Onlarca hatta yüzlerce başarılı askeri lider arasından 10 tanesini; askeri dehalarıyla, yer aldıkları toplumun ve düşmanlarının kaderini değiştirmelerinin yanı sıra dünya tarihine olan etkilerini de göz önüne alarak listeledik.
Büyük İskender (M.Ö. 356-323)
- Makedonya Kralı olan III. Aleksandros ya da Büyük İskender, tarihin en büyük askeri dehalarından biri olmasının yanı sıra en büyük imparatorlarından da biri kabul edilmektedir.
- Pers İmparatorluğu’nun yıkılmasını sağlayan Büyük İskender, başkomutan olarak görev aldığı çok sayıda savaşın ardından imparatorluğun sınırlarını Makedonya’dan Hindistan’a kadar genişletmiştir.
- Merkezi vergi toplama sisteminin temellerini atmıştır.
- Ön Asya ve Akdeniz’de ticaret ve para ekonomisinin gelişmesinde büyük rol oynamıştır.
- Pers-Makedon karışımı yeni bir ırk yaratma girişimi başarısız olsa da Yunan kültürüne yakın Doğu’ya özgü yeni bir soylu sınıfı ortaya çıkmasını sağlamıştır.
- Büyük İskender, farklı kuvvetleri bir arada kullanması ve düşmanının savaş biçimlerine uygun olarak yeni taktikler geliştirme ve uygulama konusundaki hızı ile dünyanın en büyük askeri dehalarından biri kabul edilmektedir.
- Ekonomik, bilimsel ve kültürel açıdan bilgi birikiminin bir potada birleşmesine zemin hazırlamıştır.
- Ortak bir uygarlık ve dile dayalı yeni bir dünya meydana getirmiştir.
Gaius Julius Sezar (M.Ö. 100-44)
- Tarihin en parlak savaş komutanlarından ve devlet adamlarından biri kabul edilen Julius Sezar, imparatorluğu döneminde geniş çaplı yönetimsel ve toplumsal reformlar yapmıştır.
- Cumhuriyet bürokrasini merkezileştiren Julius Sezar, ‘Hayat Boyu Diktatör’ ilan edilmiştir.
- Askeri başarılarının arasında ‘Veni Vidi Vici’ (Geldim Gördüm Yendim) diyerek senatoya anlattığı, Pontus Kralı Pharnekes’e karşı kazandığı zafer de yer almaktadır.
- Askeri ve siyasi başarılarının yanı sıra Galya Savaşı Üstüne Yorumlar gibi çeşitli siyasi yazıları ve şiirleri gibi edebi eseri günümüze kadar gelmiştir.
- Suikast sonucu öldürülmesinin ardından imparatorlukta iç karışıklıklar artmış ve yönetim daha da otoriter bir hale gelmiştir. Ölümünün ikinci yılında, yaşamında aldığı çok sayıda unvana ek olarak Roma Tanrılarından biri ilan edilmiş ve ‘Divus’ (Tanrı) unvanını da almıştır.
Büyük Konstantinos (272-337)
- Roma İmparatoru ve Doğu Roma İmparatorlarından ilki olan Büyük Konstantinos, imparatorluğun pagan inanç sisteminden tek tanrılı dine geçişini başlatan kişidir.
- İmparatorluk içinde hem Hristiyanlara hem de paganlara dini yaşama özgürlüğü sunmuştur. Tüm inançlara saygı duymasıyla ünlüdür.
- Acımasızlığıyla da tanınan Konstantinos, dünyanın en başarılı savaş taktisyenlerinden biri kabul edilmektedir.
- Ölümünün ardından, (Konstantinopolis) şehrin ikinci kurucusu sayılan Konstantinos’un ismi başkente verilmiştir.
Attila Han (406-453)
- Büyük Hun İmparatoru Attila, askeri dehası ve komutanlık becerileriyle Vizigotlara karşı Roma İmparatorluğu’nun yanında yer almıştır.
- Amcası Rua ile birlikte Kavimler Göçüne katılmıştır.
