Geri Dönüşüm Nedir?
Geri dönüşüm ya da İngilizcesiyle recycling; kullanım dışı, değerlendirilebilecek ve işlenmediğinde atık olacak malzemelerin çeşitli kimyasal ve fiziksel yöntemlerle hammaddeye dönüştürülerek üretime yeniden kazandırılmasıdır.
Cam, bazı plastikler, kağıt ürünleri ve karton, çelik, alüminyum ve elektronik atıklar geri dönüştürülebilirler.
Ancak plastik torbalar, plastik oyuncaklar, strafordan üretilmiş eşyalar, şırınga gibi tıbbi atıklar, bebek bezleri, seramik mutfak malzemeleri ve dış yüzeyi kaplamalı kahve bardakları plastik ya da kağıt ürünü olmalarına rağmen geri dönüştürülemezler.
Geri Dönüşümün Faydaları
- Çöp toplama alanlarında biriken atık miktarı azalır. Bu da bir tür sera gazı olan ve iklim değişikliğine sebep olan metan gazının daha az miktarda açığa çıkmasını sağlar.
- Bazı geri dönüştürülmüş malzemelerin üretiminde kullanılan enerji miktarı, işlenmemiş hammaddeden üretilenlere oranla daha düşüktür. Böylece enerji kullanımı azaltılabilir.
- Geri dönüşüm, hammadde ihtiyacını azalttığı için doğal kaynakların tüketimi düşer.
Aşağı Dönüşüm Nedir?
Aşağı dönüşüm ya da İngilizcesiyle downcycle; malzeme ve ürünlerin hammaddeye ayrılma sürecinde orijinal halleriyle aynı kalitede değil, daha düşük kalitede bir ürün olarak sisteme sokulmasıdır. Bir başka deyişle, düşük kaliteli ürünlere geri dönüşümdür.
Aşağı dönüşüm için en iyi örneklerden biri, geri dönüşüm için toplanan plastik ürünlerin izolasyon malzemesi ya da paspas gibi daha düşük kalitedeki ürünlere dönüştürülmesidir.
Bir başka örnek ise, kullanılmış ofis kağıtlarının ambalaj kağıdına, tuvalet kağıdına veya kağıt mendile dönüştürülmesidir.
İleri Dönüşüm Nedir?
İleri dönüşüm ya da İngilizcesiyle upcycle, tıpkı aşağı dönüşüm gibi bir geri dönüşüm çeşididir ve aşağı dönüşümün tam tersi olarak, orijinali ile eşit ya da daha yüksek kalitede, değerde ürünlere geri dönüşümdür.
Atık olduğu düşünülen ancak değerlendirilebilir ürünlerin yaratıcı projelerle yeniden kullanıma sokulmasını ya da geri kazanımını ifade eden ileri dönüşüm, eski eşya ya da malzemeleri, geri dönüştürülebilir olup olmadıklarına bakmaksızın, farklı amaçlarla kullanılabilecek şekilde yeniden tasarlamaktır.
İleri Dönüşümün Faydaları
- Gereğinden fazla tüketimi ve zaman içinde gereğinden fazla üretimi önleyerek sürdürülebilirliğe ve çevrenin korunmasına katkı sağlar,
- Üretimde kullanılan enerji ve su miktarının azalmasına yardımcı olur,
- Doğal kaynakların tüketimini azaltır,
- Geri dönüşümü mümkün olmayan malzemelerin çöp toplama alanlarında daha az birikmesini sağlar,
- Geri dönüşüm sürecinde kullanılan iş gücünün ve kaynakların azalmasına yardımcı olur.
İleri Dönüşüm Nasıl Yapılır?
Çoğu zaman hobi olarak da algılanan ileri dönüşüm için birçok teknik kullanabilirsiniz. Çünkü projelerinizin tek sınırı hayal gücünüz!
Mobilyalardan kıyafetlere, yumurta kutularından kavanozlara her şeyi ileri dönüşüm projesiyle yeniden kullanılabilir hale getirebilirsiniz.
İleri Dönüşüm Örnekleri
- Kavanoz ya da cam bardaklardan vazo yapmak,
- Eskiyen kıyafetlerden yastık kılıfı ya da çanta yapmak,
- Eski araba lastiklerinden sehpa ya da saksı yapmak,
- Japon kültüründe yer alan Kintsugi sanatıyla kırık tabak ve porselen gibi eşyaları yeniden kullanıma sokmak,
- Kullanılmayan ahşap sandalye ya da merdivenlerden raf yapmak, …
