‘İhtiyar Bilge’, yani Lao Tzu, Lao Tse, Lao Tsu ya da Laozi.
Önemli filozoflardan biri olan Lao Tzu, Taoculuğun (Daoizm) kurucusu kabul ediliyor.
Yaşadığı dönem, ailesi ve hayatına ilişkin çeşitli rivayetler bulunsa da, tarihçiler ve akademisyenler tarafından hiçbirinin doğruluğu kesin olarak kabul edilmiyor. Ancak M.Ö. 100’lü yıllarda, ünlü tarihçi Sima Qian tarafından yazılan biyografisi Lao Tzu’nun yaşadığına dair en geçerli kayıt sayılıyor.
‘İnsanlar, kendilerini dünya ile,
yeryüzünü cennet ile,
cenneti yok ile,
ve yolu da doğal oluş ile belirlerler.’
Çin halkının inanışına göre Lao Tzu, antik bir Çince metin olan Tao Te Ching (Dao De Jing) kitabının yazarıdır. Ancak araştırmacılar, kitabın yazarına ve yazıldığı yıla dair kesin bilgilere ulaşamamışlardır.
Taoculuğun temel kaynağı olan kitap, Tao ve Te olmak üzere iki bölümden oluşur. Tao, yol; Te ise, erdemdir.
Tao Te Ching’de dini ve ruhani dogmalar bulunmaz. Bir bilgelik ve erdem öğretisidir. Kitaptaki öğretilerin izleri farklı felsefi ve dini ekollerde de karşımıza çıkar.
‘Başkalarını bilmek bilgeliktir, kendini bilmek ise, aydınlanmadır.’
Eski Çince dilinde yazıldığı için anlaşılması zor olan ve çok sayıda farklı yorumu bulunan Tao Te Ching, kimi kaynaklara göre İncil’den sonra en fazla yabancı dile çevrilen kitaptır.
Taoizm (Taoculuk, Daoizm)
Kurucusu Lao Tzu, en önemli temsilcisi ise Çuangzi kabul edilir.
En eski Çin öğretilerinden biridir.
Taoculukta bir tanrı, yaratıcı kavramı bulunur.
Sonsuzluk ve sınırsızlık Tao ile açıklanır. Tao, anlatılamaz ve isimlendirilemez.
Te ise, Tao’nun somut halidir. Doğayla uyumdan gelen yaşama gücüdür.
‘Hayat, devamlı değişen doğal olguların zinciridir.’
Tao (Dao / Yol) kavramı; dünyadaki her oluşumun ve değişimin ardında özü bilinmeyen ama çeşitli belirtilerle gözlemlenebilen, tüm yaratılışın ve gücün kaynağı olarak açıklanır.
‘Yaşarken toprağa yakın olun.
Düşünürken basit düşünün.
Anlaşılmazlıklarda adil ve cömert olun.
Ailenizleyken her şeyinizle orada olun.’
İnsan, doğası gereği iyidir. Kötülükse arzulara, tatminsizliğe ve hırslara sebep olan uyumsuz sosyal etkileşimler ve aktiviteler sonucunda ortaya çıkar.
‘Çözümlemeye bölmeye, şeyler arasında kıyaslama yapmaya son verin. Sadece evrenin merkezinde olduğunuzu görün. Her şeyi ve her varlığı, sonsuz bedeninizin bir parçası olarak kabul edin.’
Taoculukta Bilge Kişi
- Gündelik konularda tarafsızdır.
- İyi ve kötüyü aynı olumlu tavırla karşılar.
- Su gibidir. Her şeyi besler ama onlarla çatışmaz.
- Bebek gibidir. Tüm potansiyeliyle sade ve mütevazidir.
- Erdemi temsil eder.
- Dünyayı, insanı ve özdeki düzeni sever.
- Mülk, para gibi maddi kazançlar peşinde değildir. Onun kazancı, karşılıksız vermektir.
- Gösteriş, abartı ve fazlalıklarla ilgisi yoktur.
- Hırs ve rekabet gibi yıkıcı duygular beslemez.
Sadelik, uyum ve barış
- Taoculuk pek çok şekilde yorumlandığı için uygulamalarında esnekliğe sahiptir.
- Dışarıdan karmaşık görülse de, bu esneklik sayesinde, zaman içinde yaşam biçimlerine göre evrimleşmiştir.
- Doğru yaşam, Tao ile uyum içindedir. Doğaldır, sadedir ve kolaydır. Gösterişten ve abartıdan uzaktır.
- Yaşamdaki doğal ritme uyum sağlanmalı, özdeki sadelik yaşanmalıdır.
- Doğaya yakınlıktır. Dinlenmek ve yenilenmek için doğaya sığınmaktır.
- İdeal dünya, dışarıda değildir. İçseldir, bir zihin halidir.
‘Bir ülke anlayışla yönetildiğinde insanları yalındır.
Ülke şiddetle yönetildiğinde ise, insanları kurnazdır.’
Taoculuk, ilkel bilim ve gizli ilimlerle iç içedir.
Rehberler tarafından eğitimler verilir, uyumlanma çalışmaları düzenlenir, mistik ve dramatik ritüeller gerçekleştirilir.
Taoistler şifa verir, gençlik ve canlılık yollarını bilir, geleceği tahmin eder ve ruh okuyabilirler.
Şifa ve uzun ömür için bitkisel karışımlar; bedeni genç ve güçlü tutmak için jimnastik ve masaj yöntemleri geliştirmişlerdir.
‘Gerçek üstat, aydınlanmanın bir gaye değil, mana olduğunu anlar. Amacının erdem olduğunu bilip ona ulaşmak için uzun ve çoğu zaman zahmetli eğitimi kabul eder. Bir lider olmayı düşünmez ama, üzerine düşen her türlü sorumluluğu sessizce omuzlar. Başarılarına bağlanmaz, hiçbir şeye bütünüyle güvenmez ve kendisine gelen bireylerle birlikte tüm dünyaya yol gösterir.’
Özetle;
Taoculukta, sözle ve isimle ifade edilemeyen, sezgi yoluyla duyumsanan Tao, her şeyin özüdür. Kaynağı ise, tanınan tüm varlıkların anasıdır.
‘Tao’nun gerçekleşmesini sağlayacak hiçbir yöntem yoktur. Herhangi bir yöntemin yegane yöntem olduğunu düşünmek ikilik yaratmaktır ki bu, latif hakikatin anlaşılmasını geciktirir.
Olgun kişi katı, dayatma yöntemlerin verimsizliğini kavrar. Bunu hatırlayarak tavrını her zaman kalıplaşmamış halde tutar. Bu nedenle de mükemmel yol’u takip etmekte her zaman özgür olur.’
Tao, üzerinden gelip geçilecek yoldur. O, her şeyin kaynağı olan hiçliktir.
Çin felsefesinde hiçlik, her türlü olasılığı içeren ayrımsız birliğin kaynağıdır. Birlik ise, ikili nesnel dünyanın, karşıtlıklar dünyasının kaynağıdır. Eril ve dişil güçleri temsil eden Yin ve Yang, birlikte var olur, asla ayrılmazlar.
Te ise candır, erdemdir. Her canlıda ve varlıkta bulunan, Tao’dan kaynaklanan enerji ve kuvvettir.
