Çağdaş sanat, 20. yüzyılın ikinci yarısında veya 21. yüzyılda üretilen günümüz sanatıdır. Genellikle 1945 ve sonrasında, yani İkinci Dünya Savaşı’ndan hemen sonra yapılan sanat eserleri çağdaş sanat olarak sınıflandırılır.
Çağdaş sanatçılar, küresel olarak etkilenen, kültürel açıdan çeşitli ve teknolojik olarak ilerleyen bir dünyada çalışır. Sanatı, 20. yüzyılda hali hazırda ilerlemiş olan sınırların zorluğunu sürdüren malzemelerin, yöntemlerin, kavramların ve konuların dinamik bir birleşimidir. Tek tip, düzenleyici bir ilkenin, ideolojinin veya “-izm”in eksikliğiyle ayırt edilir.
Çağdaş sanat, kişisel ve kültürel kimlik, aile, topluluk ve milliyet gibi daha geniş bağlamsal çerçeveleri ilgilendiren kültürel bir diyalogun parçasıdır. Bu dönemde stillerde, türlerde ve yaklaşımlarda çok geniş bir yelpaze söz konusudur. En temel anlamıyla, çağdaş sanat terimi, günümüzde üretilmekte olan resim, heykel, fotoğraf, yerleştirme, performans ve video sanatı anlamına gelen sanatı ifade eder.
Yayoi Kusama, Infinity Mirrored Room, 1965
Yayoi Kusama, zamanımızın en eksantrik sanatçılarından biri olarak tanımlandı. Çalışmaları psikedelik ve halüsinasyoneldir ve sonsuzluk kavramıyla oynamak için kalıpları ve tekrarları kullanır. Infinity Mirrored Room, odada bulunanı ezici bir sonsuzluk ve olasılık duygusuyla yutmak için tasarlanmış sürükleyici bir enstelasyondur. Kusama, hayatını “binlerce bezelye arasında kaybolmuş bir bezelye” olarak tanımlıyor ve sonsuz kalabalıklar arasında bu kaybolma hissi, çağdaş sanat eserleriyle uyandırmaya çalıştığı şeydir.
Damien Hirst, The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living, 1991
Hirst’in “Yaşayan Birinin Zihninde Ölümün Fiziksel İmkansızlığı” adlı eserinde formaldehit içinde korunan köpekbalığı, günümüzün en tartışmalı çağdaş sanat eserlerinden biridir.
Orijinal parça, 1991 yılında koleksiyoncu Charles Saatchi tarafından sipariş edildi, ancak parça satıldığında köpekbalığının 2004 yılında değiştirilmesi gerekti. Bu nedenle ve eserin doğası gereği, birçok kişi eserin aslında sanat olarak sayılıp sayılmayacağını sorgulamaktadır.
Andy Warhol, Campbell’s Soup Cans, 1962
Bu ünlü parça, Andy Warhol’un çalışmalarında, tüketici kültüründen ve kitle iletişim araçlarından görüntüleri kullanmaya yönelik ilk girişimlerinden biriydi ve daha sonra kendine özgü tarzını tanımlayacak bir imza eser haline geldi. Parçanın dikkatli bir şekilde tekrarlanması piyasadaki seri üretimi yansıtıyor olsa da, Warhol ünlü serigrafi baskı tekniğini bu çalışmayı tamamlayana kadar kullanmaya başlamadı. Bu yüzden bu aynı teneke kutuların her biri aslında elle boyanmıştı. Özellikleri dolayısıyla bu eser, çağdaş sanat eserlerinin sembolü haline geldi.
Keith Haring, Untitled, 1982
Bu resim, dinamik figürler ve basit bir kompozisyonla Haring’in kendine özgü Pop Art stilini özetliyor. Haring, New York metrosunda bir grafiti sanatçısı olarak mütevazı başlangıcından itibaren kariyerine kalp gibi, anında tanınan ve anlaşılan figürleri ve motifleriyle başladı. Çağdaş sanat eserlerini, cinsellik ile ilgili önemli mesajları popüler hale getirmek için, bu konuların hala önemli damgalama ve tabu olduğu bir çağda kullandı.
Jeff Koons, Balloon Dogs, 1994
Eski Wall Street taciri Jeff Koons, sanat dünyasında oldukça tartışılan bir figürdür. Çağdaş yapıtlarının ardında derin bir anlam veya mesaj olmadığını, vizyonlarını, gördüklerini kendisi yaratıyor olmaktan çok, hayata geçirmek için atölye çalışmaları yaptığının altını çizmektedir.
Bu nedenlerden dolayı birçok kişi heykellerinin sanat olarak adlandırılıp adlandırılamayacağını sorgulamaktadır. Metalik balon köpekleri, imza eserlerinden biridir.
