlarda sıklıkla kullanılmıştır. Aynı dönemde toplumsal izler, çağdaş seramik sanatımızda görülmeye başlar. Sanatçı ve mimar iş birliği ile yapılarda mozaik ve seramik panoların yer aldığı, sanat yarışmalarının düzenlendiği ve seramikte uluslararası ödüllerin alındığı üretken yıllardır. Bu dönemin mimari yapılarında, duvar panolarıyla ön plana çıkan Füreya Koral, Sadi Diren, Bedri Rahmi Eyüpoğlu, Jale Yılmabaşar, Atilla Galatalı, Mustafa Tunçalp ve Hamiye Çolakoğlu dikkat çekmektedir.
Füreya Koral
Türkiye’de ilk özel seramik atölyesini açarak genç kuşak seramik sanatçılarının yetişmesine ve çağdaş seramik sanatına katkı sağlamıştır. Sanatçının İstanbul Divan Pastanesindeki çalışması, yaptığı seramik duvar panolarından bir örnek olarak alınmış ve incelenmiştir. Bu panoda, farklı boyutlarda stilize edilmiş kuş figürleri, siyah renkle boyanmış ve zengin görsel etkilerle devinden bir kompozisyon tasarlanmıştır. Alçak kabartma olarak yapılan pano genelinde, boşluk-doluluk ve düz-dokulu yüzeyler arasında denge ve hareketlilik sağlanmıştır.
Jale Yılmabaşar
Türkiye’nin ilk kadın seramik profesörü olarak anılan sanatçının, 1969 yılında, Özel İdare Binası İl Genel Meclisi holüne “İstanbul” isimli seramik duvar panosu incelenmiştir. Çalışmalarında figürlere de ağırlık veren sanatçının, bu panoda mimari unsurlardan farklı Anadolu evlerini ve doğadan alınan bitkisel ögelerin alçak kabartma şeklinde kullandığı görülmektedir. Çok renkli bir çalışma olan bu panoda görsel zenginlik sıcak ve soğuk renklerin karşıtlıklarıyla dengelenerek sanat severlere yansıtılmıştır.
Sadi Diren
Büyük Tarabya Oteli Barı için bir yaptığı bir seramik pano tasarımında, Anadolu motiflerinden etkilendiğini şu sözleriyle ifade eder: “Anadolu medeniyetlerindeki bir motif alınıyor ve o motif çeşitli güncel olaylara uygulanıyor. Motif bir araç olarak kullanılıyor” Seramik pano düzenlemesinde; geometrik motifler, sıcak-soğuk renkler, boşluk-doluluk ve düz-dokulu yüzeylerin dengeli biçimde kullanılmasıyla yüzeyde hareketlilik kazandırılmıştır.
Bedri Rahmi Eyüboğlu
Çok farklı tekniklerde seramik mozaik panolar üretmiştir. Sadi Diren, Eyüboğlu’nu şöyle ifade eder; “Geleneksel motifleri çağdaş tekniklerle yorumlamıştır”. Eyüboğlu, 1963-69 yılları arasında Vakko fabrikası, Karaköy Tatlıcılar ve İstanbul Manifaturacılar Çarşısı için çeşitli malzemelerle büyük boyutlu geleneksel motifli panolarda tasarlayıp uygulamıştır.
Hamiye Çolakoğlu
1959-1963 Floransa’da yüksek pişirim teknolojisi ve sanat tarihi eğitimi almıştır. Seramiği artistik görselliğin ötesinde, malzemenin doğal yapısını bozmadan büyük duvar panolarında; geometrik biçimler, organik kıvrımlar, kuş figürleri, renk, leke, doku ve çizgileri kullanarak yüksek pişirim teknolojisi uygulamıştır. Çolakoğlu’nun seramik duvar panolarında kullandığı renkleri, dokuları ve organik yapıları kabartma resim tadıyla duyumsal açıdan oldukça etkili ve doyurucudur.
Mustafa Tunçalp
Sanatçı seramik panolarında Atilla Galatalı gibi endüstriyel modüler birimleri artistik duvar panolarında kullanmıştır. Artistik panolarındaki modüler birimlerin düzenli ritmik hareketlerine karşı, serbest şekillendirdiği plastik kumaş kıvrımlarıyla artistik ve estetik denge sağlar. Bazı pano ve heykel tasarımlarında kuş figürü veya organik biçimler kullanan sanatçı, zaman zaman çalışmalarında yüksek pişirim teknolojisi de uygulamaktadır.
Atilla Galatalı
Çok renkli artistik modüler birimlerden ve kumaş kıvrımlarının ritmik hareketiyle devingen büyük boyutlu seramik panoları ile tanınmaktadır. Sanatçı, kimi zaman seramik malzemenin doğallığını bozmadan, ahşap çıta dokularını dairesel arayışlarla bünye üzerine bastırarak, kimi zaman da yüksek kabartmalı ve çok renkli sırların tonlarını kullanarak panolar üretmiştir. Çağdaş seramik sanatına pek çok yeni kavramlar kazandıran sanatçı, seramik sanatını sorgulayıcı söylemlerle bildiri ve makaleler kaleme alıp yazmıştır.
Nedim Günsür
Gecekondular, gurbetçiler, maden işçileri ve göç olgusu denildiğinde ilk akla gelen isimlerden biri Nedim Günsür’dür. Toplumsal değişim ve yarattığı sorunlardan etkilenen sanatçı, bayram yerlerini gösteren neşeli yapıtları bir yana bırakılırsa özellikle göç kervanlarını, tren yolcularını, cenaze törenlerini anlattığı resimlerinde panoramik manzaralar boyar. “Gurbetçiler” ve “Tren’de”, uzun ince bir hat üzerinde sıraladığı figürlerini, toplumsal olayların yükü altında ezilen zayıf, kırılgan varlıklar olarak resmeder. Nedim Günsür, köy ve kent kavramlarını bütün zıtlıklarıyla gözlemlemiştir. Resimlerinde geniş mekân tasarımları içine küçük figürler sığdırarak, ilginç, çekici kompozisyonlar oluşturan, kendilerine naif etkinlik yolları arayan sanatçılara yönlendirici olmuştur.
Eren Eyüboğlu
Türkiye’nin dört bir yanını dolaşarak Anadolu insanının yaşam biçimini tuvallerine folklorik özellikleri plastik ögelerle birleştirerek yansıtmıştır. Bedri Rahmi Eyüboğlu ile birlikte D Grubu’na katılmıştır. Topluluğun etkinliklerinde önemli rol üstlenen sanatçı resimlerinde Soyutlamacı ve Ekspresyonist görüşü ile Anadolu insanına ve doğal yaşama yönelik konular işlemiştir. 1950’li yıllarda Picasso ve Braque gibi usta ressamlardan çalıştığı kopyalar sayesinde yapıtlarında ayrıntıdan uzaklaşarak; sadeliğe, ritmik çizgi ve heyecan verici, coşkulu renk uyumuna yönelmiştir. Resmin yanında mozaik çalışmaları da yapmıştır.
