Çocukluğu ve Gençliği
Hayatımız boyunca en az bir oyunuyla, filmiyle ya da kitabıyla karşılaştığımız Ferhan Şensoy, 26 Şubat 1951’de Samsun’da dünyaya geldi.
İlkokulu Samsun’da tamamladıktan sonra Galatasaray Lisesi’nde öğrenimine başlayan Şensoy, 1970 yılında Çarşamba Lisesi’nden mezun oldu.
Aynı yıl, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümünde öğrenim görmeye başladı.
Şensoy’un öykü ve şiirleri ilk kez, 1969 yılında Yeni Ufuklar ve Soyut dergilerinde yayımlandı.
Yazdığı skeçler ise, 1970’de Devekuşu Kabare’de oynanmaya başlandı.
Yarı Fransızca yarı Türkçe yazdığı, Je M’en Fous Bilader isimli oyunu, Galatasaray Oyuncuları isimli amatör bir topluluk tarafından Haldun Taner’in himayesi altında prova edildikten sonra, bir kez Fenerbahçe tesislerinde, bir kez de Galatasaray’ın bir akşam yemeğinde sahnelendi.
İlk Profesyonel Oyunculuk, Yönetmenlik ve İlk Ödül
Ferhan Şensoy, ilk profesyonel oyunculuk deneyimini, 1971 yılında Ayfer Feray Tiyatrosu’nda Grup Oyuncuları çatısı altında yaşadı.
Şensoy’un ilk yönetmenlik deneyimi de aynı yıl gerçekleşti. Sanatçının yönettiği ilk oyun İsmet Küntay’ın yazdığı Güm Güm Güm’dü ve Paravana Kabare’de sahnelendi.
1972 yılında, Strazburg’da bulunan Ecole Superieure d’Art Dramatique’de tiyatro eğitimine başlayan Şensoy, burada yönetmen asistanı ve oyuncu olarak çeşitli oyunlarda yer aldı. Aynı zamanda, kendi skeç ve oyunlarını yazmaya da devam etti.
Fransızca olarak yazdığı Ce Fou De Gogol (Şu Gogol Delisi) isimli oyunu Montreal’de Theatre Patriote’de sahneye koyuldu. Ayrıca Radio Canada’da, oyunun radyofonik versiyonu iki defa yayınlandı.
Yazdığı, yönettiği ve oyuncu olarak yer aldığı Harem Qui Rit (Gülen Harem) isimli müzikali Theatre De Quatre – Sous’da oynandı.
Şensoy Ce Fou De Gogol oyunu ile 1975 yılında, Montreal’de, En İyi Yabancı Yazar Ödülü’nü aldı.
Türkiye’ye Dönüşü
1976 yılında Türkiye’ye dönen Ferhan Şensoy; Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu, Türk Yazarları Tiyatrosu, Devekuşu Kabare Tiyatrosu ve Nisa Serezli – Tolga Aşkıner Tiyatrosu gibi dönemin başarılı tiyatrolarında oyuncu, yazar ve yönetmen olarak yer aldı.
Aynı süreçte ilk televizyon skeçlerini yazmaya başlayan Şensoy, yazdığı skeçlerde oynayan Ali Poyrazoğlu’nun yanında garson rolüyle ilk kez ekran karşısına çıktı.
1977 yılında, ilk kitabı olan Kazancı Yokuşu yayımlandı.
Aynı yıl, yönetmenliğini Temel Gürsu’nun yaptığı Kızını Dövmeyen Dizini Döver isimli bir film çalışması da yaptı.
Anyamanya Kumpanya Tiyatrosu
Ferhan Şensoy, 1978 yılında Mete İnselel ile birlikte Anyamanya Kumpanya Tiyatrosu’nu kurdu. Burada, kendi yazdığı ve oynadığı İdi Amin Avantadan Lavanta isimli oyunu sahneledi. Fakat kısa bir süre sonra tiyatrodan ayrıldı.
Bu süreçte TRT için yazdığı oyun, ikinci bölümünden sonra, öğretmenlerin manevi şahsiyetini tezyif ettiği gerekçesiyle kanalda yasaklandı. Buna ek olarak, oyuncu olarak yer aldığı diziler de TRT’de yayından kaldırıldı.
Ortaoyuncular
1970’li yılların sonunda pek çok televizyon dizisinde ve tiyatro oyununda oyuncu olarak yer alan Ferhan Şensoy, aynı zamanda yeni oyunlar yazmayı ve kendi oyunlarını yönetmeyi sürdürmüştür.
1980 yılına gelindiğinde ise, kendi tiyatrosu olan Ortaoyuncular’ı kurmuştur. Ortaoyuncular, 14 Mart 1980 tarihide, Harbiye’deki Yapı Endüstri Merkezi salonunda perdelerini açmıştır.
