Dünyayı ve kendimizi anlamamızı sağlayan en güçlü araçlardan biri elbette bilim. Ancak günümüzde hala tam olarak açıklanamamış bazı fenomenler bulunuyor. İşte, bilim insanlarının üzerinde çalışmaya devam ettiği bazı ilginç gerçekler:
Hafıza
Beynimiz bilgileri nasıl kodluyor, depoluyor ve geri çağırıyor? Nöronlar arasındaki bağlantılarla ilişkilendirilen hafıza, hala tam anlamıyla çözülebilmiş değil. Özellikle de unutmanın mekanizması, anıların bazen neden çarpıtıldığı veya yanlış hatırlandığı gibi konular gizemini koruyor. Hatta bazı bilim insanları, hafızanın kuantum mekaniği ile çalışıyor olabileceğini düşünüyor.
Beynimizin Kapasitesi
Beynimizin yalnızca %10’unu kullanıyor olmamız, neredeyse hepimizin doğru olduğunu düşündüğü ancak yanlış olan bir bilgi. Beyin taramaları, beynin çoğunun farklı zamanlarda aktif olduğunu gösteriyor. Ancak beyin plastisitesi, bilinç ve zekanın mekanizması hala net olarak anlaşılamamış konular arasında yer alıyor.
Rüyalarımızın Anlamı
Neden rüya görüyoruz ve rüyalarımız nasıl oluşuyor?
Bazı bilim insanları, rüyanın hafızayı düzenleme, bilinçaltı düşünceleri işleme veya beyin aktivitesinin rastgele bir sonucu olabileceğini belirtiyor. Ayrıca REM uykusu sırasındaki beyin aktivitemizin, uyanıkken olduğundan daha yüksek olabileceği de düşünülüyor.
Biyolojik Saat
Biyolojik saatimiz, ışık ve melatonin üretimiyle senkronizedir. Ancak bazı insanların biyolojik saatleri neden farklı çalışıyor henüz bilinmiyor.
Hayalet Uzuv Sendromu
Bir uzvunu kaybeden kişiler, bazen olmayan kol ya da bacaklarında ağrı hissedebiliyor. Beynin, eksik olan uzvu varmış gibi algılaması, sinir sistemimizin ve bilincimizin nasıl çalıştığına dair önemli soruları gündeme getiriyor.
Bu durumun neden olduğu açıklanamasa da yapılan araştırmalar, ayna terapisi ile beynin kandırılabildiğini ve böylece hissedilen ağrının azaltılabileceğini göstermiştir.
Déjà vu Fenomeni
Déjà vu, yaşamadığımız bir anı sanki daha önce deneyimlemişiz gibi hissettiğimizdir. Neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmese de, hipotezler arasında beynin bilgiyi yanlış işleyerek zamanlamada hata yapması ve rüya anılarının bilinçaltında karışması yer alıyor. Ayrıca nörolojik araştırmalar, déjà vu’nun temporal lobda gerçekleşen bir hata sonucu ortaya çıkabileceğini gösteriyor.
Karanlık Madde
Evrenin büyük bir kısmının, henüz doğrudan tespit edilememiş olsa da, gözlemleyemediğimiz ama kütleçekimsel etkilerini gördüğümüz karanlık madde ve karanlık enerji ile dolu olduğu düşünülüyor. Ayrıca evrenin sadece %5’i görünür maddeden oluşurken %27’si karanlık madde ve %68’i karanlık enerjiden oluşuyor.
Evrende Yalnız mıyız? (Fermi Paradoksu)
Evren trilyonlarca gezegen içeriyor ama neden dünya dışı medeniyetlere dair hiçbir iz bulamıyoruz? Olası açıklamalar arasında, gelişmiş uygarlıkların kendilerini gizlemesi, medeniyetlerin kendi kendini yok etmesi veya iletişim kurmanın düşündüğümüzden daha zor olması yer alıyor.
1977’de, Ohio Üniversitesi’nin “Big Ear” radyo teleskobu WOW! sinyali adı verilen gizemli bir sinyal aldı. Ancak sinyalin kaynağı hala bilinmiyor.
Balinaların Gizemli Ölümleri
Zaman zaman yüzlerce balina, kıyıya vurarak hayatını kaybediyor. Bilim insanları bunun nedenini tam olarak açıklayamıyor. Muhtemel sebepler arasında, denizaltı sonarlarının yol açtığı yön bulma hataları, manyetik alan değişimleri ve viral enfeksiyonlar bulunuyor.
2017 yılında, 416 balinanın Yeni Zelanda kıyılarına vurması da konuyla ilgili açıklanamayan en yakın olaylardan biri.
Hayvanların Deprem Tahmini
Bazı hayvanların depremlerden önce anormal davranışlar sergilediği gözlemlenmiştir. Bunun sebebinin, yer altındaki sismik dalgaları ya da manyetik alan değişimlerini algılamaları olabileceği düşünülüyor. Örneğin; 2004 yılında Hint Okyanusu’nda yaşanan tsunamisinden önce Sri Lanka’daki fillerin iç bölgelere kaçtığı rapor edilmiştir.
BONUS
Evrenin Sonu
Evrenin nasıl sona ereceği bir muamma olsa da bazı popüler teoriler bulunuyor:
- Büyük Çöküş (Big Crunch): Evrenin genişlemesi durur ve evren çöker.
- Büyük Yırtılma (Big Rip): Evren, karanlık enerji yüzünden sonsuza kadar genişler.
- Büyük Donma (Big Freeze): Isı ölümüyle evren donarak ölür.
Kapak Fotoğrafı: Photo by Michael Schiffer on Unsplash
