Çoklu organ yetmezliği nedeniyle 5 Ocak 2018 tarihinde kaybettiğimiz mimar, yazar ve gazeteci Aydın Boysan, 17 Haziran 1921’de doğmuştur.
İstanbul’a olan aşkıyla ve okumaya duyduğu tutkuyla hafızalarımıza kazınan Boysan, aynı zamanda, ülkemizde rakı denildiğinde akla ilk gelen isimlerden biri.
Hem eserlerinde hem de katıldığı programlarda İstanbul’u ve şehrin dönüşümünü bir yandan masalsı bir yandan da gerçekçi bir dille anlatan Boysan’ın, rakı üzerine de onlarca yazısı ve söyleşisi bulunuyor.
‘Her akıl sahibi, kendi aklı dahilinde delirme hakkına sahiptir.’
Çocukluğu Samatya, Narlıkapı Çıkmazı’nda geçen Aydın Boysan, Pertevniyal Lisesi’nden mezun olduktan sonra Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğrenimini sürdürmüştür.
Bugün ismi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olan akademide Mimarlık bölümünü tamamlayan Boysan, 50 yıldan uzun süre mimarlık mesleğini icra etmiştir.
Türkiye Mimarlar Odası’nın kurucuları arasında yer alan Boysan, odanın ilk genel sekreteri olmuş ve İstanbul Şube Başkanı olarak da göre yapmıştır.
‘Örneğin; ‘hukukun üstünlüğü tartışılmaz’ dendiği zaman benim de içimden inanmak geliyor. Ama bu romantik bir duygu… Gerçek o değil… Eğer bir ülkede iktidardaki çoğunluk partisi genel başkanı her istediğini yapabiliyorsa, o ana kadar açığa vurmadığı bir düşüncesini, önerisini sabaha karşı kanun maddesi haline getirebiliyorsa, o ülkede hukukun üstünlüğü tartışılır.’
Aydın Boysan, mimarlık yaptığı dönemde 15 yıl süreyle İstanbul Teknik Üniversitesi’nde akademisyen olarak da görev yapmıştır.
‘Bizim dilimiz zoraki kibarları, sokak sözcüğünü küçümseme niyetiyle kullanırlar. Örneğin; sokak kedisi, sokak köpeği gibi… O zavallılar keyfinden mi sokakta yaşıyorlar? Ya sokak kızları? Kurtarsalar ya…’
Mesleğindeki ilk projesi, Hakkari hükümet konağı olan Boysan’ın eserleri arasında Hürriyet Medya Kuleleri, Arçelik Çayırova Fabrikası ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Kültür Merkezi de yer almaktadır.
Boysan, bugün yerinde Kanyon Alışveriş Merkezi bulunan eski Eczacıbaşı binasının da mimarıdır.
Çok sayıda ulusal ve uluslararası ödüle sahip olan Boysan, aynı zamanda Çatalca’da yer alan Nesin Vakfı binalarının restorasyonunda da görev yapmıştır.
Otuz beş yaşında yabancı dil öğrenen ve altmış bir yaşında gazetelerde yazmaya başlayan Aydın Boysan, altmış üç yaşında ilk kitabını yayımlatmıştır.
Kendi kitaplarını basmak için, 1984 ile 1993 yılları arasında faaliyet gösteren Bas Yayınları’nı kuran Boysan’ın, yayımlanmış 30 kitabı bulunmaktadır.
‘Rakı yalnız başına içilen bir içki değil, meze ile birlikte yavaş, yani sindire sindire içilen bir içkidir. Mide ve beyne belirli bir etki yaptıktan sonra insan keyiflenir ve güzel sohbetlere yönelir. Yani hem anlatır, hem dinler. Böylece rakı sofrası; en az iki kişinin katıldığı toplu bir eylem, karşılıklı konuşmalara dayandığı için de demokratik bir foruma dönüşür. Evrensel ve kişisel sorunların ortaya getirildiği, fikir alıp verilen, insanın kendisi ile yüksek sesle düşünerek hesaplaştığı bir tür psikolojik grup terapisi olur rakı sofrası içenlere.’
Mimar ve yazar olmasının yanı sıra rakı içme adabının üstadı ve rakı sofralarının duayeni olarak tanınan Aydın Boysan, aralıksız 10 yıl Hürriyet ve 3 yıl Akşam gazetelerinde köşe yazısı yazmıştır.
‘Kitap, insanlığın kağıt üzerindeki belleğidir. Kitap, sonsuza kadar ihanet etmeyen bir dosttur.
Kitabı ilk kez okurken bir dost tanırsın. İkinci okuyuşunda eski bir dosta rastlarsın.’
