12 Ağustos 2022

Çerçevesiz Güzelliği Takdir Edebilme Sanatı ve Joshua Bell

kaimbros - Gökhan Kaim

~5dk

20. ve 21. yüzyılların en başarılı keman virtüözlerinden biri olduğunuzu ve çalmanız için elinizde 300 yaşında, yaklaşık $4.000.000 değerinde kusursuz bir enstrüman (Gibson ex Huberman Stradivarius) olduğunu hayal edin. 45 dakikalık harikulade bir performans sergileyerek şimdiye kadar yazılmış en zarif eserleri çalıyor ve yaklaşık $50 (yazıyla elli dolar) kazanıyorsunuz.

Yazının giriş bölümünü okuyanların birçoğu bir şeyleri yanlış yazmış olabileceğimi düşünüyor veya bir tutarsızlık olduğuna dair kuşku duyuyor olabilir. Hayır, bir yanlış yok. Birçoklarının internette denk geldiği bir sosyal deneyi kendi yorumumla paylaşacağım.

joshua bell

Son yüzyılların en yetenekli ve en çok övgü alan virtüözlerinden biri olan Joshua Bell (9 Aralık 1967, Indiana, ABD), 2007 yılında hem sokak müzisyenlerine dikkat çekmek hem de popülaritesini artırmak için Washington Post köşe yazarı Gene Weingarten tarafından başlatılan sosyal bir deneyde yer aldı.

joshua bell

Şapkasını taktı ve 12 Ocak 2007’de Washington’da bulunan kapalı bir pasajda, metronun dışındaki çıplak bir duvara karşı gizli bir sokak çalgıcısı olarak 45 dakika boyunca altı klasik eser icra etti (ikisi Bach, biri Massenet ve birer Schubert, Ponce ve Mendelssohn olmak üzere). Gizli kamera ile kayıt altına alınan deneyde Joshua Bell’in önünden 1.097 kişi geçti, 7 kişi onu dinlemek için durdu ve sadece bir kişi sanatçıyı tanıdı. 45 dakika içerisinde $32 + $20 kazanabildi. + $20 diye ayırmamın nedeni 1.097 kişi içerisinden kendisini tanıyan tek kişinin o $20’ı vermiş olması.

joshua bell

Aynı kemancı, aynı keman (ki fiyatı yaklaşık $4m ve 2013 yılında “Kemanın Dönüşü” adıyla bir belgesele konu olmuş bir enstrümandan bahsediyoruz) ve aynı repertuvar ile 3 gece önce Boston’daki bir konser salonunda seyirci başına $100’lık bilet fiyatı ile çaldı ve aynı sürede $60.000’dan fazla para kazandı.

Gelelim kıssadan hisseye:

  • Çok yetenekli olabilirsiniz.
  • Çok kıymetli ve özel fikirleriniz, engin bir ufkunuz olabilir.
  • İşinizi çok iyi yapıyor olabilir; hatta belki de en iyisi olabilirsiniz.

Ancak yukarıdaki özelliklerin farkına varmayanların/varamayanların olduğu bir ekosistemde hak ettiğiniz takdiri alamayacak ve değer görmeyeceksiniz.

Kıymetinizi bilen, hakkınızı teslim eden ve layık olduğunuz değeri göstermekte bonkör olabilen işlerde ve kişilerle çalışmayı amaç edinin.

joshua bell

İnsan sarrafı Fransız yazar Francois de La Rochefoucauld’un “En büyük ustalık, her şeyin değerini iyice takdir etmektir.” sözü ve doğu dünyasının en büyük düşünürü İbn-i Sina’nın “İlim ve sanat takdir edilmediği yerden göç eder.” sözü konuyu her iki açıdan da en iyi şekilde özetliyor.

joshua bell

Son olarak; değer görmediğiniz ve takdir edilmediğiniz yerde bulunmanız halinde zamanla nasıl bir psikolojiye evirilebileceğinizi yaptığı işin zirvesinde olan keman virtüözü Joshua Bell’in aşağıdaki pasajda çalarken hissettikleri ile ilgili sözleri oldukça net açıklıyor:

“Müzik salonunda biri öksürürse veya birinin cep telefonu çalarsa üzülürüm. Ama burada beklentilerim hızla azaldı. Herhangi bir teşekkürü takdir etmeye başladım, hatta hafif bir bakışı bile. Birisi bozuk para yerine bir dolar attığında garip bir şekilde minnettardım.”

Bu sözler, yetenekleriyle dakikada 1.000$’a hükmedebilen bir adamdan geliyor.

joshua bell

Ek bilgi

Köşe yazarı Gene Weingarten’in deney hakkındaki makalesiyle 2008 Pulitzer Ödülü’nü kazandı ve bu deneyin uzun metrajlı bir belgeseli de çekildi (Find Your Way: A Busker’s Documentary).

Kapak Fotoğrafı

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
kaimbros - Gökhan Kaim

kaimbros - Gökhan Kaim

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.