‘Her ilerleme başlangıçta göründüğünün ancak yarı büyüklüğündedir.’
Sigmund Freud
Amatörlüğü aşılması gereken bir eşik veya izlenmesi gereken yolda geçilmesi gereken bir süreç olarak görmek gibi bir paradigmamız vardır. Henüz amatör, öğrenecek, deriz.
Profesyonellik = Para kazanmak olunca, zannederiz ki para kazanmadan, zevkle yapılan tüm işler amatörcedir. Evet, öyledir. Acemice değil, amatörcedir.
‘Hiç kimse okullardaki öğrencilerin, büyük oranda amatör ve asabi olduklarını görebilmiş değil.’
Julie PAYOT, İrade Terbiyesi
Profesyoneller hiçbir zaman amatör olmamış gibi davranırlar ve kendi aralarındaki hataları da zaman zaman ‘amatörce’ diye tanımlamaktan geri kalmazlar. Çoğu, artık kendi zevkleri doğrultusunda değil, başkalarının zevklerine göre çalıştıklarını unutacak kadar zevksizleşmiştir. Okullarda da durum farklı değildir. Dünyanın en deha amatörlerini ilkokuldan başlayarak yavaş yavaş ve ağır adımlarla profesyonelleştiririz. Ortaöğretim, yarı profesyonellerin dünyasıdır ve ileri gidilecek olursa, ne derece gerileyeceklerini henüz anlayamadıkları bir ‘orta’dadırlar.
‘Aklı başında bir amatör, kör bir uzmandan daha iyidir.’
Isaac ASIMOV, Jüpiter’i Satıyorum
O halde hayatın yetişkin amatörleri kimlerdir? Okula gitmeyenler mi? Buna katılmıyorum. Okulun kişiyi profesyonelleştirdiğine katılmadığım gibi. Okul, profesyonel hayata hazırlayan bir ara birim. Bunun zirvesi de üniversite. Fakat görünmeyen zirve, lisedir.
Hayatın içindeki amatörler ise değişkendir. Ona kendini arayan insan diyebileceğimiz gibi, kendini nasıl arayacağını bilmeyen kayıplar da diyebiliriz. Daha fenası, kendini araması gerektiğini bilmeden arayanlar sınıfıdır.
‘Ama ben bu amatör oyalanmanın arkasındaki tutkuyu hisseder, bu resimler yüzünden onu daha çok severdim.’
Orhan PAMUK, Masumiyet Müzesi
Başarının servet ile ölçüldüğü ve, amatörlerin servetlerinin tutukluları olduğu bir çağda, başarılı amatörden söz edebilmek mümkün değildir. Oysa, etrafınıza baktığınızda gözünüze çarpan tüm (evet, bütün) buluşlar; başarılı amatörlere aittir.
Belki de olaylara şöyle bakmakta gecikmişizdir, servet bir başarı ölçütü olabilir mi?
‘Örneğin doktorun amatör bir kemancı olmaması ne kötüydü, öyle olsaydı, beşinci kattan kim bilir ne tatlı nağmeler dökülürdü.’
Jose SARAMAGO, Körlük
Amatörlüğün birbirine karıştırılmasından en çok yara aldığı alan: YETERSİZLİK. Trajedi burada başlar. Çünkü bütün profesyoneller yeterlidir. Öyle ya, yeterli olmayan kimse profesyonel olamaz. Lütfen etrafınıza bakın ve profesyonellerin ne derece yeterli olduğunu anlayın.
‘Zira amatör bir pandomimci gibiydim: Sessizlikte iyi fakat şovu yetersiz.’
Murat MENTEŞ, Ruhi Mücerret
Dışlanma, amatörün diğer yumuşak karnıdır. Amatörlerin ligi vardır, diğerinin süper ligi. Sadece futbolda değil, tüm branşlar için söylediğim geçerli ve Ronaldo’nun amatör olduğunu unuturuz. Messi’nin de, Muhammed Ali’nin de, …
Amatörlük çoğu zaman dışlanmama uğruna kurban verilen kişinin en güçlü tarafı olabiliyor.
‘Hayatım gözlerimin önünden amatör kamerayla çekilmiş film gibi geçiyor.’
Murat MENTEŞ, Ruhi Mücerret
Hayatımda amatörlükten en çok Guns N’ Roses adına nefret etmişimdir. Onların gün gün nasıl eridiğini, sanatsal dehalarının nasıl köreldiğini, nasıl dağıldıklarını ve halen var olma mücadelesinde nasıl profesyonelleşerek yok olduklarını seyrettiğim için olsa gerek.
Use Your Illusion albümün iki ciltten oluşan bir set olması, sanatlarının ve icra seviyelerinin zirvesinde bulunmaları bana hep bundan daha iyisini de yapabilecekleri ümidi vermişti o günlerde ve onlar tam anlamıyla profesyonelleşinceye kadar aksine inanmak istememiştim.
‘Espirili insanda bir şairden izler vardır, tıpkı iyi okuyanlarda amatör bir oyunucunun olması gibi.’
Henri BERGSON, Gülme
Çünkü amatöre verilen ödül, gelişim için verilen bir ödülden çok, bir sonraki basamağa teşvik gibi bir şeydir: Hadi, bundan daha iyisini yapabilirsin! Eğer onu gerçekten yok etmek istiyorlarsa da, bu ödül genellikle paradır. Onun yok olabileceğine gerçekten inandıkları meblağ artık ne kadarsa o kadar.
Amatör daha fazla amatör olma uğraşından böylelikle -sanki- bundan böyle profesyonelce bile olsa aynı tutkuyu sürdürebileceği tuzağa düşmüştür. Gafil bile avlanamadan üstelik.
‘Ayrıcalıklı bir amatör olmayı seçmişken, neden vasat bir profesyonel olmak için çaba sarf edeyim ki.’
Apostolos DOXİADİS , Petros Amca ve Goldbach Sanısı
En güzeli, ‘ruh’ her daim amatör kalabiliyor bizler onu sıkıcı bulabiliyoruz ve profesyonelleşiyoruz. Ardından hayatımız amatör ruha sahip olduğumuz günlerde elde ettiğimiz tatmini arayarak geçip gidiyor.
‘Ama sorarım size, insanlar ellerine geçirdikleri bir şeyi ne zaman içinden çıkılmaz, ne zaman eciş bücüş duruma sokmamıştır.’
Sigmund FREUD, Amatör Psikanalizi
İnsanın özü amatördür. Ne dersek diyelim, o öze dönmeden veda eden yok! Her ölümde bir amatör yitiririz. Son iki dakikadan biri ustalığa vedadır, diğeri amatörlüğe yeniden merhaba!
Tüm amatörlere…
