EMDR hakkında hazırladığımız bu liste, merak edenler için kısaca bilgi verme amacı taşımaktadır. EMDR, uzmanlar tarafından, kontrollü bir şekilde uygulanması gereken bir terapi yöntemidir.
EMDR nedir?
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) ya da Türkçeye çevrilmiş şekliyle, Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, ilaç veya hipnoz kullanılmadan yapılan bir psikoterapi uygulamasıdır.
Genellikle savaş, taciz veya doğal afetler gibi rahatsız edici yaşam deneyimlerinin sebep olduğu duygusal sorunlar ile fobiler ve panik bozukluk gibi sorunların tedavisinde kullanılmaktadır.
EMDR’nin Ortaya Çıkışı
EMDR’yi bulan ve geliştiren Amerikalı Psikolog Francine Shapiro’dur.
Shapiro, 1987 yılında bir gün Central Pak’ta yürürken gözü sağa ve sola hareket ettirmenin rahatsızlık veren anıların sebep olduğu stresin azalmasına yardımcı olduğunu fark etmiştir.
İlk gözlemlerinden hareketle gözlerin hareketinin yarattığı etkiyi artırmaya yönelik, standart haline gelen prosedürler geliştirmiştir.
1989 yılında ise, araştırmalarını geliştirmiş ve yaptığı kontrollü bir çalışmanın sonuçlarını yayımlamıştır.
Francine Shapiro
1948 yılında doğan ve 16 Haziran 2019’da hayatını kaybeden Shapiro, Kaliforniya’daki Mental Araştırma Enstitüsü’nde Uzman Araştırma Üyesi ve EMDR Enstitüsü’nün yöneticilerinden biriydi. Aynı zamanda kar amacı gütmeyen, tüm dünyada felaketlerde destek ve ücretsiz eğitim veren EMDR İnsani Yardım Programı’nın kurucusu ve fahri başkanıydı.
Ölümüne dek EMDR hakkında onlarca makale ve kitap yazan Shapiro, psikoterapi ve travma psikolojisi üzerine yaptığı araştırmalar ve bu alanlara yaptığı üstün katkılarından dolayı Uluslararası Sigmund Freud Ödülü, Amerikan Psikoloji Derneği Bölüm 56 Ödülü ve Kaliforniya Psikoloji Derneği Psikolojide Üstün Bilimsel Başarı Ödülü almıştır.
Shapiro’ya göre EMDR, travmatik anıya ulaşılmasını ve böylece bilgi işlemenin iyileşmesini; travmatik anıyla daha uygun anılar veya bilgiler arasındaki ilişkinin kurulmasını sağlamaktadır.
EMDR’nin amacı nedir?
EMDR’nin uygulanmasında amaç, bugün yaşanan sıkıntıların geçmişteki kaynaklarını bulmaktır.
EMDR, kişinin üzerinde olumsuz (negatif) etkisi devam eden olaylarla (travmalarla) ilgili çağrışım ve anılara ulaşmayı sağlar. Uygulama sırasında işlenmiş ve işlenmemiş anılar, başlangıç anısından başlayarak işlenir ve danışan, yavaş yavaş bugüne getirilir. Son aşamada, şimdiki durum işlenir.
Hangi durumlarda kullanılır?
- Endişe, suçluluk duygusu, öfke, travma sonrası tepkiler, bazı depresyon çeşitleri, fobi ve yas gibi semptomların azaltılmasında,
- Spor ve benzeri başarı gerektiren alanlarda performans geliştirme,
- Kendilik değeri ve özgüven gibi yapılandırılması gereken duygusal kaynakların kazanımında,
- Travma Sonrası Stres Bozukluğunun iyileştirilme sürecinde kullanılmaktadır.
EMDR’nin kullanılmadığı durumlar nelerdir?
Genel olarak;
- Hayatı tehdit eden madde kullanımında,
- İntihar riskinde,
- Kendine zarar veren kişilerle,
- Şizofreni, bipolar bozukluk ve borderline hastalıkları yaşayanlarla,
- Epilepsi hastalarıyla çalışılmaz.
Etkisi nedir?
Genellikle, EMDR öncesinde danışan, o olayın içindeymiş gibi olaydan bahsederken sonrasında olayı bir hikayeymiş gibi anlatır.
Bazı durumlarda, danışan olayları seanstan günler ya da haftalar sonrasında bile yaşamaya devam edebilir. Ancak bu, iyileşme sürecinin devamıdır. Böyle durumlarda, bir sonraki seansta ya da daha önce durum terapistle paylaşılmalıdır.
Rahatsız eden semptomlar ortadan kaldırıldığında, danışan yeni beceriler edinmek ve başa çıkma yolları geliştirmek için terapistiyle çalışmaya devam eder.
Kontrollü tedavi sonuçlarını içeren araştırmalar; bir uzman tarafından gereken şekilde ve belli sayıda EMDR seansının, travmaların etkisini ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu semptomlarını hafiflettiğini veya ortadan kaldırdığını göstermiştir.
Nasıl uygulanır?
Terapist genellikle parmağını ya da başka bir nesneyi sağa ve sola hareket ettirir. Bu sırada danışanın gözleriyle parmağını ya da nesneyi takip etmesini ister.
Gözlerle takip işlemi, beynin her iki yarımküresinin de hafifçe uyarılmasını sağlar ve bu da, danışanın rahatsız olduğu anı ve duygulara yoğunlaşmasına yardımcı olur.
Bu uygulamanın yanı sıra dikkatin bir yönden diğer yöne aktarılmasını sağlayan aletler de bulunmaktadır.
EMDR Terapisinin Süreci
EMDR, 8 aşamadan oluşan ve her aşaması tanımlanmış bir süreçtir.
- Danışan geçmişi
- Hazırlık (Danışanla ilişki, EMDR’nin anlatılması ve danışan onayı, ideal ortamın yaratılması.)
- Değerlendirme (EMDR çalışmasında tek anıya odaklanılır ve anı 4 kanaldan oluşur. Bunlar düşünceler, duygular, duyumlar ve inançlardır.)
- Duyarsızlaştırma
- Yerleştirme (Pozitif inanç geliştirme.)
- Beden tarama
- Tamamlama (Yarım kalan seans olması durumunda.)
- Yeniden değerlendirme
Özetle EMDR süreci:
- Geçmişe ait olumsuz deneyim ve negatif etkisi süren olayların çözülmesini sağlama,
- Anıların işlenmesiyle, yani ikinci derece koşullanmayla stres faktörünü tetikleyen uyaranların duyarsızlaştırılması,
- Bugün ve gelecekte daha konforlu ve kaliteli bir yaşam sürdürülebilmesi için uygun tutumların, becerilerin ve arzu edilen davranışların yerleştirilmesidir.
Not: Listenin hazırlanması sırasında bizimle kaynaklarını paylaşarak yardımcı olan Uzm. Klinik Psikolog Nurhayat Uçakhan Yüksel’e teşekkür ederiz.