- Göçebe kavimleri bir araya getirerek savaşçı bir devlet kuran Attila, Avrupa ve Orta Asya tarihinde büyük bir öneme sahiptir.
- Hunların imparatoru olduktan sonra Roma İmparatorluğu’na düzenlediği seferlerle imparatorluğun ikiye bölünmesinde büyük rol oynamıştır.
- Acımasızlığıyla tanınan Attila, Avrupa’da ‘Tanrı’nın Kırbacı’ ve ‘Tanrı’nın Gazabı’ gibi isimlerle anılmıştır.
- Dünyada ilk posta teşkilatını kuran kişi olarak da tanınan imparator, özellikle Türk, Moğol ve Alman kültürlerinde çok sayıda efsaneye konu edilmiştir.
Cengiz Han (1162-1227)
- Moğol kabilelerini bir araya getiren Cengiz Han, dünya tarihinin bitişik sınırlara sahip en büyük imparatorluğunu kurmuştur.
- Siyasetçi ve asker olarak dünya tarihine başarılarıyla geçen Cengiz Han, kurduğu ordu ile dünyanın en başarılı ordu lideri olarak da anılmaktadır.
- Moğol kimliğinin oluşmasında büyük bir rol oynayan Cengiz Han, Moğolistan’ın babası olarak görülmektedir.
- Öldüğünde Viyana’ya kadar ilerlemiş olan Cengiz Han, Avrupa ve Asya’da bölgelerin demografik ve jeopolitik yapısını değiştirmiştir.
George Washington (1732-1799)
- Amerika Birleşik Devletleri’nin kurucu babası, Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nın başkomutanlarından biri olan George Washington, ABD’nin ilk başkanıdır.
- Yerlilere karşı verilen savaştaki tutum ve uygulamalarının yanı sıra bağımsızlık savaşı sürecinde aldığı kararlarla ABD tarihini büyük ölçüde değiştiren George Washington, hakkında en fazla eser yazılan 100 kişi arasında 16. sıradadır.
- Partiler üstü tutumu benimsemesi sebebiyle ABD’de oy birliğiyle seçilen tek başkan olan George Washington, iki dönem başkanlık yapmasının ardından tekrar başkan adayı olmamıştır.
- Başkanlık yaptığı sürece saray geleneklerine ve törenlerine göre değil; cumhuriyete uygun olarak yaşamıştır.
- George Washington, masonluğun ABD’deki kurucularından kabul edilmektedir.
Napolyon Bonapart (1769-1821)
- 1804-1814 yılları arasında Fransa İmparatoru olan ve 1815 yılında tekrar imparatorluğa gelen I. Napolyon ya da Napolyon Bonapart, dünya tarihinde en başarılı asker ve devlet adamlarından biri kabul edilmektedir.
- Komuta ettiği savaşlardaki tutum ve uygulamalarıyla Avrupa’yı büyük ölçüde etkileyen Napolyon Bonapart, girdiği savaşların büyük bir bölümünde galip gelmiştir.
- 1815’teki son yenilgisine kadar Avrupa kıtasının hakimiyetini ele geçiren Napolyon’un savaş taktikleri, dünya genelinde çok sayıda askeri okulda ders olarak anlatılmaktadır.
- Devlet adamı olarak hem ülkesinde hem de kıtada büyük liberal reformlar uygulamıştır.
- Feodalizmin kalıntılarını ortadan kaldıran Napolyon, Yahudilere ve diğer dini azınlıklara özgürlük tanımış, orta sınıfın yasalar önünde eşit olmasını sağlamış ve dini otoritelere karşı devlet gücünü merkezileştirmiştir.
- Napolyon, ayrıca dünyadaki hukuk sistemlerinin çeyreğine çeşitli şekillerde uyarlanmış olan Kod Napolyon isimli kanun metnini hazırlamıştır.
