24 Mayıs 2020

Dünyanın En Eski Gitarları

Gülin Işıklı Güvenç

~8dk

Kesin olarak bilinmese de, insanların binlerce yıldır gitar benzeri enstrümanlar çaldığı tahmin edilmektedir. Hitit ve Babillilerin gitarlara benzeyen yaylı çalgılar çaldığına dair kanıtlar vardır. Kesin olarak gitar diye adlandırılabilecek ilk enstrümanlardan bazıları, 12. yüzyılın başlarında Avrupa çapında geliştirilmiş ve kullanılmıştır. 

Beş telli gitar benzeri enstrümanlar, 15. yüzyılda ortaya çıkmış ve sonunda barok gitarı doğurmuştur. Barok gitar, altı telli modern gitarlar oluşturulmadan önce Avrupa’da yaklaşık iki yüzyıl boyunca popüler kalmıştır. Bu ilk gitarlardan bazıları hayatta kalabilmeyi başarmıştır.

First Fender Stratocaster

  • Üretim Yılı: 1954
  • Menşe Ülke: Fullerton, California, ABD
  • Üretici: Fender Musical Instruments Corporation
fender-stratocaster
Görselin Kaynağı

Fender Stratocaster muhtemelen dünyanın en ünlü elektro gitarıdır. 1954’teki orijinal Stratocaster’ların birçoğu günümüzde hala olsa da, şimdiye kadar üretilen ilk Stratocaster da hayatta kalmayı başarmıştır. 2014 yılında, seri numarası 0100 ile işaretlenmiş bu sunburst kaplama Stratocaster 250.000 dolara satışa sunuldu.

Gitar, Kaliforniya, Fullerton’da (Fender’in Evi) bir müze küratörü olan Richard Smith adına Nashville, Tennessee’deki Gruhn’un Gitar mağazası tarafından satılıyordu.

En Eski C.F. Martin Guitar

  • Üretim Yılı: 1834
  • Menşe Ülke: NewYork, ABD
  • Üretici: Christian Frederick Martin

Christian Frederick Martin’in tasarladığı 1834 yapımı gitar, dünyadaki en eski Amerikan gitarıdır. Aslen bir dolap üreticisi olan Martin, 1833’de Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmiş ve evinin hemen önünde perakende müzik mağazası bulunan bir atölye açmıştır. Kısa bir süre sonra gitar üretmeye başlayan Martin’in 1834 yılında yaptığı gitar, Martin’in çalışmalarının en eski örneğidir.

The Neapolitan Guitar

  • Üretim Yılı: 1774
  • Menşe Ülke: Napoli, İtalya
  • Üretici: Ferdinando Gagliano

Gizemli Neapolitan gitarın, barok gitar ile modern klasik gitar arasındaki geçişte eksik halka olduğu düşünülmektedir. Barok gitarların beş sıralı çift telleri vardı, ancak müzik teknikleri ve zevkleri geliştikçe, tek sıralı klasik altı telli gitar ortaya çıkmıştır. Neapolitan gitarın tek sıra telli en eski değiştirilmemiş gitar olduğuna inanılıyor.

Gitarın şu anda nerede olduğu bilinmemektedir. Gitarın ayrıntılarını veren birkaç not ve belge, gitarın bir zamanlar ev sahipliği yaptığı Almanya’nın Köln şehrinde, şimdi kapalı olan Heyer Müzesi’nde korunduğu bilinmektedir. Yazar Thomas Heck’e göre, Neapolitan gitarda eksik olan tek temel klasik özellik altıncı teli ve eksik olduğu tek temel barok özellik ise, çift telliliktir.

Jose Massague Guitar

  • Üretim Yılı: 1755-1760
  • Menşe Ülke: Barselona, İspanya
  • Üretici: Jose Massague 

İspanya’nın Barselona kentinde yaşayan José Massague tarafından yapılan bu 18. yüzyıl gitarı, zamanın standart bir gitarıydı. Avrupa çapında yaygın olan beş çift sıralı dizge konfigürasyonuna sahipti. Gitar, klavye baş stoğunda gül ağacından ve küçük sedef parçalarından yapılmış benzersiz bir kakma dalga paternine sahiptir.

