İnsanoğlunun uçma hayali binlerce yıldır sürüyor. Gökyüzüne bakıp uzaklardaki yıldızları, orada yaşam olup olmadığını düşünmek veya kilometrelerce ötedeki şehirlere en kısa süreyle seyahat etmek gibi düşüncelerle dolu zihinler bulunuyor.
Bugün, bu hayallerle yola çıkılmış, ilk Türk uzay projesi Feydamid ile ilgili bilgilere ulaşabildiğimiz ölçüde yer vermek istiyorum.
Feydamid – Türk Uçan Daire Projesi
Feydamid, 1978 yılında Feyzi Yertut tarafından geliştirilen bir projedir.
Proje Hatay’da geliştirilmeye başlanmıştır. Projede Feyzi Yeryut ve 16 mühendis çalışmalarda bulunmuştur. 16 mühendis içerisinde, Amerika’dan da çalışmalara katkıda bulunanlar olmuştur.
Proje ismi Feydamid; Feyzi , Yertut , Midan ve Danser isimlerinden alınarak oluşturulmuştur.
Proje medyaya ‘’Yerden Uçan Daire’’ olarak düşmüş. O dönemde gündemin önemli konularından biri olan Feydamid, herkes tarafından konuşulmuş, eleştirilmiş ve büyük bir rağbet görmeyi başarmıştır. Dönemin gazetelerinde konu hakkında birçok yazı yazılmıştır. TRT Arşiv bugünlerde tekrardan ortaya çıkarttığında, proje tekrardan ilgi odağı olmuştur.
Projenin üç alt bölümden oluşturulduğu açıklandı:
- Fantastik Proje: Bu proje hakkında hala bir açıklama yapılmamıştır.
- Midan Uçağı: Danser olarak da bilinmektedir.
- Balem Motoru: Feydamid için kullanılacak özel motordur.
Midan Uçağı nedir?
Midan uçağı, kanada gerek duymadan uçabilmeyi başaran bir uçaktır. Hareket etmek ve durmak gibi işlevleri hem atmosferde hem de uzayda yapmayı başarabilir. Bu uçak için ancak mikro deneylerinin yapılabileceği ileri sürülmüştür. Yapılan açıklamada ise, atmosferde saatte 40 bin, uzayda ise 200 bin kilometre hız yapabileceği söylenmiştir.
Balem Motoru
Dünya gibi hareket edebilen, yani dönebilen motordur. Dünyanın enerjisiz tek başına dönemeyeceği söylenerek bu motora ‘’Dünyayı döndüren motor’’ denmiştir. Balem motorunun hareketli elektron enerjisinden faydalanarak geliştirildiği söylenmiştir.
Mühendis Feyzi Yertut, balem motoru hakkında bilgilendirici açıklamalarda bulunmuş ve özel olarak verdiği bir açıklamada motor hakkında; elimizde çok büyük bir güç kaynağı bulunmakta. ‘Manyetik Alan’ enerji doludur. Ömrü çok uzundur. Takviye edildiğinde de yıllarca enerjisi kaybolmaz, demiştir. Bu şekilde Yertut petrole ve doğalgaza ihtiyaç kalmayacağını öne sürmüş ve ‘Dünyayı döndüren motor dememizin nedeni, dünyanın etrafında da manyetik alan olması. Onlar sayesinde dünya döner.’ demiştir.
Bu gücün uzun süre sonra patentinin alındığı belirtiliyor.
Feydamid projesini, mühendisler 1960 yıllarında yapmaya başlamıştır. Fakat 70’li yıllarda gizli yapılmasına karar verilmiştir. Yapılan şeklin sadece bir versiyon olduğu, başka şekillerde de tasarlanabileceği söylenmiştir.
Hepimizin hayali olmasına rağmen, bu projenin hayatın bir parçası haline gelebileceğine ve seri üretime geçilebilir durumda olabileceğine inananlar toplumun %11’ini oluşturmuştur.
Mühendisler 40 yıl Feydamid üzerinde çalışarak 220 deney sonucunda ortaya projeyi koyduklarını belirtiyorlar. Proje TÜBİTAK , Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Bilim ve Teknoloji Dairesi Başkanlığı gibi önemli yerlere gönderilmiş ve devletten proje hakkında destek beklenmiştir.
Feyzi Yertut Kimdir?
Projenin sahibi Feyzi Yertut, makine mühendisidir. 1931 yılında doğmuştur. 1956 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden mezun olarak öğrenimini tamamlamıştır. Mühendisimiz Köy Hizmetleri Hatay İl Müdürlüğü ve Diyarbakır Bölge Müdürlüğü gibi önemli mevkilerde de bulunmuştur.
