Wilhelm Richard Wagner Kimdir?
Müzik dünyasını derinden sarsmış ve ismini, müzik tarihine altın harflerle yazdırmış olan Wilhelm Richard Wagner, 22 Mayıs 1813 tarihinde Almanya’nın Leipzig kentinde dünyaya gelmiştir.
Opera bestecisi, tiyatro yönetmeni, müzik teorisyeni ve yazarı olan Wagner, 13 Şubat 1883 tarihinde, Venedik’te geçirdiği kalp krizi sonucunda yaşamını kaybetmiştir.
Ailesi ve Çocukluğu
Richard Wagner, Polis memuru Friedrich Wilhelm ve Johanna Rosine Wagner çiftinin dokuz çocuğunun en küçüğüdür.
Henüz 6 aylıkken babasını kaybetmiştir. Annesi Johanna, eşinin kaybından dokuz ay sonra aile dostları ressam, oyun yönetmeni ve yazar Ludwig Geyer ile evlenmiştir. Bu evlilikten sonra aile, Dresden’e göç etmiştir.
Geyer’in ölümünün ardındansa, yeniden Leipzig’e dönmüşlerdir.
Evlilikleri
1836 yılında, şarkıcı Minna Planer ile evlenen Wagner, 1866’da sonlanan bu evliliğin ardından ikinci evliliğini 1870 yılında, Franz Liszt’in kızı Cosima ile yapmıştır.
Wagner ve Cosima’nın evliliğinden iki çocukları olmuştur.
Tiyatro ve Opera
Küçük yaşlarından itibaren tiyatroya ilgi duyan usta besteci, mesleği oyunculuk ve şarkıcılık olan kardeşleriyle, sanatla iç içe büyümüştür. Wagner’in ilk yaratıcı çalışması ise, 15 yaşındayken kaleme aldığı Leubald and Adelaide isimli opera metnidir.
Weber’in bir operasını ve Beethoven’in bir senfonisini dinledikten sonra ise, müziğe olan tutkusunun derinliğini keşfetmiştir.
Müzik
Bir modernizm eleştirisi olduğunu da kabul ederek Nietzsche, Wagner’in çağına ayak uyduramadığını, duygusallığa gömüldüğünü, hastalıkla sağlığı ayırt edemediğini ve tam bir çöküş sanatçısı olduğunu öne sürmüştür.
Bu eleştirilerin doğrulukları bir ölçüde ya da bütünüyle kabul edilebilir olsa da, Wagner, geliştirdiği birleşik sanat eseri kavramı ile müzik dünyasına damgasını vurmayı başarmıştır.
1832 yılında, ilk eseri olan Do Major Senfoni’yi besteleyen Wagner, bu eseri Leipzig ve Prag’da seslendirmiş ve ilgi çekmeyi başarmıştır.
1833 yılından itibaren küçük tiyatrolarda orkestra şefi olarak çalışan Richard Wagner, sonrasında Königsberg Tiyatrosu’nda müzik direktörü ve Riga’da yine benzer bir pozisyonda görev almıştır. Bu süreçte, Rienzi operasını da bestelemeye başlamıştır.
1839’a gelindiğinde, alacaklılarından kaçmak için sırasıyla Londra’ya, Paris’e ve Dresden’e giden usta besteci; buralarda başka sanatçılarla tanışmış, eserleri üzerinde çalışmayı ve eserlerini sahnelemeyi sürdürmüştür.
Dresden’de krallık orkestrası şefliği yapan ve pek çok eleştiriyle karşılaşsa da, Almanya’da ismini hızla duyuran Wagner, siyasi etkinliklerinden dolayı İsviçre’ye sürgüne gönderilmiştir.
1862’de sürgün yaşamı sona eren Wagner, pek çok önemli eserine bundan sonra imza atmıştır.
Wagner’in Sanatı
Wagner, eserlerini bestelerken ana tema olarak da tanımlanan, leitmotifler kullanmıştır. Dramın gelişmesine göre olayların düğüm noktalarını düzenlemiştir.
Çalgılama bakımından ise, yaylıları aralarında bölümlere ayırmış; gitgide güçlenen tınılar yaratmıştır. Pes sesleri melodi biçiminde kullanılarak, o zamanlar henüz orkestralara girmemiş olan alto obua, bas trompet gibi enstrümanları kullanmıştır.
Korku için Wagner
Müzik, yüzyıllardır tedavi için kullanılmaktadır. Hatta araştırmalar; komadaki hastalarda müzik uygulamalarının koma süresini kısalttığını göstermiştir. Aynı zamanda, farklı bestecilerin ürettikleri müziğin, farklı zihinsel süreçlere yol açtığı da kanıtlanmıştır.
Wagner’in müziği ise, insanda müthiş bir uyarılma yaratmaktadır. Bu yüzden ABD’nin, Vietnam’da savaşırken Wagner’i karşı tarafı korkutmak için kullandığı bilinmektedir.
Wagner’in Farkı
Çöküş çağı sanatçısı olmasına rağmen, geleceğin habercisi gibi, halka kıyasla moderniteyi daha ileri düzeyde benimsemişti. Ayrıca Wagner, aydınlarla aydın olmayanlar arasındaki farkın artık gözetilmediği bir dönemde, eserlerini en dikkat çekici, çarpıcı noktaya yükseltmişti.
Birleşik Sanat Eseri Kuramı ve Opera Binası
Wagner, en umutsuzluğa düştüğü yıllarda Kral II. Ludwig’in desteğini almıştır. Kral, Bayreuth’da, birleşik sanat eseri kavramına uygun bir opera binasının inşa edilmesi konusunda yardım teklifinde bulunmuş ve usta besteci bu teklifi kabul etmiştir.
1876 yılında müzik, şiir, görsel sanatlar ve dans gibi tüm sanatların operada harmanlanacağı opera binası tamamlanmıştır. Aynı yıl düzenlenen ilk sanat festivalinde, Wagner’in 18 saatlik Nibelungen Yüzüğü eseri sahnelenmiştir.
Wagner’den Sonra…
Yirminci yüzyılın en tartışmalı müzik insanlarından biri olan Wagner ile birlikte, sanat kendisini teorik ve tarihsel olarak meşrulaştırabilmiştir. Görünen o ki; ortadaki Wagner tablosunun boyutu herkesin kendi yorumunu çıkartabileceği kadar heybetlidir.
BONUS
Eserleri
Opera ve Müzikli Dramlar
- Das Leibesverbol (Aşk Yasağı), 1834 – 1835
- Rienzi, 1838 – 1840
- Der Fliegende Hallander (Uçan Hollandalılar), 1841
- Thannhauser, 1843 – 1845
- Lohengrin, 1845 – 1848
- Das Rheingold (Ren Altını), 1852 – 1854
- Die Walkiire (Valkiri), 1852 – 1859
- Siegfried, 1877 – 1859
- Gölterdammerung (Tanrıların Günbatımı), 1869 – 1874
- Parsifalı, 1877 – 1882
Orkestra Müziği
- Do Majör Senfonisi, 1832
- Goethe’ nin Faust’u İçin Uvertür, 1840
Kitap
- Über deutsches Musikwesen (Alman Müziği Üzerine), 1840
- Oper und Drama (Opera ve Tiyatro), 1850 – 1851
- Religion und Kunst (Din ve Sanat), 1880
