Damla Sakızı Nedir?
Damla sakızı, sakız ağacının kendisini korumak için ürettiği, sıvı halindeki reçinedir.
Sakız Ağacı ve Yetiştiği Yerler
Sakız ağacı (Pistacia lentiscus), sakız ağacıgiller familyasından çalı biçiminde bir ağaç türüdür.
Akdeniz ve Ege bölgelerinin doğal bitkisidir. İspanya’ya bağlı olan Kanarya Adaları’ndan başlayarak Akdeniz kıyılarında, ülkemizde Batı ve Güney Anadolu’da ve Yunanistan’ın Sakız Adası’nda yetişir.
Damla Sakızı Üretimi
Damla sakızının dünyada en yaygın olarak üretildiği yer, Sakız Adası’dır (Chiros). Sakız Adası’ndaki damla sakızı üretimi Orta Çağ’daki köylerin oluşturduğu bir kooperatif tarafından kontrol altına alınmıştır. Ayrıca adada bulunan Pirgi köyünde bir damla sakızı müzesi bulunmaktadır.
Sakız Adası’nın yanı sıra benzer bir iklime sahip olan Alaçatı, Çeşme ve Muğla’da da damla sakızı üretimi yapılmaktadır. TEMA Vakfı, Çeşme’deki doğal sakız ağaçlarının korunması ve yeni ağaçların dikilmesi için çalışma yürütmüştür.
Nasıl Elde Edilir?
Damla sakızı, sakız ağacının reçinesinin katılaşması sonucunda ortaya çıkıyor. Ancak bu süreç oldukça uzun ve zorlu.
Eylül veya ekim aylarında sakız ağaçlarının gövdelerindeki kabuklar sıyrılıyor ve ağacın gövdesinde küçük yarıklar açılıyor. Bu yarıklar, ağacın reçinesinin ortaya çıkmasını sağlıyor.
Reçine toplanıyor, belirli işlemlerden geçiyor ve güneşin altında kurumaya bırakılıyor.
Kuruduktan sonra katılaşıp kristalleşen reçinenin üzerine yapışan tüm maddeler özenle temizleniyor ve damla sakızı elde edilmiş oluyor.
Sakız Ağacının Önemi
Yunan mitolojisine göre; sakız ağaçları, tıpkı zeytin ağaçları gibi, dört mevsim yeşil kaldıkları ve yapraklarını dökmedikleri için ölümsüz ve şifalıdır. Damla sakızı ise, Tanrının gözyaşlarıdır. Bu yüzden halk, sakız ağaçlarına zarar verenleri cezalandırırdı.
Cenevizliler döneminde sakız reçinesi çalmanın cezası, çalınan miktara göre burun ve kulakların kesilmesinden idam cezasına kadar artıyordu.
Türklerin Sakız Adası’na sahip olduğu dönemlerde, damla sakızının kullanım alanı giderek genişlemiş ve sakız reçinesi üreten köyler zenginleşmişti.
Damla Sakızının Faydaları
Sindirim Sistemini Düzenler
- Damla sakızını çiğnemek veya ezilmiş damla sakızını bir miktar sütle karıştırarak tüketmek, gastrit ve ülser gibi mide rahatsızlıkları ile karın ağrısında şikayetleri azaltabilir.
- Macun halinde tüketildiğinde sindirim sistemini rahatlatmaya ve sindirimi düzenlemeye yardımcı olabilir.
- Karaciğerin düzenli çalışmasını destekleyebilir.
Solunum Yolları Hastalıklarını İyileştirir
- Toz haline getirilen damla sakızı bal ile karıştırılıp tüketildiğinde birçok solunum yolu hastalığını iyileştirebilir.
- Boğaz enfeksiyonlarının iyileşmesine ve akciğerin temizlenmesine yardımcı olabilir.
- Öksürük tedavisinde kullanılabilir.
Ağız ve Diş Sağlığını Destekler
- Antiseptik özelliği sayesinde ağız hijyenini destekler.
- Diş kanamalarının azalmasına ve diş etlerinin güçlenmesine yardımcı olabilir.
- Nefesin tazelenmesine, ağız kokusunun azalmasına ve dişlerin beyazlamasına yardımcı olabilir.
Kullanım Alanları
- Antiseptik özelliği sayesinde birçok ilacın üretiminde,
- Daha sağlıklı ürünler elde etmek için kremden sabuna ve şampuana kadar geniş bir yelpazede kozmetik sektöründe,
- Çiğnenerek, yağ ya da macun şeklinde tüketilerek veya ezilip içecek ve yiyeceklere karıştırılarak çeşitli hastalıkların olumsuz etkilerinin hafifletilmesinde,
- Dolapların içine yerleştirilerek küf kokusunun giderilmesinde kullanılır.
Mutfakta Damla Sakızı
Dondurma, muhallebi, kurabiye, lokum ve kek gibi birçok tatlıya aroma vermek için kullanılmasının yanı sıra Arap ve Türk mutfağında pilavlardan etli yemeklere kadar birçok yemeğe de eklenir.
Tatlı ve yemeklerin yanı sıra geleneksel olarak şerbet, salep ve Türk kahvesi içinde de tüketilir.
Ayrıca Mastika isminde, damla sakızı aromalı bir Yunan içkisi de bulunmaktadır.
Renkli ve Tatlı Bir Yolculuk: Sakız ve Sakızın Tarihi yazımız da ilginizi çekebilir.
