Bir ülkenin karakteri, estetik anlayışı ve yaşam biçimi ile ilgili bilgi edinmek için yemek kültürüne bakmak çok sayıda ipucu verecektir. Doğu Asya ülkelerinin mutfaklarıyla benzerlik taşıyan Japon mutfağını diğerlerinden ayırmaya yardımcı olmak ve mutfağı daha yakından tanımak için 10 maddede Japon mutfağının özelliklerini genel hatlarıyla özetledik.
Dünyanın en sağlıklı mutfaklarından biri olan Japon mutfağında, yağ ve baharat kullanımı minimum seviyededir. Bunun en önemli sebebi ise, malzemelerin özgün tadını korumaktır. Ayrıca besin değerlerini korumak amacıyla yiyecekler genellikle az pişirilir.
Milattan önce 300’lü yıllarda pirinç yetiştirmeye başlayan ve aynı dönemde Çin mutfağından etkilenen Japon mutfağında da soya, soya sosu, tofu ve yemek çubukları yer almaktadır. 1200’lü yılların başında ise Batı etkisiyle mısır ve patates Japon mutfağına girmiştir. Ayrıca et ve köri de mutfağa Hindistan, Çin ve Portekiz gibi ülkelerin etkisiyle girmiştir.
Geleneksel Japon mutfağında en fazla pirinç tüketilir. Ayrıca bir ada ülkesi olması sebebiyle, balık ve diğer deniz mahsulleri de yemeklerde yer alır. Suşi ise sanılanın aksine sıklıkla tüketilmez.
Yemekler genellikle küçük porsiyonlar halinde hazırlanır ve göze hitap edecek şekilde, ayrıntılara özen gösterilerek servis edilir.
Sofrada kesme teknikleri ve renk uyumu büyük önem taşır. Bu yüzden sebzeler renklerine göre sınıflandırılır.
Geleneksel Japon kültüründe tatlı servisi yaygın değildir.
Yeşil çay tüketiminin yaygın olduğu ülkede, yemeklerden sonra çay içilir. Japonya’nın geleneksel içkisi ise pirinç ve tahıl tozundan yapılan ve sıcak olarak da tüketilebilen Sake’dir.
Japon mutfağında çorba tüketimi oldukça yaygındır. Miso, Ramen ve Dashi en bilinen ve sıklıkla tüketilen çorbalardan bazılarıdır. Japonya’da kaşık kullanılmaz. Çorbanın katı malzemeleri yemek çubuklarıyla yenir, sulu kısmı ise kaseden içilir.
Pirinç ve noodle genellikle her öğünde tüketilir. Japonya’da pilava eşlik eden yemekler Okazu adını alır. Udon, Ramen ve Soba gibi çeşitleri olan noodle, çorbalarda ve sulu yemeklerin içinde de kullanılır.
Japonya’da yemekler Hashi olarak adlandırılan yemek çubukları ile yenir. Japonya’da yemek çubuklarının çeşitleri vardır. Çay seremonilerinde ve tatlıları yemek için kullanılan, pişirmede kullanılan çubuklar da vardır. Yemek çubuklarının yapımında bambu, ahşap, plastik, kemik, metal ve fildişi kullanılır. Uçları genellikle sivridir.
Aile içinde çocuklar en kısa, yetişkin erkekler ise en uzun yemek çubuklarını kullanır.
Japon mutfağında Fugu, Surimi ve Takabe gibi balık yemekleri; Takoyaki, Donburi, Maki, Nabe, Okonomiyaki ve Tempura gibi ana yemekler en meşhur yemekler arasında yer alır.