Ege Bölgesi, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklim tipine sahiptir. Yumuşak iklimi ve terra-rossa olarak bilinen kireç yönünden zengin kırmızı Akdeniz toprağı ile çeşitli sebze ve meyvelerin, yabani otların sık yetiştiği bir bölgedir. Gelin, Ege Bölgesinde yetişen yabani otlara ve bu otlarla yapılan yöresel yemeklere birlikte bakalım.
Labada
Labada 25-50 cm boyunda, koyu yeşil yapraklı, yabani bir ottur. Kuzukulağıyla akrabadır fakat kuzukulağı gibi baskın bir ekşiliği yoktur. Kekremsi bir tada sahiptir. Kolay yetişir, bundan ötürü hemen her yemekte kullanılabilir. Soğan ve pirinçle uyumlu bir lezzet profiline sahiptir.
Labada sarması için pirinç, brunuaz kuru soğan, domates rendesi ve salçası, ince kıyılmış maydanoz ve dereotu, tuz, karabiber, kuru naneyi karıştırın ve iç harcı hazırlayın. Labadaları yıkayın, sap ve damarlı kısımlarını kesip ayıklayın. Yaprakları blanşe edin ve hazırladığınız iç harcı doldurup ister kalem ister muska şeklinde sarın. Tencereye dizdikten sonra üstüne zeytinyağı gezdirip dilimlenmiş limonları sıralayın ve üstünü bir parmak geçecek kadar su ekleyip kısık ateşte kontrollü pişirin. Ilık veya soğukken yoğurt ve limonla servis edin.
Arapsaçı
Maydanozgiller ve rezene familyasından olan arapsaçı, rezeneye benzer anason kokusuna ve tadına sahip iki yıllık bir yabani ottur. Kendine has bir karaktere sahiptir, görünüş olarak dereotuna benzer. Kuzu etli yemeklere, böreklere ve balığa çok yakışır. Ayrıca sarma ve dolma içlerine de konulabilir.
Kuzu etli arapsaçı için kuşbaşı doğranmış kuzu etlerini zeytinyağında kavurun ve brunuaz kuru soğanı ekleyip kavurmaya devam edin. Soğanlar terleyince kabaca doğradığınız arapsaçını ekleyip bir parça daha kavurun ve üzerini geçecek kadar su ilave edin. Tuzunu ekleyip tencerenin kapağı kapalı bir şekilde pişmeye bırakın. Bu esnada un, yoğurt, limon suyu ve suyla bir terbiye hazırlayın ve temperleyip yemeğe ekleyin. Bir parça daha pişirdikten sonra sıcakken servis edin.
Ebegümeci
Güneşli ve kuru yerleri seven ebegümeci; uzun ve güçlü ana köklere, irili körpeli yapraklara ve pembeden mora çalan çiçeklere sahiptir. Hafif ekşimsi, aromatik bir tada sahip olan ebegümecinin yaprakları böreklerde kullanılır, haşlanıp ve çiğ olarak salatası yapılır.
Ebegümeci ve ıspanaklı gül böreği için ebegümeci ve ıspanakları yıkayıp kabaca doğrayın. Brunuaz kuru soğanı zeytinyağında terletin ve sırasıyla domates salçası, ebegümeci ve ıspanak, tuz, karabiber ve pulbiber ekleyip kavurmaya devam edin. Otlar bir parça kavrulunca tamamen öldürmeden ocaktan alın. Yoğurt, zeytinyağı ve yumurta ile bir sos hazırlayın ve yufkanın tabanına sürün. Ardından iç harcını ekleyip sarın ve rulo haline getirin. Üzerine yumurta sarısı sürüp fırınlayın, ilk ısısı çıktıktan sonra dilimleyip servis edin.
Şevketi Bostan
Şevketi bostan papatyagiller familyasına ait, Akdeniz havzasında yetişen bir yıllık dikenli bir bitkidir. 35 cm kadar yükselebilir ve sarı çiçeklere sahiptir. Bu bitkinin toprak üstündeki körpe dalları yerine beyaz renkli kökleri yemeklerde kullanılır. Sivri dikenlerinden ötürü toplaması zor bir yabani otsudur.
Zeytinyağlı şevketi bostan için şevketi bostanları dikenli yapraklarından temizleyin. Birkaç sefer akan suyun altında yıkayın ve beyaz kısımlarını uzunlamasına doğrayıp limonlu suda bekletin. Tencereye brunuaz soğanları alıp zeytinyağında kavurun. Ardından sırasıyla şevketi bostan, brunuaz sarımsak, tuz ve üstünü geçecek kadar su ekleyip bir taşım kaynatın. En son un, limon ve portakal suyuyla hazırladığınız terbiyeyi temperleyip yemeğe ekleyin ve kısık ateşte pişirin. ilk ısısı çıktıktan sonra ılık veya soğukken ince kıyılmış dereotuyla servis edin.
Radika
Karahindiba olarak da adlandırılan bu ot, sarı çiçekleri ve dilek dilemek için üflenen beyaz topçuklarıyla bilinir.
