29 Mayıs 2019

10 Maddede Cemil Meriç

Burcu Tur Yüksel Akay

~5dk

Türk edebiyatının önemli isimlerinden Hüseyin Cemil Meriç, 1912 Balkan Savaşı sırasında Yunanistan’dan Reyhanlı, Hatay’a göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak 1916 yılında doğmuştur.

İlkokuldan itibaren Reyhanlı ve Antakya’da öğrenim gören Meriç, on ikinci sınıftayken milliyetçi görüşleri ve Geç Kalmış Bir Muhasebe başlıklı, yayımlanan ilk makalesi sebebiyle lise öğrenimini tamamlamadan okulu bırakmak zorunda kalmıştır.

ümit meriç ve cemil meriç
Cemil Meriç ve Sosyoloji Profesörü kızı Ümit Meriç

Antakya Sultanisini bıraktıktan sonra İstanbul’a giden Cemil Meriç, burada Pertevniyal Lisesi’nde öğrenimini tamamlamıştır.

İstanbul’da yaşadığı süreçte Nazım Hikmet ve Kerim Sadi gibi sol görüşlü aydınlarla tanışan Meriç, maddi zorluklar sebebiyle 1937 yılında İskenderun’a dönmüştür.

İskenderun’da ilkokul öğretmenliğinin yanı sıra Türkçeden Fransızcaya haber çevirileri yapmaya başlamıştır.

Aynı yıllarda öğretmenlik ve çevirmenliğin yanı sıra çeşitli kurumlarda katiplik ve sekreterlik yapan Meriç, 1939 yılında Hatay hükümetini devirmek iddiasıyla idamla yargılanmıştır. Ancak 2 ay sonra beraatına karar verilmiştir.

1940 yılında İstanbul Yabancı Diller Yüksekokulu’na burslu olarak kabul edilen Meriç’in, bu iki yıllık öğrenim döneminden itibaren Gün, Ayın Bibliyografyası ve Yücel gibi çeşitli dergilerde yazıları yayımlanmaya başlamıştır.

Yükseköğreniminin ardından Elazığ’a taşınan Meriç, Elazığ Lisesi’nde Fransızca öğretmeni olarak göreve başlamıştır. Ancak öğretmen olan eşinin şehre tayininin çıkmaması sebebiyle birkaç yıl sonra İstanbul’a geri dönmüştür.

1943 yılında, ilk çeviri kitabı Altın Gözlü Kız (Balzac) yayımlanmıştır.

Düşünür, yazar ve çevirmen olan Meriç; 1940’lı yıllardan itibaren tarih, edebiyat, sosyoloji ve felsefe başta olmak üzere sosyal bilimlerin pek çok dalında çalışma yapmış ve yazılar kaleme almıştır.

1946’da öğretmenlik görevinden ayrılarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde akademik hayata adım atmıştır.

Okutman olarak göreve başlayan Meriç, 1974 yılında emekli olana dek aynı üniversitede çalışmalarını sürdürmüş ve derslere girmiştir.

Aynı zamanda Yirminci Asır dergisinde düzenli olarak yazıları yayımlanmıştır.

1954’de bir kaza sonucunda gözlerini kaybeden Meriç, bir süre sonra çevresindekilerin de desteğiyle okumaya ve yazmaya yeniden başlamıştır. 

Meriç’in en önemli eserlerini bundan sonra yazdığı kabul edilmektedir.

Yeniden okumaya ve yazmaya başlayan Meriç’in, en üretken çağı olarak nitelendirilen bu dönemde, ilk olarak 1964 yılında Hint Edebiyatı eseri yayımlanmıştır.

Pek çok süreli yayın için makaleler yazmaya devam eden Meriç, basılmamış bir Fransızca gramer kitabı da hazırlamıştır.

Dikkat çekici makalelerinin ve başarılı çevirilerinin yanı sıra Meriç, çok sayıda konferansta da yer almıştır.

1983 yılında hem eşini kaybeden hem de beyin kanaması ve sonrasında kısmi felç geçirmiştir.

Meriç, 1987 yılının Haziran ayında, İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. 

Sağlığında basılan son eserleri, Işık Doğudan Gelir ve Kültürden İrfana’dır.

BONUS

Ödülleri

  • 1974, Fikir dalında, Türkiye Milli Kültür Vakfı
  • 1980, Kırk Ambar eseriyle Türkiye Milli Kültür Vakfı Ödülü
  • 1981, Yılın Fikir Eseri Ödülü, Türkiye Yazarlar Birliği
  • 1982, Kayseri Sanatçılar Derneği
  • 1983, Yılın Yazarı, Ankara Yazarlar Birliği Derneği
  • 2015, TC Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
Burcu Tur Yüksel Akay

Burcu Tur Yüksel Akay

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.