Takım spor kültürü, artık spor çevrelerinde her zamankinden daha fazla tartışılıyor. Çünkü, takım spor kültürü, günümüzde giderek daha önemli bir performans faktörü haline geliyor. Eğer ‘doğru’ kültüre sahipseniz, ekibinizin sürdürülebilir başarıya ulaşma olasılığı daha yüksektir. Ekibimize aşılamamız gereken; her zaman kazanmak değil, her zaman mücadelenin içinde olmaktır. Eğer ‘yanlış’ kültüre sahipseniz; herhangi bir başarı, hatta kısa süreli başarı şansınız bile neredeyse sıfırdır. Peki, takım içerisinde doğru spor kültürünü nasıl yaratırsınız? Bu yazıda, başarılı takım spor kültürünü tanımlayan 10 faktörü inceleyeceğiz.
Takım spor kültürü nedir? En basit ve en kullanışlı tanımlama, takım içerisinde davranış şekli, olacaktır. Takım içerisindeki davranış, değerlerin bir yansımasıdır. Ortak bir değer kümesini ele almak ve geliştirmek, başarının yaratılmasına yardımcı olur.
Öyleyse, takımlar nasıl ‘yanlış’ kültüre sahip olurlar? Çevremizde belirgin bir şekilde gördüğümüz, kültürleriyle ilgili sorunları olan birçok takım var. Bu yazıda, bu belirli takımlarda neyin yanlış gittiği konusunu derinlemesine incelemeyeceğiz, ancak başarılı kültürleri tanımlayan ve kültür zorluğu üzerine düşünmemizi sağlayacak 10 faktörü değerlendireceğiz.
Sporcu değerlendirmelerindeki rolümde, 20 yıllık bir süre boyunca birçok farklı takımla ve farklı yaş grubuyla çalışma fırsatım oldu. Bu kadar çok ekiple çalışırken, birçok farklı kültürü görme ayrıcalığına sahip oldum – başarılı ve başarısız. Başarılı kültürler açısından, benim için netleşen ve başarılı bir kültüre işaret eden davranış kalıpları oluştu.
Başarılı Bir Takım Spor Kültürünü Tanımlayan 10 Faktör
Antrenörler ve liderler, istedikleri kültürü yaratma konusunda bilinçli davranırlar.
Antrenörler ve liderler, kültürlerini geliştirmek için G.R.I.P modelini örnek alan bir süreç kullanırlar.
G.R.I.P modeli 4 ana başlıkta incelenebilir;
Hedefler; amaç ve yönün netliğini, aynı zamanda takımdaki vizyon, misyon ve stratejiyi ortaya koyar. Ayrıca, uyumu teşvik eder ve ekibin her üyesinin takıma bağlılığının oluşma sürecini hızlandırır.
Roller; ekip liderinin saygınlığı ve her bir takım üyesi için ilerleyen süreçlerde açıklık gerektirir. Beklentiler ve hesap verebilirlik karşılıklı oluşmalı, net sınırlar koyulmalı, boşluklar belirlenmeli ve takım içerisinde görevlendirmelerle sorumluluklar verilerek bu boşlukların mutlaka doldurulması gerekmektedir.
Kişilerarası ilişkiler; ekip üyelerinin sahip olduğu güveni tanımlar. Burada dikkat edilmesi gereken noktalar:
- Takım içerisindeki iletişimin ve iş birliğinin kalitesi,
- Takım içerisinde duyarlılık, esneklik ve etkili yöntemler konusunda yaşanacak anlaşmazlıkları sonlandırabilme yetisi olarak değerlendirilmelidir.
Süreçler ve iş akışı; doğru kararların alınmasını, ekip içerisindeki sorunların çözülmesini, çatışmanın önlenmesini sağlar. Hedefe ulaşmak için gerekli süreçler, prosedürler ve iş akışı etkili, aynı zamanda da verimli olmalıdır.
Antrenörler ve liderler değerlerini ve davranışlarını tanımlamışlardır. Bunlar takımın ulaşmak istediği hedefle eşleşir.
Takımlar, her şeyden önce istenen kültüre rol model olan etkili takım kaptanlarına sahiptir.
Takımlar genellikle kültürlerini açıklamak için sorumlu, dürüst, dirençli, ekip odaklı olmak gibi kelimeler kullanırlar. Doğru kültüre sahip olan takımlar her zaman çabayı sonuçlardan önce ödüllendirirler.
Antrenörler ve liderler, sporcularından takımın en verimli şekilde yönlendirilmesi üzerine saygı ve güven beklerler. Olabilecekleri en iyi olma yaklaşımlarında, iş birliği içerisinde olurlar. Sonuçta antrenörler, takımın lideridir.
Kötü davranış (en iyi takımlarda bile olur) anında ele alınır ve önemli sonuçları vardır. Uygun davranış anında fark edilir ve anlamlı bir şekilde ödüllendirilir. Bu genellikle maddi şeyler almakla ilgili değildir.
Tekrarlayan kötü davranışlar (ekibin temel değerleriyle uyumlu olmayan davranış), bu şekilde davranan kim olursa olsun hoş görülmez. Takımdaki ‘en iyi’ sporcu olduğunuz için herhangi bir izin verilmez. Takım kültürünü koruyan antrenörler ve liderler takım değerlerini tutarlı bir şekilde yaşamayan oyuncularla çalışmamaya karar verebilirler.
Performans standartları ve çabadan asla ödün verilmez. Ne olursa olsun bahane ve mazeret kabul edilmez.
Başarılı bir takım kültüründe en önemli olan unsurların her yönü, takımın sembolleri ve sembolik eylemleriyle pekiştirilir. Takımın antrenmanını izlemek veya rekabet etmek için takım dışından gelen her bir kişi, antrenörler – takım üyeleri tarafından verilen ve söylenen mesajların netliği-tutarlılığı sayesinde kültürlerini kolay bir şekilde tanımlayabilir.
Kültürümüze bir göz atmak, takıma dahil olan kişilerin gerçekte ne yaptığını gözlemlemek, bunun ne olduğunu tanımlamak son derece önemlidir. Bunlardan sonra, yukarıdaki kontrol listesini kullanmalı ve listedekileri yapıp yapmadığımıza bakmalıyız. Umarım sürdürülebilir ve uzun vadede işinize yarayacak bir kültür oluşturabilirsiniz.
Sporcu değerlendirmelerinde daha verimli sonuçlara ulaşma adına, elinizden gelenin en iyisini yapmanıza yardımcı olacak kişilerden mutlaka destek almalısınız.
