Kısaca Katsushika Hokusai
Japon sanatının en önemli ressam ve baskı sanatçısı Hokusai, 1760 yılında, bugün Tokyo olarak bilinen Edo bölgesinde dünyaya geldi. Küçük yaşlarından itibaren ayna yapımcısı olan babasının işlerine yardım ederken resim yapmaya başladı. Çocukluğunda öğrendiği bu zanaatın resim tekniklerinde biçimlendirici bir etkisi olduğu düşünülmektedir.
Özgün baskıları, illüstrasyonları, resimleri ve diğer çalışma formlarındaki geniş ve verimli üretimleriyle Hokusai, Japon sanatının devlerinden biridir. Edo Döneminin efsanesi, Batı Modernizminin kurucu babası, Ukiyo-e sanatının ve Japonizm’in mihenk taşıdır. Yaşamı boyunca 30.000 kadar eser üretmiştir ve 50 kadar öğrenci yetiştirmiştir.
Eğitimi
İlk eğitimini küçük yaşlarda Ukiyo-e (Ukuyoyi) ustası Katsukawa Shunsho’dan almıştır. “Modern olma” anlamı da taşıyan Ukiyo-e, Edo Döneminde ortaya çıkan bir resim sanatı türüdür. Fani Dünya Resimleri anlamına gelen Ukiyo-e, günlük yaşamdan sahnelerin de konu alındığı, döneminin çağdaş resmidir. Konularını yerel efsanelerden, dinden, edebiyattan, şiirden, imparator ve ailesi ile ilgili hikayelerden, geleneksel Japon tiyatrosundan, Kabuki aktörlerinden ve yaşamın akışından alır.
Resim Tekniği
Hokusai Batı tarzı resimlerde gördüğü yeni perspektif tekniğini benimsemiş ve Asya tarzı iki boyutlu perspektif anlayışını bir kenara bırakarak resimlerini bu tekniğe uygun yapmaya başlamıştır.
Geleneksel resim anlayışından çok farklı olan Hokusai’nin yeni resim tekniği, dönemin Japonya’sında devrim niteliğinde bir yenilik olarak görülmüştür. Hokusai’nin bu tekniği benimsemesi, Batı sanat dünyasında tanınmasını ve esin kaynağı olarak görülmesini sağlamıştır.
İsimleri
Hokusai, yaşamı boyunca en az otuz farklı isim kullanmıştır. Zamanın Japon sanatçılarının birden fazla isim kullanımı, yaygın bir uygulama olsa da ünlü sanatçının takma adlarının sayısı diğer büyük Japon sanatçılarınkine göre daha fazladır. Hokusai’nin isim değişimi, sanatsal üretim ve stilindeki değişikliklerle uyumludur. Bu değişim süreçleri, sanat tarihi okumalarında hayatının dönemlerini ayırmak için de kullanılır.
Hokusai Manga
Hokusai 51 yaşındayken adını yine değiştirmiş ve sanat yaşamında Hokusai Manga olarak anılacak yeni bir döneme girmiştir.
Hokusai, bu dönemde gerçekçiliğe ve hayatın doğru bir tasvirine adanmış olan manga çizimlerinden binlerce yapmıştır. Başlangıçta para kazanmak ve daha çok öğrenci çekmek için yaptığı çizim serisi başlı başına bir sanat eserine dönüşmüş ve sanatçının pek çok biçimsel keşfe imza atmasını sağlamıştır.
Eserlerinin Çeşitliliği
Hayatı boyunca 93 kez farklı yerlere taşınan ve pek çok kez ad değiştiren Hokusai, farklı konularda farklı yöntemlerle üretmeyi seven bir sanatçıydı. Antolojiler, erotik içerikli kitaplar, baskı resim albümleri, elde boyanan resimler ve tarihi romanlar gibi pek çok farklı türde iş üretmiştir.
8 Ayrıntılı baskıları ve illüstrasyonlarıyla ünlü olan Hokusai, sanat yeteneğini kalabalık topluluklar önünde sergilemekten hoşlanırdı. Kamusal alanlarda ve festivallerde 200 metrekarelik kağıtlara yaptığı mitolojik karakterlerin devasa resimlerini içeren işleriyle iddialı performanslar ortaya koymuş ve yarışmalara katılmıştır. Dünya çapında tanınmasını sağlayan eserlerinin büyük bir kısmını 60 yaşından sonra üretmiştir. Hokusai’nin yaşamında yaşlılık, bir yeniden doğuş olarak onu zirveye taşımıştır.
Ayrıntılı baskıları ve illüstrasyonlarıyla ünlü olan Hokusai, sanat yeteneğini kalabalık topluluklar önünde sergilemekten hoşlanırdı. Kamusal alanlarda ve festivallerde 200 metrekarelik kağıtlara yaptığı mitolojik karakterlerin devasa resimlerini içeren işleriyle iddialı performanslar ortaya koymuş ve yarışmalara katılmıştır. Dünya çapında tanınmasını sağlayan eserlerinin büyük bir kısmını 60 yaşından sonra üretmiştir. Hokusai’nin yaşamında yaşlılık, bir yeniden doğuş olarak onu zirveye taşımıştır.
Fuji Dağı Serisi
70 yaşındayken, içinde dünyaca ünlü Kanagawa Dalgası’nın da olduğu ve Fuji Dağı’nı betimlediği otuz altı resimlik ünlü serisine başlamıştır. Otuz altı Fuji Dağı Manzarası olarak bilinen bu seri yayınlandıktan sonra çok beğenilince on resim daha eklemiştir. Bu seri Hokusai’nin yaşlı bir sanatçı olarak kariyerinin zirvesine oturduğu dönemi temsil eder.
The Great Wave of Kanagawa
Orijinal adı “The Great Wave of Kanagawa” olan, Kanagawa Dalgası adlı resim ilk olarak 1832’de, 36 Fuji Dağı Manzarası adlı serinin bir parçası olarak basılmıştır. Muhtemelen Japon sanatının en ünlü imajı olan bu ikonik tahta baskı, devasa bir dalganın köpürme anını betimlemektedir. Sanatçı, derinliği ve dalgaların hacmini gösterebilmek için Batı perspektifini kullanmıştır. Dalgalarla baş etmeye çalışan balıkçı tekneleri dalganın heybeti karşısında çaresizce mücadele etmektedir. Resmin içine dikkatlice bakınca, uzakta görünen Fuji Dağı, dalgalardan biri gibi görünmektedir. Sanatçı dalgaların içine bir Fuji silueti daha çizmiştir. Büyük dalganın önünde görünen bu dalga, dağın ikinci bir betimlemesini gizlemektedir.
Kaynakça
HOKUSAİ ve SANATI ÜZERİNE GÖRSEL BİR OKUMA, Dr. Öğr. Üyesi Özlem TEKDEMİR DÖKEROĞLU*
