Sindirim sistemimizde büyük bir role sahip olan karaciğer; yediklerimizin besin maddelerine çevrilmesini, vücudumunuzun oluşturduğu zararlı kimyasalların kanımızdan temizlenmesini, enerji kaynaklarının depolanmasını ve besinlerden aldığımız yağların parçalanmasını sağlıyor. Ayrıca kan pıhtılaştırıcı faktörleri, enzimleri ve diğer proteinleri üretiyor.
Peki, hem bütünsel sağlığımız hem de karaciğer sağlığını korumak için neler yapabiliriz?
Genetik hastalıkları ihmal etmeyin.
Doğuştan gelen metabolizma bozuklukları, demir ve bakır eksikliği gibi sağlık sorunlarının erken tespiti ve tedavisi, karaciğer hastalıklarını önlemede büyük önem taşıyor.
Sağlıklı beslenmeye dikkat edin.
Sağlıklı bir diyet programı uygulamak, karaciğer sağlığını korumak kadar bütünsel sağlık için de en fazla dikkat etmemiz gereken unsurlardan biri.
- İdeal kiloyu korumak,
- Hızlı kilo alıp-vermeye sebep olan şok diyetlerden uzak durmak,
- Taze meyve ve sebze ile omega 3 içeren besinler tüketmek,
- Trans yağ ve hayvansal yağ içeren besinleri tüketmekten kaçınmak,
- Karbonhidrat ve basit şeker tüketimini kısıtlamak,
- Hazır gıdalar tüketmemek,
- İşlenmiş et ürünlerini ve sakatatları tüketmemek karaciğer sağlığını korumanıza yardımcı olacaktır.
Gereksiz ilaç kullanımından kaçının.
İlaç kullanımı, gelişigüzel bir şekilde ve kulaktan dolma bilgilerle değil, doktor kontrolünde olmalıdır.
Başta antibiyotikler, ateş düşürücüler ve ağrı kesiciler olmak üzere pek çok ilaç ve bitkisel ürün, karaciğerde hasara ve yorgunluğa sebep olabilmektedir.
Alkol tüketimini sınırlayın.
Aşırı alkol tüketimi, siroz, hepatit ve karaciğer yetmezliği gibi sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir. Özellikle herhangi bir karaciğer hastalığına sahipseniz, alkol kullanımını bırakmanız önerilmektedir.
Hepatit aşısı olmayı ve kişisel hijyene özen göstermeyi ihmal etmeyin.
Karaciğer yetmezliğinin en önemli sebeplerinden biri, hepatit virüsüdür. Hepatit A, genellikle yemeklerden ve içme suyundan bulaşır. Hepatit B ve C ise, kan yoluyla bulaşabilir. Hepatit A ve B’ye yakalanma riskini, aşı yaptırarak düşürebilirsiniz. Ancak, bugün Hepatit C’nin aşısı bulunmamaktadır.
Bu yüzden kan ve kan ürünlerinin kontrolü iyi yapılmalı; hijyen kurallarına dikkat edilmeli, korunmasız cinsel ilişkiden kaçınılmalı, diş fırçası ve tıraş bıçağı gibi kişisel eşyalar paylaşılmamalı; manikür, pedikür, dövme ve piercing yaptırılırken sterilizasyona dikkat edilmelidir.
Düzenli egzersiz yapın.
Düzenli olarak egzersiz yapmak, bütünsel sağlığımızı korumak ve sürdürmek için kazanmamız gereken en önemli alışkanlıklardan biri.
Kas gücünün korunmasından denge ve koordinasyonun güçlendirilmesine ve eklem ve kas esnekliğinin artırılmasına kadar pek çok faydası olan düzenli egzersiz yapmak, endorfin hormonunun salgılanmasını sağlarken stres seviyesinin düşmesine de yardımcı oluyor. Bunlara ek olarak; karaciğer yağlanması riskini de büyük ölçüde düşürüyor.
Zararlı kimyasallardan uzak durun.
Zararlı kimyasallar içeren temizlik malzemeleri ve böcek ilaçları gibi ürünleri solumamaya ve bu ürünlerin cildinize temas etmemesine özen gösterin. Ayrıca sigaranın da karaciğerinize zarar verdiğini unutmayın.
Her gün kahve tüketin.
Yapılan araştırmalar, her gün düzenli olarak tüketilen 1-2 fincan sade kahvenin karaciğer yağlanması ve karaciğer kanserine yakalanma riskini düşürdüğünü gösteriyor.
Bitkisel karışımların kullanımına dikkat edin.
İçinde tam olarak ne olduğunu bilmediğimiz, ancak sağlık sorunlarını çözmek amacıyla satın aldığımız bitkisel karışımlar, karaciğer yetmezliğine sebep olabilir. Bu yüzden doktor önerisi olmadan bu tür karışımlar kullanılmamalıdır.
Son olarak;
- Aşırı alkol tüketiminin yanı sıra obezite, yanlış beslenme, diyabet, sigara kullanımı ve hızlı kilo vermek de karaciğerin yağlanmasına sebep olmaktadır.
- Ayrıca mantar zehirlenmesi, karaciğer yetmezliğine sebep olan en büyük etkenlerden biri olarak görülmektedir. Bu yüzden bazı uzmanlar yalnızca kültür mantarı tüketilmesini önermektedir.
- Karaciğer rahatsızlıklarının bir başka sebebi, kalp yetmezliği ve safra kesesi taşları gibi diğer organlardaki sağlık sorunları olabilir. Bu yüzden erken teşhis ve tedavi için yılda bir kez düzenli olarak check-up yaptırılması önerilmektedir.
