Kısaca Joan Miro
Ünlü İspanyol Katalan sanatçı 20 Nisan 1893’te doğmuş, 1983 yılında ölmüştür. Sanatçı, heykel, resim ve seramik gibi sanatın birçok alanında eserler vermiştir. Barselona doğumlu olan sanatçının yaşadığı çevrenin sunduğu etkilerle birlikte babasının saatçi, annesinin de kuyumcu olmasının getirdiği zanaat ve sanat etkileri, düşünce ve duygu dünyasını geliştirmesini sağlamıştır.
Miró’nun küçük yaşta sanata olan ilgisini anlayan babası, ona klasik eğitim verdirmiş ve diğer taraftan Picasso’nun gittiği Lonja Güzel Sanatlar okulunda okutmuştur. Gençlik döneminde memur olarak iş hayatına başlamış ve kısa süre sonra memurluğu bırakıp 1912’de Barcelona’daki Gali Akademisi’nde sanatsal faaliyetlerine devam etmiştir. 1911’de tifo hastalığı ile ciddi bir savaşın üstesinden gelmiş ve aynı zamanda tüm hayatını resme adamak için iş dünyasını tamamen terk etmiştir. Miró erken sanatında Fauves ve Kübistler gibi, Vincent van Gogh ve Paul Cezanne’den ilham almıştır.
Sanat Yaşamının Başlangıcı
Sanatçının ilk kişisel sergisi 1918 yılında Barcelona Dalmau Galerileri’nde açılmıştır. Paris’teki ilk tek kişilik gösterisi 1921’de yapılmış ve bu döneme ait resimleri kübist etkileri yansıtmıştır.
Miró, 1924’te Breton ve Aragon aracılığıyla sürrealist sanat akımına katılır. Breton, Miró’nun çocukluktan kurtulamadığını ayrıntı ve oyuna düşkün olduğunu söyler. Ayrıca Breton, Miró’nun resimlerinin özdevinimsel yazıya benzediğini ifade eder.
1920’ler ve 1930’lar
Sanatçı, 1920’lerin başlarında, üzerinde titizlikle çalıştığı ayrıntılı gerçekçiliği soyutlamayla birleştirmiştir. Kendi doğal bağlamındaki nesneleri yavaş yavaş ortadan kaldırmış ve yeni, gizemli bir dilbilgisine uygun olarak, hayaletvari, ürkütücü bir izlenim yaratarak yeniden birleştirmiştir. 1925’ten 1928’e kadar, Dadacılar, Sürrealistler ve Paul Klee’nin etkisi altında, “rüyalar” ve “hayali manzaralarını” çalışmıştır. Sanatçı, Sürrealist hareketinin manifestosunu 1924’te imzalamıştır.
1930’ların sonlarında İspanyol İç Savaşı sırasında sanatçı Paris’te yaşamıştır. Yaptığı çalışmalar politik olmasa da ülkesindeki kargaşa onu sosyal eleştiriye yönlendirmiştir. Bu yaklaşıma en güzel örneklerden biri; 1937 Paris Dünya Sergisi’nde İspanya Cumhuriyeti’nin pavyonu için çizdiği duvar resminde köylü isyanını resmetmesidir.
1940’lardan sonrası
1948’den itibaren İspanya ve Paris’te çalışmalarını sürdürmüştür. O yıllarda, kadın, kuş ve yıldızın birleşik temalarına dayanan bir dizi şiirsel eser çalışmıştır. 1949 ve 1950 yıllarında, ustaca bir işçilikle çalışırken, bir taraftan doğaçlama bazı resimler üzerinde çalışmıştır.
II. Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda uluslararası alanda ünlenmiştir. Heykelleri, çizimleri ve resimleri birçok ülkede sergilenmiştir. Seramik çalışmaları, Solomon R. Guggenheim Vakfı’nın Büyük Uluslararası Ödülünü almıştır. 1962’de Paris Ulusal Modern Sanat Müzesi’nde adına büyük bir retrospektif sergisi düzenlenmiştir.
Şöhretine rağmen, hoşgörülü ve içe dönük bir adam olan Miró, kendisini sadece çalışmalarına adamaya devam etmiştir. Geç dönem çalışmalarında şekil ve arka planın daha da basitleştirilmiş bir şekilde kullanılmasını sağlamıştır.
Yaptığı birbirinden görkemli yapıtlarla 1980’de, İspanya’nın Güzel Sanatlar Altın Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
Eserlerinin Özelliği ve İçeriği
Çocuksu İfadeler
Miró heykel, biblo ve tablet çalışmalarında genelde kırmızı çamur ya da döküm çamuru, kumlu taş, toprak, ahşap, metal, mantar gibi çeşitli malzemeler kullanmıştır. Biblo ve tabletlerine bakıldığında Klasik ve Natüralist anlayıştan uzak aynı zamanda nesnenin ne olduğu anlaşılır şekilde ele alınıp çalışıldığı görülmektedir.