Papatyagiller ailesinden, nisan mayıs aylarında yetişen çok yıllık bir bitkidir. Taze yaprakları çiğ olarak yenilebilir fakat kartlaştıkça acılaşır. Zeytinyağı ve limonlu salatası sık tüketilir. Bunun yanında sarı çiçekleriyle reçel yapılabilir.
Taratorlu radika için radikayı temizleyip yıkayın. Haşlayıp blanşe edin ve iri parçalar halinde kabaca doğrayın. Radikayı bir mayonez tenceresine alın ve içerisine süzme yoğurt, sarımsak püresi, kıyılmış ceviz, tuz, karabiber ve limon suyu ekleyip karıştırın. Üzerine zeytinyağı gezdirip soğuk bir şekilde servis edin.
Turp Otu
Turpgiller familyasının yabani bir üyesi olan turp otu, sonbaharla birlikte toplanmaya başlanır ve bir sonraki yılın mayıs ayına kadar da devam eder. Kavurması başta olmak üzere çeşitli yemeklerde kullanılır.
Turp otu kavurması için turp otlarının saplarını kesin ve iyice yıkayın. Çok fazla öldürmeden bir parça haşlayın ve suyunu süzüp haşlanan turp otlarını kenara alın.
Brunuaz kuru soğanı zeytinyağında kavurun ve içerisine domates salçası girip kokusu çıkana kadar kavurmaya devam edin. Ardından sırasıyla domates püresi, kabaca doğranmış turp otları, tuz, karabiber ve pul biber ekleyip bir parça daha kavurun. Sıcak veya ılıkken servis edin.
Cibes
Turpgiller familyasından olan cibes, lahana ve karnabaharın kesilerek toplanmasından sonra toprağın içinde kalan köklerde büyür. Hafif baharatlı ve tatlımsı bir lezzete sahiptir. Kabukları soyulduğunda çiğ olarak da tüketilebilen cibesin kuzu etli veya zeytinyağlı yemeği, salatası yapılır.
Yeşil mercimekli cibes için cibes otunu ayıklayıp yıkayın ve jülyen doğrayın. Brunuaz soğanı zeytinyağında kavurun ve sırasıyla cibes otu, brunuaz sarımsak, yeşil mercimek, tuz ve karabiber ekleyip kavurmaya devam edin. Üzerini geçecek kadar su ekleyip bir taşım kaynatın ve kısık ateşte pişirin. Sıcak veya ılık şekilde servis edin.
Deniz Börülcesi
Ispanakgiller familyasından olan boğum boğum ve etli bir bitkidir. Deniz kıyısına yakın, tuzlu yerlerde yetişir. Tuzlu ve ekşi bir tada sahiptir. Balığın yanına limonlu meze şeklinde tüketimi yaygındır.
Deniz börülceli enginar için enginarın çanağını kullanacak şekilde temizleyin (konserve kullanabilirsiniz). Ardından çanak enginarları içerisine dilim limon eklediğiniz suda haşlayın. Enginarlar haşlanırken içerisine deniz börülcelerini de ekleyip birlikte pişirin. Pişen börülceleri alıp kılçıklarını temizleyin. Börülceleri bir mayonez tenceresine alıp içerisine brunuaz sarımsak, zeytinyağı, limon suyu ve tuz ekleyip karıştırın. Haşlanan enginarların üzerine börülceleri yerleştirin. Limon dilimi ve ince kıyılmış dereotuyla soğuk olarak servis edin.
Yine mi Güzeliz Yine mi Çiçek: Ege Mezeleri listemiz de ilginizi çekebilir.
Sarmaşık
Sarmaşık otunun boylu ve sarmal bir yapısı vardır. Uç kısımları koparılarak toplanır. ilk yaprakları yenir, bu kısımları tazeyken alt kısımları karttır. Yendiğinde ağızda acı bir tat bırakır, bundan ötürü “acı filiz, acı ot” olarak da bilinir. Taze soğanla birlikte yumurtalı kavurması, zeytinyağlı yemeği yapılır.
Yumurtalı sarmaşık kavurması için sarmaşıkları temizleyin ve yıkayın. Haşlayın ve kabaca doğrayın. Zeytinyağında, haşlanan sarmaşıkları kavurun ve yumurta kırıp baharatlayın. Sıcak servis edin.
Tilkişen
Kuşkonmazgiller familyasından; iki metreye kadar büyüyebilen, odunsu, dikenli ve sürekli yeşil kalan bir bitkidir. Dayanıklıdır ve kolay yetişir. Mart ayının gelmesiyle birlikte gelişen taze sürgünleri yemeklere kullanılır.
Pırasalı tilkişen kavurması için tilkişen otunu temizleyip yıkayın. Ardından iri parçalar halinde doğrayın. Aynı şekilde pırasaları da temizleyip yıkayın ve ince ince doğrayın. Brunuaz soğanı zeytinyağında kavurun ve pırasayla tilkişen otunu da ekleyip kavurmaya devam edin. Baharatlayın ve ılıkken sarımsaklı yoğurtla birlikte servis edin.