Massague, bu tasarımı şu anda dünyadaki başka müzelerde bulunan diğer enstrümanlarda da kullandı. Barselona’daki marangoz loncalarından birinin parçası olan ve aynı zamanda keman da imal eden Massague, 1725 yılında 1764 yılındaki ülümüne kadar bağımsız bir enstrüman yapımcısı olarak çalıştı.

Joachim Tielke Baroque Guitar

  • Üretim Yılı: 1695-1699
  • Menşe Ülke: Hamburg, Almanya
  • Üretici: Joachim Tielke
Joachim Tielke Baroque Guitar

Joachim Tielke, dünyanın en büyük müzik aletleri üreticilerinden biriydi. 17. yüzyılın sonlarından itibaren barok gitar da dahil olmak üzere 150’den fazla enstrümanı hala varlığını korumaktadır. Bu gitar Tielke’nin yaptığı en eski enstrümanlardan biridir. Tielke’nin en eski enstrümanları 1676’dan kalmadır.

Tielke’nin enstrümanlarının belirleyici özelliklerinden biri, ayrıntılı süslemeleridir ve bu barok gitar bir istisna değildir. Sırtta ve kaburgalarda alternatif abanoz ve fildişi şeritleri içeren ustaca hazırlanmış bir dekoratif gitardır. Ses deliğinin ve ses tablasının kenarlarının etrafında süslü bir dolgu vardır.

The Sabionari Guitar

Antonio Stradivari ve ailesi iyi keman yapmakla bilinmesine rağmen, az sayıda gitar da üretmiştir. 1679’da Stradivari, adını Giovanni Sabionari’den alan “Sabionari” gitarını imal etti. Gitarı 19. yüzyıldan önce Stradivari ailesinin torunlarından aldı.

Bugün dünyada sadece dört Stradivari gitarı vardır ve sadece Sabionari çalınabilir. 19. yüzyılın başında gitar, zamanın tarzını yansıtmak için yeniden onarıldı. 2016 yılında Sabionari, Daniel Sinier ve Francoise de Riddler tarafından orijinal konfigürasyonuna geri getirildi. Restorasyondan sonra Barok konser gitaristi Rolf Lislevand, Sabionari ile Santiago de Murcia’nın “Tarantela”sını çaldı.

Matteo Sellas Guitar

  • Üretim Yılı: 1630-1650
  • Menşe Ülke: Venedik, İtalya
  • Üretici: Matteo Sellas

On altıncı yüzyılın ortalarında, modern akustik gitarlara benzeyen ve ses veren ilk enstrümanlar İspanya’da üretildi. Bu ilk gitarlar önümüzdeki iki yüzyıl boyunca İtalya, İspanya ve Fransa’da popülerlik kazandı. Bu süre zarfında Venedik, İtalya önemli bir gitar üretim merkezi oldu ve o yıllarda, en ünlü gitar yapımcılarından biri Matteo Sellas’dı.

Gitarlarından birinin New York’taki Metropolitan Müzesi tarafından sahiplenildiği bilinmektedir. Gitarın köprüsü ve pegblocku kaldırıldı, böylece beş tel eklenebilir hale getirdi. Bu, gitarı çağdaş müzik zevklerine uyarlamak için yapıldı, ancak müzeye gelmeden önce gitarın eski parçaları geri konuldu.

Belchior Diaz Vihuela

  • Üretim Yılı: 1590
  • Menşe Ülke: Portekiz
  • Üretici: Belchior Diaz Vihuela 

Belchior Diaz tarafından yaratılan bu özel vihuela – modern gitarların öncüsü – dünyadaki en eski gitar olarak kabul edilir. Geçmişi 1590’lara kadar uzanıyor, 10 teli var ve düzenli metal perdeler yerine, birleşikleri uddaki gibi bağlanıyor.

Gitar yıllar içinde yoğun bir şekilde restore edilmiş olmasına rağmen, orijinal görünümünü ve hissini hala korumaktadır. Gitarın sahibi Frank Koonce, ancak şu anda Phoenix, Arizona’daki Müzik Enstrümanları Müzesi’nde sergileniyor.

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button

Gülin Işıklı Güvenç

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.