Sophie Calle, Prenez soin de vous, 2007
2007 yılında, Sophie Calle’nin o zamanki erkek arkadaşı, “prenez soin de vous” – “kendine iyi bak” sözleriyle biten bir e-posta yoluyla ilişkilerini bitirdi. Bu e-postayı mesleklerine dikkat edilerek seçilen 107 kadına dağıttı ve onlardan bu sözleri yorumlamalarını istedi. Yanıtlar arasında dilsel eleştiri, yasal analizler, dans yorumları, kodlama ve hatta basılı notu yavaşça yiyen bir kakadu papağanının kısa bir filmi var. İlişkilerin ve savunmasızlığın bu olağanüstü keşfinde çeşitli tepkiler bir araya getirilerek bu eser oluşturulmuştur.
Minako Shirakura, Art of Radiance, 2008
Cam, Japon sanatçıların eserlerinde çokça kullandıkları bir malzemedir. Japon çağdaş sanatçı Minako Shirakura’nın bu ışıltılı sanat enstelasyonu, zaman ve mekanda bir anı yakalıyor.
Özel olarak üretilen bu yaratım için Shirakura, Provincetown, Massachusetts bölgesindeki hırdavatçılardan cam parçaları topladı. Kusursuz bir küre seklinde asılı kalmış bu cam parçaları, kendi çevrelerini yansıtıp aynı zamanda görüntüyü çarpıtırken birbirine bağlı bir dünyayı temsil ediyorlar.
Nobuo Sekine, Tama Rē-en, 1993
Doğal dünyadaki cansız nesnelerin insanlıkla derin, neredeyse efsanevi bir bağı vardır, bu da çoğu zaman hafife alınır. Usta heykeltıraş Nobuo Sekine, sanatıyla, Japon kültüründe derin bir yeri olan, varlıkların gerçeğini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Tokyo’daki Tama Mezarlığı’nda bulunan Tama Rē-en isimli bu yüksek külah, Sekine’in 1993 yılında tamamlanan son eseridir. Büyüleyici bir biyografiye sahip avangart (yenilikçi) bir sanatçıdır. 1960’ların sonlarında ve 1970’lerde Batı tüketim kültürüne tepki gösteren Japon çağdaş sanat hareketi ‘Mono-ha’yı akımını başlatmıştır. Bu piramit şeklindeki nesneyle Sekine’in amacı, sanatçının yargısının aşırılıklarını ve sınırlamalarını azaltarak neredeyse Zen benzeri bir mekansal gerçeklik yaratmaktır. Ona göre geriye kalan her şey sadece bilinç ve malzemenin kendisinin keskin bir farkındalığıdır.
Genesis Belanger
Keskin kenarları, yumuşak, yapay dokuları ve tozlu pembe ve ten rengi tonlarıyla mobilya ve seramik tabloları, sanatçının keskin mizahını öne çıkarmaktadır. Manikürlü ve çok uzun parmakları olan bedensiz eller, büyük boyutlu haplar, sosisler veya bir çift sırıtan dudakları Belanger’ın seramik heykelleri arasında bulabilirsiniz. Yüzyıl ortalarına ait mobilyalar mengene ve abes denebilecek kadar bağımsız objelerle doludur: Rujlar, Big Mac’ler, Birkin çantalar, reçeteli şişeler, oje, sigaralar…
Belanger; güzellik, zenginlik, lüks ve kadınlık konusundaki takıntılara nişan alıyor ve hepsini yıkmayı hedefliyor. Yine de, her şeyden çok, amaç bunların baştan çıkarıcılığının altını çizmektir – manipüle edildiğinizi bildiğiniz ama yine de ilginizi yöneltmeye devam ettiğiniz gerçekten harika bir reklam parçası gibi. Bu heykeller tüketiciliği, maddi nesnelere bağımlı olma ve takıntılı olma şeklimizi ve bu nesnelerin nasıl kendimizin uzantıları haline getirdiğimizi inceliyor.
Kara Walker, A Subtlety, 2014
Eski bir Brooklyn Domino Şeker Fabrikasında bulunan A Subtlety adlı heykelinin ziyaretçileri, genelde sanattan beklenen incelikte olmaktan uzak bir yapıyla karşılaşmaktadır. Muazzam parlak beyaz çıplak kadın heykeli yaklaşık 10 metre uzunluğunda ve 36 kilo rafine beyaz şekerle kaplıdır. Etkisi göz kamaştırıcı derecede beyaz olmasıdır. Yine de heykeldeki kadın “siyah” olarak sunuldu, pozu ve abartılı özellikleri, Afrikalı Amerikalı kadınların ırksal stereotipine ve tarihi sfenks heykeline dayanıyordu. Bu çalışmayla New Yorklu sanatçı, bize uluslararası şeker ticaretinde Afrikalı kölelerin çektiği sayısız dehşeti de hatırlattı.
A Subtlety, Walker’ın en iyi bilinen kağıttan eserlerinden önemli ölçüde farklı görünse de, benzer bir metodoloji kullanmaktadır. Bu eser yakından incelendiğinde, ziyaretçileri eserin altında yatan tarihsel referansları ile derinden rahatsız etmeyi amaçlamaktadır.
