Doymak için değil keyif için yemek yemek, ilkesini benimseyen İtalyanlar için yemek hazırlamak da yemek yemek de birer ritüel. Tüm dünya tarafından bilinen ve sevilen bir mutfak olan İtalyan mutfağı ve özelliklerini 10 maddede özetledik.
İtalyan mutfağı tarihsel açıdan uzun bir geçmişe sahip. Mutfağın kökleri milattan önce 4. yüzyıla kadar uzanıyor. Toplumsal, ekonomik ve siyasal değişimlerle birlikte değişip gelişen İtalyan mutfağında bölgesel olarak Antik Yunan, Antik Roma, Doğu Roma, Yahudi, Alman, Macar, Fransız ve Arap mutfaklarının etkisi görülür.
İlk Yemek Kitabı
İlk İtalyan yemek yazarı milattan önce dördüncü yüzyılda yaşamış olan Sicilyalı Arkestratus’tur. 1475 yılında yayımlanan De Honesta Voluptate ise ilk yemek kitabı kabul edilir.
Yiyecekler ve malzemelerin ülkenin farklı bölgelerinde değişim göstermesi İtalyan mutfağının zenginliğini sağlayan bir unsurdur.
Bölgelere göre değişse de balıklar ve diğer deniz ürünleri, et yemekleri, makarna, pizza, sebze yemekleri, hamur işleri, peynir çeşitleri, pirinç yemekleri ve soslar İtalyan mutfağında büyük bir yer tutar.
Ülkenin geneline yayılmış olsa da yiyecekler belirli bölgelerde daha fazla tüketilir. Örnek vermek gerekirse; Pizza Napoli’ye, Floransa Bifteği Floransa’ya, Pici makarnası Siena’ya, Arrabbiata soslu makarna Roma’ya, safranlı pilav Milano’ya, Polenta kuzey bölgelere, Porchetto Sardunya’ya ve Tiramisu Treviso’ya ait kabul edilir.
Roma Dondurması
Ünlü Roma Dondurması, İtalyanlar tarafından yüzyıllar önce dağlardan buz indirilerek yapılmıştır.
Makarna
Makarna İtalya’da makarna kuru ve taze olmak üzere iki şekilde üretilir. Kuru makarna yumurtasız yapılır ve iki yıla kadar dayanabilir. Taze makarna ise buzdolabında saklandığında en fazla birkaç gün dayanır.
Makarna haşlanarak pişirilir. Geleneksel olarak ‘al dente’ yani, az pişmiş olarak servis edilir.
İtalyan mutfağında makarnalar kesme şekillerine, yapılış biçimlerine ve içlerine konan malzemeye göre isimlendirilirler. Penne, maccheroni, spaghetti, linguine, fusilli, lazanya, ravioli ve tortellini ülkedeki yüzlerce makarna çeşidine örnek verilebilir.
Şarap
Şarap İtalya’da şarap günlük olarak tüketilir ve sofraların vazgeçilmez unsurlarından biridir. Şarap üretiminde dünya lideri ülkelerden biri kabul edilen İtalya’da güney ve kuzey İtalya arasındaki farklı iklim koşulları ürün çeşitliliği yaratmaktadır.
Orta İtalya’da, Toscana bölgesinde Brunello ve Vino Nobilo en önemli kırmızı şaraplardan gösterilirken beyaz şarap olarak Verdicchio en iyi kabul edilir. Ayrıca beyaz şaraplar içinde Asti Spumante, kırmızı şaraplarda ise Barolo ve Barbaresco en iyiler arasında yer alır.
Peynir
Peynirler İtalya’da peynir üretiminin binlerce yıllık bir tarihi vardır. 400’ü aşkın peynir çeşidine sahip olan ülkede peynirler de bölgelere göre farklılık gösterir. İtalyan peynirlerine örnek olarak parmesan, mozarella, fontina, gorgonzola, pecorino toscano, ricotto ve provolone verilebilir.
İtalyan mutfağında hazır ve dondurulmuş gıdalar kullanılmaz. İnsanlar fesleğenlerini kendileri yetiştirir, makarnalarını kendileri yapar ve keserler. Yapılan yemeklerde taze ürünler kullanmak önemlidir.
Sofraların kalabalık olması, lezzetli yemeklerle donatılmış olmasının yanı sıra stil ve kalite İtalyan mutfağında önem taşır.
İtalya’da yemek yemek açlık gidermek için değil, aileyle ve arkadaşlarla zaman geçirmek ve sohbet etmek içindir. Bu yüzden yemekler genellikle uzun sürer ve tek başına yemek yemek hoş karşılanmaz.
İtalya’da kahvaltı önemli bir öğün değildir. Yalnızca kahvaltıda içilen cappuccino ya da espressoya ev yapımı ekmekler, tramezzini adı verilen üçgen tost ekmeleri; salam, domates, mozarella ve fesleğen eşlik eder.
Uzun süren akşam yemeklerinde ise, başlangıç olarak makarna çeşitleri sipariş edilir. Kızarmış ekmekle servis edilen çorbalar ve pirinç yemekleri de ilk tabak olarak alınabilir. Başlangıç ile ikinci tabak sayılan, ana yemek arasında hem mideyi dinlendirmek hem de şaraba geçişi sağlamak için soğuklar yenir. Ana yemek olarak, sebze yemekleriyle birlikte et, tavuk ya da balık alınır.
Yemeğin ardından peynir ve meyve en son ise tatlı servis edilir. Yemeğin ardından espresso, brendi, grappa ya da amaro gibi hazmedici bir içecek alınır.
İtalya’da pizza ile yalnızca su ve şarap içilir.
Slow Food Hareketi
1986 yılında, Roma’nın ünlü İspanyol merdivenlerinin yanına açılan McDonald’s nedeniyle İtalyanlar tarafından başlatılan Slow Food Hareketi, yavaş ve sakin beslenmektir. Çünkü İtalyanlar, yeme-içme alışkanlıklarının toplumun kimliğini yansıttığını, misafirperverliği ve alışkanlıkları etkilediğini düşünürler.