1949 yılında, ‘komşu kızı’ olduğunu söylediği Suzan Hanımla evlenen Boysan’ın kendisi gibi mimar olan Burak Boysan isminde bir oğlu vardır.
Kimi kaynaklarda, sinema oyuncusu ve dublaj sanatçısı Haluk Boysan’ın da Aydın Boysan’ın oğlu olduğuna dair yanlış bir bilgi yer alsa da Haluk Boysan’ın babası 1984 yılında vefat eden Durmuş Ali Boysan’dır.
İkili, ilk kez 2006 yılında bir yemekte bir araya gelmiştir. İkinci defa ise, 2016 yılında.
‘Alcatraz ziyaretimden doğan kısa izlenimim şöyleydi: Mahkumlar böyle insanlık dışı önlemlerle ıslah olmaz, tersine canavarlaşır.
Islah etmenin tek ciddi ve insanca yolu mahkumlara insanca muamele etmek, onların kafalarını aydınlatmak, vicdanlarını işlevini yapacak hale getirmektir. Ondan sonra cezalarını zaten kendileri verir.’
Paşabahçe Aydın Boysan Serisi
Rakı sofralarının duayeni, Paşabahçe için 3 kadeh tasarlamıştır. Bunlar Buzluklu Amfora Kadeh, Buzluklu Sek Rakı Bardağı, Buzluklu Rakı Bardağı, Kristal Sek Rakı Kadehi, Kristal Rakı Kadehi, Meze Seti ve Kristal Viski Bardağıdır.
Aydın Boysan Rakı Adabından Örnekler
- Rakıyı güneş battıktan sonra, yavaş yavaş ve muhabbet eşliğinde içmeli.
- Rakı, buz gibi şişeden bardağa çevire çevire dökülür ve o nefis kokunun daha fazla yayılması sağlanır.
- Bardağa konulan rakının yarısı kadar su konması makbuldür.
- İlk yudumu aldıktan sonra ağızda bekletip, dişlerin arasından derin bir nefes alınır ki akciğerler de nasibini alsın.
- Masada yaşça en büyük kişi rakı kadehini tokuşturmak için kaldırmadan rakı kadehleri masadan kalkmaz.
- Rakı sofrasında planlı, programlı ciddi işler konuşulmaz. Geyik muhabbeti yapılır, memleket kurtarılır, anılar tazelenir, dedikodu yapılır.
- Rakıya buz koymak yanlıştır. Buz, rakının içindeki suyla alkolü aynı oranda etkilemediği için daha seyrek olan alkol üste çıkar. İdeal karışım bozulmuş olur. En uygunu rakıya soğuk su koymaktır.
- Rakı şalgam suyuyla içilmez. Mezesiz rakı içilmez. Ben akşamcıyım, öyle bir kadehlik keyfim var diyorsanız gidin bira filan için.
- Önce kendine gel, sonra meyhaneye. Kalender ol da gir kalenderhaneye, Bu yol kendini yenmişlerin yoludur, Çiğsen başka bir yere git eğlenmeye.
- Rakı bardağı boş beklemez. Masadan kalkarken bile dibinde biraz bırakılır. Usul, adap bilen en genç kişinin saki olması adettendir, büyüklere (ki büyüklük kavramı orada anlam bulur) sakilik yaptırılmaz, bu kişi ev sahibi olsa bile.
- Şişede kalan son rakı damlasına kadar eşit paylaştırılır, daha da içmek isteniyorsa bu paylaştırma ritüeline girilmeden yenisi sipariş edilir. Rakı sizi ne zaman sarhoş edeceğini zamanında söyleyen bir içkidir, bunu fark ettiğiniz zaman yanınızdakilere söylemeli, ya da izin isteyip kalkıp gitmelisiniz, ama eğer sizin kalkmanız masayı dağıtacaksa ölseniz bile orayı terk etmeyin. Çünkü rakı masasından tuvalete gitmek için bile zar zor kalkılır, hoş karşılanmaz.
- Rakı masasında bira, şarap gibi başka alkollü içecekler (masada sosyetik hanımefendiler olsa dahi) olmaz. Her nevi ızgara balık (çupra, levrek, istrongilos) uğurlu yemeği, hususi nihavent ve rast makamından sanat musikisi eserleri uğurlu nağmesi, akordeon, keman ve ud da uğurlu çalgısı olan rakının, uğurlu cl’si 70′dir.
‘Ölüm dahil her şeyin mizahı olur. Zaten kişi gülerek ölmesini beceremiyorsa, o zaman sahiden ağlamalıdır.’
Ala Portreler, Aydın Boysan
