Kötü haber bağımlılığı nedir?
İngilizcede doomsurfing veya doomscrolling olarak geçen, Türkçeye ise kötü haber bağımlılığı veya felaket kaydırması olarak çevrilmiş terim, kötü haber okumaya veya kötü haberleri bulmak için sayfayı kaydırmaya devam etme eğilimine atıfta bulunmaktadır.
Kötü haber bağımlılığı terimi, özellikle Covid-19 sürecinden itibaren, insanların kendilerine hakim olamadan sürekli kötü, üzücü, endişe verici haberleri bulma ve okuma eğilimleri üzerine ortaya çıkmıştır.
Doomsurfing ve Doomscrolling Terimlerinin Kökeni
Doom kelimesi İngilizcede, hukuka veya yasaya ve sonrasında hüküm vermeye atıfta bulunmaktadır. Doom, aynı zamanda karanlığı ve kötülüğü de ifade etmektedir.
Surfing, internette gezinmek; scrolling ise, aşağı doğru kaydırmak demektir.
Kötü haber bağımlılığı nasıl başlar?
Sosyal medya mecralarından televizyona, sürekli maruz kaldığımız olumsuz, üzücü ve endişe verici yayınları okumaya, izlemeye veya dinlemeye karar verip bunu sürdürdüğümüzde bir seçim yaparız.
Bu haberler genellikle üzerimizde kısa süreli bir duygusal etki yaratsa da, biriktirdiğimiz olumsuz duygular, zaman içinde psikolojik sağlığımızı da bozmaya başlar.
Kötü haber bağımlılığının etkileri
Yapılan araştırmalar, olumsuz haberleri takip etmenin yalnızca stres seviyemizi artırmadığını, bununla birlikte ruh halimizi de değiştirdiğini göstermiştir.
Olumsuz haberleri dinlemekten, izlemekten veya okumaktan kendimizi alamadığımızda, olumlu haberlere kıyasla daha uzun süre hafızamızda yer eden olumsuz haberler ve onların yarattığı duygular, depresyon ve anksiyete bozukluğu gibi sağlık sorunları yaşamamıza sebep olabilmektedir.
Sürekli değişimin ve belirsizliğin yaşandığı dünyamızda, akıllı telefonlarımızla, özellikle sosyal medya üzerinden olan biteni yakından takip etmemizle ilişkili olan doomscrolling, Los Angeles Times ve The Times gazetelerinde yayımlanan birkaç yazıyla birlikte daha popüler hale gelmiştir.
Her yıl 1 tane yılın kelimesi seçen Oxford Sözlük, ‘öngörülemeyen yıl 2020’nin kelimeleri’ raporunda, ‘doomscrolling’ terimini de yılın kelimeleri listesine almıştır.
Neden olumsuz haberleri takip etmeye devam ediyoruz?
Stresli, ümitsiz, korku dolu veya yalnız hissettiğimizde ya da dünyanın tehlikeli olduğunu düşünüyorsak; bunu teyit etmek, haklı olduğumuzu kendimize kanıtlamak için olumsuz haberleri takip ediyor ve korkularımızı, stresimizi daha da güçlendirmeye devam ediyoruz.
Bu noktada şu soru karşımıza çıkıyor; endişelerimiz mi bizi olumsuz haberlere yönlendiriyor, yoksa olumsuz haberler mi bizi endişeye sürüklüyor?
Kötü haber bağımlılığı nasıl azaltılabilir?
Uzmanlar; sosyal medya mecralarında geçirdiğimiz süreyi sınırlandırmamız, uyandığımızda ve yatmaya gitmeden bir süre önce akıllı telefonlarımıza bakmayı bırakmamız gerektiğini ve olumsuz haberleri takip etmek yerine, ilgi alanlarımızla ilgili ya da bize fayda sağlayacak içeriklere yönelmemizin daha doğru olduğu söylemektedir.
Ayrıca uzmanlar, yorgun olduğumuzda olumsuz haberleri takip etmeye daha fazla eğilimli olduğumuzu ifade ediyorlar. Bu yüzden özellikle akşam saatlerinde akıllı cihazlarımızla zaman geçirmek yerine; egzersiz, yoga ya da meditasyon yapmak, kitap okumak gibi dinlendirici aktivitelere yönelmemizi öneriyorlar.