Mustafa Kemal Atatürk (1881-1938)
- Hem askeri hem de siyasi zekası tüm dünya tarafından kabul edilen Mustafa Kemal Atatürk, bir toplumu bağımsızlığa götüren Türk Kurtuluş Savaşı’nın siyasi ve askeri lideridir.
- Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, ilk cumhurbaşkanı ve Türk Ordusu Mareşalidir.
- Atatürk, savaşlarda gösterdiği başarının yanı sıra dünya tarihinde iz bırakan politik, kültürel, ekonomik, toplumsal ve sosyal reformlara da imza atmıştır.
- Dünyada başöğretmen unvanına sahip tek lider olan Atatürk hakkında 350’yi aşkın eser yazılmıştır. Hakkında en fazla eser yazılan ilk 100 kişi arasında yer alan Atatürk’ün 100. doğum yılı UNESCO tarafından ‘Atatürk Yılı’ olarak kabul edilmiştir.
Adolf Hitler (1889-1945)
- Politikacı, siyasi lider, devlet adamı, yazar, ressam ve teorisyen Adolf Hitler, Nasyonel Sosyalizmin kurucusudur.
- Führer (Lider) ismini taşıyan bir devlet başkanlığı makamı oluşturmuş ve hem cumhurbaşkanı hem de Führer olarak görev yapmıştır.
- Birinci Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan Büyük Buhranla birlikte güç kazanmaya başlayan Adolf Hitler, Almanya’nın güçlenmesiyle birlikte tüm dünyayı etkileyen yıkıcı politik kararlar almış ve uygulamalarda bulunmuştur.
- Avrupa’nın büyük bir bölümünü ve Asya’nın bir kısmını işgal eden Adolf Hitler, II. Dünya Savaşı’nı başlatmış; ırkçı, türcü ve cinsiyetçi ideolojisi ile 5 milyondan fazla insanın ölümüne sebep olmuştur.
Dwight David Eisenhower (1890-1969)
- ‘Ike’ lakaplı Eisenhower, Amerika Birleşik Devletleri’nin 34. Başkanıdır.
- Dünya Savaşı sırasında Avrupa’daki müttefik kuvvetlerin başkomutanlığını yapan Eisenhower, 1951 yılında NATO’nun ilk başkomutanı olarak göreve başlamıştır.
- Eisonhower, Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliği üzerindeki baskıyı artırmış; nükleer silah üretilmesini desteklemiş, uzay yarışını başlatmış ve sosyal güvenlik programını genişletmiştir.
- Eisonhower, 1953 yılında Muhammed Musaddık’ın devrilmesi ve Muhammed Rıza Pehlevi’nin darbeyle yönetime gelmesinde de aktif olarak rol oynamıştır.
BONUS
Fatih Sultan Mehmet (1432-1481)
- Avrupa’da ‘Büyük Türk’ (Grand Turco) olarak anılan Osmanlı İmparatoru II. Mehmet, henüz 21 yaşındayken İstanbul’u fethederek Doğu Roma İmparatorluğu’nun varlığına son vermiştir.
- İstanbul’un fethi, çok sayıda tarihçi tarafından Orta Çağı’ın sonu, Yeni Çağ’ın başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple II. Mehmet, Çağ Açan Hükümdar ve Roma İmparatoru unvanlarına da sahiptir.
- Hükümdarlığı boyunca iki imparatorluğu, on dört devleti ve iki yüz şehri fethetmiştir.
- Askeri ve siyasi başarılarının yanı sıra Avni mahlasıyla pek çok şiir yazmış olan Fatih Sultan Mehmet; bilime, kültüre, edebiyata ve felsefeye çok önem vermiş, bilim insanlarını ve sanatçıları yaşamı boyunca desteklemiştir.
- Yönetim, maliye ve hukuk alanlarında düzenlemeleri içeren ve kendisinden sonra da uygulanmaya devam eden Fatih Kanunnamesi, Tazminat Dönemine kadar geçerliliğini korumuştur.
Not: Sıralama yapılırken listede yer alan askeri liderlerin doğum tarihleri göz önüne alınmıştır.