Burada, müziklerini Fuat Güner’le birlikte yaptığı, Şahları da Vururlar isimli, kendi yazdığı, yönettiği ve oynadığı oyunu sahnelemiştir.
Şahları da Vururlar; Tuncay Özinel Tiyatrosu’nda, Kenter Tiyatrosu’nda ve Küçük Sahne’de oynanmaya devam etmiştir.
1980’li Yıllar
Yeni oyunlar yazmaya, yönetmeye, oyunlarını müziklemeye ve oyuncu olarak oyunlarda yer almaya devam eden Şensoy, 1981 yılında, sınavla oyuncu alan Nöbetçi Tiyatro isimli amatör bir topluluk kurmuştur.
1982 yılında, Afitap’ın Kocası İstanbul’da isimli kitabı yayımlanmıştır.
1986’da, Gündeste kitabı yayımlanmıştır.
80’li yılların ortalarından itibaren televizyon dizisi ve film senaryoları yazmaya devam eden ve oyuncu olarak da boy gösteren Şensoy, 1987 yılında, özellikle muhafazakar kesim tarafından olumsuz tepki gösterilen ve hakkında dava açılan, Muzır Müzikal isimli müzikali yazmış ve sahneye koymuştur.
Aynı yıl, oyunun 77. gösteriminden sonra, gösterimin yapıldığı Şan Tiyatrosu şüpheli bir biçimde yanmış ve gösterim son bulmuştur. Mahkeme kararı sonucunda da Şensoy, 21 gün hapis cezası almıştır.
Şensoy, en bilinen ve bugün, hala sahnelemeye devam ettiği Ferhangi Şeyler isimli tek kişilik oyununu da 1987 yılında yazmıştır.
1988 yılında, Düşbükü isimli kitabı yayımlanmıştır.
1989 yılında, Kel Hasan Efendi’den günümüze gelen Kavuk’u Münir Özkul’dan devralmıştır.
1990’lı Yıllar
Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı, Yorgun Matador, İstanbul’u Satıyorum ve Ferhangi Şeyler gibi çok sayıda oyunu yönetmeyi ve sergilemeyi sürdürürken 1990 yılında, Sezen Aksu’yla birlikte Büyük Yalnızlık filminde oynamıştır.
1991’de Tomris Uyar, İstanbul’u Satıyorum oyununu İngilizceye çevirmiştir. Aynı yıl, Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı kitabı ve 1992’de İngilizce Bilmeden Hepinizi I Love You isimli kitabı yayımlanmıştır.
90’lı yıllarda da televizyon dizilerinde yer almaya devam eden Şensoy, Ferhangi Şeyler’i Sydney ve Melbourne’da sahneye koymuştur.
1993’de Güle Güle Godot ve Denemeler kitapları yayımlanmıştır. Yine aynı yıl, ATV’de Kaybet-Kazan isimli bir yarışma programının sunuculuğunu yapmıştır.
1994 yılında, sıra dışı bir projeye imza atarak, ismini İçinden Dalga Geçen Tiyatro ismiyle bir gemiyi yüzen tiyatroya dönüştürmüştür.
Dünyanın dört bir yanında oyunlarını yönetmeye ve sahneye koymaya devam eden Şensoy, 1994’te Bağımsız Federe Ferhan Şensoy Televizyonu isimli bir haftalık TV programı ile de seyirci karşısına çıkmıştır.
1996 yılında, Oteller Kitabı yayımlanmıştır. Aynı yıl, Gecedeste’den Numarasız Sayfalar isimli basılmamış kitabı Öküz dergisinde yayımlanmıştır. Bu süreçte, Cumhuriyet gazetesinin haftalık mizah eki, Dinozor’da da yazmaya başlamıştır.
1998’de, Falınızda Rönesans Var isimli kitabı yayımlanmıştır.
1999’da, Cine-5’de Ferhan Şensoy TV isimli bir televizyon programı yapmıştır.
2000’li yıllar
Tiyatro yaşamı büyük bir hızla devam ederken 2001 yılında, Radio Contact’ta Radyostrofobi isimli bir radyo programı yapmıştır.
Aynı yıl, otobiyografik romanı Kalemimin Sapını Gülle Donattım isimli kitabı yayımlanmıştır. 2002’de bir öykü kitabı olan Rum Memet basılmıştır. 2003’de ise, Kitaplık dergisinde denemeleri yer almaya başlamıştır.
Yine 2003’de tüm eserlerinden kendi seçkisi olan, FerhAntoloji isimli kitabı basılmıştır.
2004 yılında, Şans Kapıyı Kırınca, Pardon ve Aktör Eskisi isimli sinema ve TV filmlerinde oynamıştır.
2005’te Eşeğin Fikri, Hacı Komünist ve Elveda SSK isimli kitapları yayımlanmıştır.
2007 yılına gelindiğinde, yani 10 yıl sonra yeniden, Nöbetçi Tiyatro’ya sınavla öğrenci almıştır.