Nesneler biblolarda basit geometrik formlara benzer kütlelerde, tabletlerde ise basit formlarda çizgilerle yapıldığı anlaşılmaktadır. Tam anlamıyla çocuksu bir ifade biçiminin eserlerinde kullandığı anlaşılmaktadır. Zaten sanatının hedefi de çocuk gibi imgeler ortaya çıkarmaktır. Bu bağlamda bakıldığında, serbest ve rahat üslubuyla birlikte resimlerinde uyguladığı çizgisel ve basit geometriye benzer formları heykel, biblo ve tabletlerde de uyguladığı anlaşılmaktadır.
Bağımsız İmgelerden Oluşan Bütünsel Kompozisyonlar
Joan Miró’nun eserlerine bakıldığında genel itibariyle birbirlerinden bağımsız nesne ya da figürleri bir araya getirerek bir kompozisyon oluşturduğu anlaşılmaktadır. Oluşan bu kompozisyon ile eserler, bağımsız imgelerin ya da biçimlerin bütünsel bir ifadesine dönüşmektedir.
Miró eserlerini oluştururken izleyicinin eserden bir mana çıkarması kaygısı duymaz. İzleyici de esere baktığında birbirinden bağımsız ve karmaşık formların neyi anlattığı ya da temsil ettiğini çözemez.
Miró’nun birçok eserinde mantıki bir ifade ve kurgu yoktur. Sanatçı çalışmalarındaki, şekil, renk, çizgi gibi biçemleri içinden geldiği gibi anlık yapmakta ve tasarısını kurmaktadır. Oluşturulan ve anlam bakımdan da hiçbir ifadesi olmayan çalışmalar, kendi içerisinde anlaşılmayan bir bütünlük göstermektedir.
Miró çalışmalarında görsel algının etkisiyle anlamlı bakışın yanında kendi içsel gerçeğini, ifadesini kullanmıştır. Miró’nun ruhsal ve psikolojik yapısının sanatta ifade bulduğu çalışmalarında sanatçı estetik kaygıyı bir kenara atarak kendi tinsel yorumunu, içselliğini ve çocukça coşkusunu sanatına yansıtmıştır.
Sanatçının eserlerindeki çocuksu ifadelerinin psikolojik açıdan doyumsuzluğu yaptığı eserlerde elde etmeye, tatmin etmeye çalıştığı şeklinde düşünülebilir. Joan Miró eserlerinde kullandığı formları kendi gördüğü çerçevede ele almış ya da formlara psikolojik bir bakış açısı getirmiştir. Sürrealizmin etkisini Miró’nun eserlerinde, sanatçının kendisinin bilinçaltının doğurduğu etkilerde görebiliriz.
Basit Formlar
Joan Miró’nun eserlerinde çizgisel ve basit stilize formları kullanmasında yaşadığı çevrenin etkisiyle birlikte, babasının saatçi annesinin de kuyumcu olmasının etkili olduğu düşünülmektedir. Miró’nun yaptığı kübist etkide görülen resimlerin, aslında formların stilize edilmesinden ötürü kübist bir etkiye büründüğü anlaşılmaktadır.
Sanatçı, sürrealist çalışmalarında birbiriyle ilgisiz figür ve nesneleri oran-orantı ve perspektif kurallarını hiçe sayarak kendi iç dünyasıyla bir bütünlük oluşturup dışsal gerçekliğini dışında kendi ruhsal gerçekliğini somutlaştırmaktadır. Miró çalışmalarında teknik ve dönem ne olursa olsun üslup olarak aynı benzer biçimleri kullanmıştır.
Joan Miró’nun eserlerinin bir özelliği de çalışmalarında basit şekiller kullanarak, göstergeler sisteminin kullanmasıdır. Anlatmak istediği figür ve nesneleri deforme ederek; basit form, renk ve çizgilerle kendi ruhsal yönüyle yorumlayarak, yeni simgesel formlar elde ederek çalışmalarında göstergeler sistemini de kullanmıştır.
Uluslararası Guggenheim Ödülü
Resimlerinin yanı sıra taş baskı, fresk, gravür, halı, seramik çalışmaları, konstrüksiyon ve heykeller yapmıştır. 1958 yılında Paris’teki UNESCO binası için seramik duvar panosu, 1970’te Barcelona Havaalanı için büyük bir seramik duvar çalışması, 1978’de ise La Défense’ın sokakları için heykeller tasarlamıştır.
1958’de Paris UNESCO Binası’ndaki eseri ile Uluslararası Guggenheim Ödülü’nü almıştır.
