13 Eylül 2018

İtalyan Sinemasının Dahi Delisi: Federico Fellini

Burcu Tur Yüksel Akay

~6dk

Sanatıyla her zaman ilham veren; rüyaların, anıların ve tutkuların yönetmeni Federico Fellini, 1920 yılında Rimini’de doğmuş ve 1993 yılında Roma’da ölmüştür.

Hem Rimini’nin hem de Roma’nın en etkileyici anlatıcılarından biri olan Fellini, ülkesinin sinemasını tüm dünyaya tanıtan en önemli İtalyan yönetmenlerden biri.

‘Sinema rüyanın dillerini kullandığından beri rüyalar hakkında konuşmak filmler hakkında konuşmak gibi; yıllar saniyeler içinde geçebilir ve kendinizi bir anda başka bir yerde bulabilirsiniz. Bu görüntülerden oluşmuş bir dil. Ve gerçek sinemada, her nesne ve her ışığın aynı rüyada olduğu gibi bir anlamı vardır.’

Federico Fellini

Özgün sinema diliyle Woody Allen’dan David Lynch’e, Martin Scorsese’den George Lucas’a kadar pek çok başarılı yönetmeni etkileyen büyük usta, 60’tan fazla ödül kazanmıştır.

‘Hiçbir film eleştirmeninin yazdıkları filmden fazlasını söylemez, ancak eleştirmenler ellerinden geleni yaparak bizim aksini düşünmemizi sağlamaya çalışıyorlar!’

Federico Fellini ve Passollini

Gençliğinde gazetecilik ve karikatüristlik gibi çeşitli meslekleri icra eden Fellini, üniversitede Hukuk fakültesine kayıt yaptırmış olsa da öğrenimine devam etmemişti.

Çizimlerini çeşitli mizah dergilerine ve çizgi roman dergilerine gönderen Fellini, karikatürist olma hedefini gerçekleştirmek için 1939 yılında Roma’ya taşındı.

1940’a kadar filmler ve radyo oyunları için çeşitli diyaloglar kaleme alan Fellini, ilk senaryolarını Alleanza Cinematografica Italiana’da çalışırken yazdı. Bu süre zarfında Roberto Rossellini ve Ingmar Bergman gibi önemli isimlerle tanışan Fellini, 1946 ile 1952 yılları arasında senaryo yazarı ve yönetmen yardımcı olarak Rossellini, Alberto Lattuada ve Pietro Germi’yle birlikte çalıştı.

‘Sanatı sevmeyen insan, yaşamı da sevmez.’

Federico Fellini

Yapım yılıı 1950 olan ilk filmi Varyete Işıkları’nı (Luci Del Varieta) Lattuada ile birlikte yöneten Fellini’nin yönetmenliğini tek başına üstlendiği ilk filmi ise, yapım yılı 1952 olan Beyaz Şeyh (Lo Sceicco Bianco) oldu.

‘Benim için tek gerçek kişi hayalperest olandır. Çünkü o kendi gerçekliğinin tanığıdır.’

Federico Fellini I Clown

İtalyan kültürünün ve 20. yüzyıl yaşam biçiminin aykırı ve vahşi yönlerini; tutkulu, duygusal açıdan tutarsız, takıntılı ama tam da yaşamın içinden karakterlerle perdeye aktaran Fellini’nin tüm filmleri otobiyografiktir.

Rüyalarından ve anılarından esinlenerek çektiği 27 filmin tamamı, usta yönetmenin coşkusunu, dehasını, tutkularını ve düşlerini yansıtır.

Federico Fellini ve Costanzo Costantini
Federico Fellini & Costanzo Costantini

İtalyan Yeni Gerçekçilik Akımının ve sürrealist sinemanın en önemli temsilcilerinden biri olan Federico Fellini; simgeleri, renkleri ve müziği kullanışıyla sanatsal sinemanın da öncülerinden sayılıyor.

‘Ben gerçeği herkesin kendisinin bulması gerektiğine inanırım. Bana kalırsa, sosyal bir öbek için bir çağrı hazırlamak, ya da herkes için çağrı olacak bir film çevirmek boşunadır. Bir topluluğa hitap edilebileceğine inanmıyorum. Çünkü topluluk dediğimiz nedir ki? Her birinin kendi gerçeği olan belli sayıda bireylerin toplamı. Filmlerimin bir sonu olmayışının nedeni de budur. Filmlerimin hiçbir zaman basit bir çözümü yoktur. Bana kalırsa, bir sonuca ulaşan herhangi bir öykü anlatmak, sözün tam anlamıyla ahlâk dışıdır. Perdede bir sonuç sunduğunuz anda seyircinin işine karışıyorsunuz demektir.’

Federico Fellini ve Bruno Zanin
Federico Fellini & Bruno Zanin

Yaptığı her filmin, bütünün parçalarını oluşturduğunu ifade eden Fellini, tüm bu parçaların bir araya gelmesiyle kendi yaşantısının oluştuğunu ifade etmiştir.

‘Sanatta tanımlamalar anlamsızdır. Etiketler bavullara konur… Sanatta bütün yolların geçerli olduğu kanısındayım.’

Federico Fellini

Filmlerini yaşadığı şehrin sokaklarından ve sıradan insanlardan ilhamla yaratan Federico Fellini, Entertainment Weekly dergisinin Dünyanın En İyi 50 Yönetmeni listesinde 10. sırada yer almaktadır.

Federico Fellini

Toplam 65 sinema ödülüne sahip olan Federico Fellini, 1993 Akademi Ödülleri’nde, Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.

Federico Fellini & D'Angelo
Federico Fellini & D’Angelo

Fellini’ye Göre Sinemanın En İyi 10 Filmi

  • The Circus, Charlie Chaplin, 1928
  • Stagecoach, John Ford, 1939
  • Rashomon, Akira Kurosawa, 1950
  • The Dicreet Charm of the Bourgeoisie, Luis Bunuel, 1972
  • 2001: A Space Odyssey, Stanley Kubrick, 1968
  • Paisan, Roberto Rossellini, 1946
  • The Birds, Alfred Hitchcock, 1963
  • Wild Strawberries, Ingmar Bergman, 1957
  • 8 ½, Federico Fellini, 1963
  • The Marx Brothers Filmleri
Rossellini-Renzo-Daniel-Toscan-Plantier-Federico-Fellini-ons-set-Citta'-delle-Donne
Citta’ delle Donne Seti

BONUS

Federico Fellini, 1969 yapımı Satyricon filminde Orhan Veli Kanık’ın İçinde şiirine yer vermiştir.

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
Burcu Tur Yüksel Akay

Burcu Tur Yüksel Akay

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.