2008 yılında Son Ders filminde oynamış ve aynı yıl, Karagöz ile Boşverinbeni isimli kitabını bastırmıştır.
Ve sonrası…
Ülkemizin en başarılı ve üretken roman, deneme, anı, oyun ve senaryo yazarlarından; tiyatro, sinema ve televizyon oyuncularından biri olan Ferhan Şensoy, bugün Türkiye’deki stand-up tarzı gösteri biçiminin öncüsü ve ilham kaynağıdır.
Şensoy’un 2010’da Seçme Sapan Şeyler isimli kitabı, 2012’de otobiyografik romanının ikinci cildi olan Başkaldıran Kurşunkalem kitabı ve 2015’de Direniş isimli kitabı yayımlanmıştır.
2011 yılında, Aydınlık gazetesine haftalık yazılar yazmaya başlamıştır.
2016 yılında ise, Münir Özkul’dan devraldığı Kavuk’u Rasim Öztekin’e devretmiştir.
Ödülleri
Bugün hala aktif olarak hem tiyatro hem de sinema dünyasında çalışmalarını sürdüren Ferhan Şensoy’un aldığı ödüller:
- Ce Fou De Gogol, En İyi Yabancı Yazar, Montreal, 1975
- Şahları Da Vururlar, Jüri Özel Ödülü, Avni Dilligil, 1980
- Eski Moda Komedya, En İyi Erkek Oyuncu, Tiyatro-81, 1981
- Muzır Müzikal, Nokta Dergisi Doruktakiler, 1987
- İstanbul’u Satıyorum, Ulvi Uraz Ödülü, 1988
- İstanbul’u Satıyorum, Sanat Kurumu Ödülü, 1988
- İstanbul’u Satıyorum, Avni Dilligil Ödülü, 1989
- İsmail Dümbüllü Ödülü, 1989
- Nasrettin Hoca Mizah Ödülü, 1989
- Kültür Bakanlığı Jüri Özel Ödülü, 1989
- Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı, Nokta Dergisi Doruktakiler, 1991
- Şu Gogol Delisi, En Özgün Oyun, Avni Dilligil, 1993
- Altın Objektif Ödülü, 1993
- Seyircili Seyir Defteri ve Kırkambar-Gece Tiyatrosu Kabare Gösterisi, İsmail Dümbüllü Ödülü, 1994
- En İyi Topluluk, Kültür Bakanlığı, 1995
- En İyi Deneme Yazarı, En Başarılı İletişimciler Ödülü, 1997
- Fişne Pahçesu – Çehov Lazdur Laz Kalacaktur, En İyi Yönetmen, Avni Dilligil, 2000
- Sahibinden Satılık Birinci El Ortaoyunu, En İyi Yazar, Avni Dilligil, 2001
- Unima Geleneksel Türk Tiyatrosu’na Hizmet Ödülü, 2001
- En İyi Yazar, Sanat Kurumu, 2002
- Afife Jale – Muhsin Ertuğrul Ödülü, 2002
- Pardon (film), Türsak Onur Ödülü, 2004
- Nokta Dergisi Doruktakiler, 2004
- En İyi Erkek Oyuncu, Deneme Sahnesi, 2004
- Nasrettin Hoca Altın Eşek Güldürmece Ödülü, 2005
- Pardon, En İyi Senaryo, Mizah Üretenler Derneği, 2006
- Fername, En İyi Oyun Yazarı, İsmet Küntay Ödülü, 2007
- Elveda SSK, Altın Sayfa Son Beş Yılın En İyi Mizah Kitabı, 2007
- 2019, En İyi Yapım, En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu, İsmet Küntay Ödülleri, 2009
- 2019, En İyi Erkek Oyuncu ve En İyi Tiyatro Oyunu, İTÜ En İyileri Seçiyor, 2009
- Fername, En İyi Erkek Oyuncu, YTÜ Yılın Yıldızları, 2010
- İstanbul Mizah Tiyatrosu Ustalara Onur Ödülü, 2011
- Terakki Vakfı Onur Ödülü, 2011
- Tiyatro En İyi Erkek Oyuncu, Karadeniz Vakfı, 2011
- Nasri Hoca ve Muhalif Eşeği, En İyi Oyun, İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri, 2012
- 100 Yıllık Emek Ödülü, Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Ödülleri, 2013
- Onur Ödülü, Uluslararası İzmir Tiyatro Festivali, 2013
- Yılın En İyi Oyun Yazarı, Savaş Dinçel Ödülü, 2013
- Ferhangi Şeyler, Yılın Tiyatro Hizmet Ödülü, Lions Tiyatro Ödülleri, 2015
- Onur Ödülü, Tiyatro Eleştirmenler Birliği Ödülleri, 2016
- Onur Ödülü, 21. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncuları Ödülleri
- Emek Ödülü, Üstün Akmen Tiyatro Ödülleri, 2018
