‘Gitmeye kararlı mısın Mesut Bey? Diyelim ki karından, iki yüzlü arkadaşlarından uzaklaştın, kurtuldun… Kendinden de kurtulabilecek misin?’
Milyarder
Mahmut hocanın sesinden bu repliği hatırlamayanımız var mı?
Peki ya, Mesut Güler’i tanımayanınız var mı?
‘Yavrum ne var bunda utanacak, ayıp bir şey değil ki bu. Elbet günün birinde sen de seveceksin.’
Sev Kardeşim
Kısaca Münir Özkul
2018 yılında, 93 yaşındayken kaybettiğimiz üstat Münir Özkul’dan bahsedeceğim bugün sizlere.
15 Ağustos 1925, İstanbul doğumludur. Eski nesil için meddah, yeni nesil için tiyatro ve sinema oyuncusudur. 15 yaşına kadar paşa olmak için yetiştirilen üstat, 1939 yılında Kabataş Erkek Lisesi’nde öğrenciyken Bakırköy Halkevi’nde tiyatroya merhaba diyerek sanat kariyerine başlamıştır. O dönemde bir yandan eğitim hayatını, bir yandan tiyatro kariyerini sürdürmüştür.
Profesyonel Kariyeri
1948 yılında Ses Tiyatrosu’nda sahnelenen ‘’Aşk Köprüsü’’ oyunuyla profesyonel olmuş, sonrasında ismine hepimizin aşina olduğu Muhsin Ertuğrul’un yönetimindeki Küçük Sahne’ye geçiş yapmıştır. Bu süreçte, John Steinbeck’ten Fareler ve İnsanlar, John Millington Synge’den Babayiğit, George Axelrod’dan Yaz Bekarı, John Patrick’ten Çayhane gibi oyunlarda oynamıştır.
Önce İstanbul Şehir Tiyatroları’nda, sonra Ankara Devlet Tiyatrosu’nda ve İstanbul Aksaray’daki Bulvar Tiyatrosu’nda kariyerini sürdürmüştür.
1969 yılına gelindiğinde, Haldun Taner ile birlikte Bizim Tiyatro’yu kurmuştur. Aynı yıl Bizim Tiyatro tarafından sahnelenen Taner’in “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” adlı oyunuyla daha büyük bir izleyici kitlesiyle buluşmuştur.
Kanlı Nigar
– Bana bak Nigar, beni aldattın! sen hala o eski kanlı Nigar’sın. Belalıların birer birer düşmeye başladı. Hemen evden çıkacaksın!
Kanlı Nigar
– (Nigar umursamazca ud çalmaya devam eder)
– Yerini öğrenirse Lazoğlu doğrayacak seni.
– Carrt kabak yart!
– İstinyeli’de saldırma nah bu kadar. (Kolunu omuzdan gösterir) yok şu kadar. (Dirsekten gösterir) eh bu kadar var.
– (Udu çalmaya başlar) poposuna soksun, poposuna soksun, poposuna soksun, poposuna soksun!
– Mahalleli öğrenirse evi yakar!
– (Udu çalarak yeniden) yangın var yangın var ben yanıyorum, yetişin a dostlar…
Kanlı Nigar, 1968 yılında Münir Özkul’a İlhan İskender Armağanı’nı kazandırmıştır.
Sersem Kocanın Kurnaz Karısı
Haldun Taner’in Sersem Kocanın Kurnaz Karısı oyunundaki rolüyle, sırasıyla Avni Dilligil, Ulvi Uraz, İsmet Küntay ve İsmail Dümbüllü ödüllerini almıştır.
Hababam Sınıfı
Tabi bizler onu en çok, Özel Çamlıca Lisesi’nin tatlı sert müdür yardımcısı Kel Mahmut karakteri ile hatırlıyoruz.
‘Çocukların hayatlarıyla ilgili kararları da ben veririm… Siz ileri gidiyorsunuz… Ben tüccar değilim, eğitimciyim!’
Günümüz için de ne kadar da anlamlı bir replik, değil mi?
Kariyeri boyunca 200’den fazla filmde rol alan Özkul, Sev Kardeşim filmindeki rolüyle 1972 Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Erkek Karakter Oyuncu” ödülünü kazanmıştır.
Bizim Aile filminde canlandırdığı “Yaşar Usta” rolüyle de 1977 Azerbaycan Film Festivali’nde özel ödül almıştır.
Devlet Sanatçısı Münir Özkul
1980 yılında düzenlenen bir jübileyle 40. Sanat Yılı’nı, 1996 yılında Atatürk Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen gecede 55. Sanat Yılı’nı kutlamıştır.
1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Münir Özkul’a “Devlet Sanatçısı” unvanı verilmiştir. Jübile gecesinde “Aktör dediğin nedir ki? Oynarken varızdır. Yok olunca da sesimiz bu hoş kubbede bir hoş seda olarak kalır. Artık kendimiz yoğuz. Seyircilerimiz de kalmadı. Ama repliklerimiz fısıldaşır durur sabaha kadar. Gün ağarır, temizleyiciler gelir, replikler yerlerine kaçışır. Perdeee!” diyerek kariyeriyle binlerce yüzü güldüren Münir Özkul, bu sözleriyle kalplerde buruk bir his bırakmıştır.
Son Yılları
Kendisi eski Osmanlı Paşalarından birinin torunu olarak doğsa da, güneş gibi parlayan sanat hayatına rağmen hayat ona hiç de paşa torunu gibi davranmamıştır.
Yaşamının 92 yılının 13 senesi Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde geçmiştir.
Durumu, bir seferinde şöyle izah etmiştir:
Benim gibi toplumla güç anlaşan insanlara ilgi duyarım. Bunun en sivri ve en tipik örneklerine meyhanelerde, akıl hastanelerinde ve sanat çevrelerinde rastlanır. Onun için akıl ve ruh hastanelerine karşı daima sempati duymuşumdur. Akıl hastaneleri en özgür olduğum, her şeyi objektif görebildiğim tek yerdir. Orada rahata ererim. Kafam art arda gelen birçok problemi çözebilecek yapıda değildir. Orada bütün problemleri bir sıraya koyar ve çözümlerim. Hatta bir süre ziyaretçi bile kabul etmem.
Onca filmde ve tiyatro oyununda rol almasına rağmen geçim sıkıntısı yüzünden evini ‘jübile’ başlığı altında düzenlenen yardım gecesinde elde edilen gelirle 70 yaşında alabilmiştir Münir Özkul.
Bir röportajında oyuncu olmasını istemeyen annesiyle babasına “Üzülmeyin, bakın ne kadar başarılı oldum” diyememiş olmaktan dolayı duyduğu üzüntüden söz etmiştir.
Saygıdeğer Özkul’un ölüm yıl dönümünün beşinci senesine yaklaşırken, ben kendisini
‘Ziyaaa! Ulan, deminden beri çocuklara atıp tutuyorsun ama artık sabrım kalmadı. Almanya’da aslan ne gezer be?’
repliğiyle anmak ve ruhuna şad olsun diyerek yazımı sonlandırmak istiyorum.
Sanatına sağlık hocam!
Saygılarımla…
