Hayatı
Emma Goldman 1869 Haziran’ında Litvanya’da dünyaya gelmiştir. Yahudi bir ailenin kızı olan Goldman, tarihin büyük feministlerinden biri olmakla beraber anarşist bir siyasal eylemcidir. Irkçılık gibi nedenlerden ötürü henüz küçük yaşlarda ABD’ye göç etti. FBI başkanı J. Edgar Hoover tarafından Amerika’nın en tehlikeli kadını ilan edilir. Dönemin otoritesine karşı bulunduğu hamleleri ve başkaldırıları nedeniyle birçok kez tutuklandı en sonunda ise Amerika vatandaşlığından çıkarılarak Rusya’ya sürgün edildi. Yaşamının son anına kadar özgürlüğü, adaleti savunan ve kendini dünyayı değiştirmeye adayan Goldman, 1940 yılında Kanada’da hayata gözlerini yumdu.
“Dans Edemeyeceksem Bu Benim Devrimim Değildir”
Sanılanın aksine “Dans edemeyeceksem bu benim devrimim değildir.” sözü Emma Goldman’a ait değildir. Kendisine ait metinlerde bu söze rastlanmamaktadır. İkinci dalga feminizmin önde gelen aktivistlerinden biri olan Alix Kates Shulman, sözün kendisi tarafından 1973 yılında tişört baskısı için kurgulandığını ifade etmiştir.
Etkilendiği İsimler
Anarko-komünist Goldman’ın düşüncelerinde, yaşayış tarzı ve hayat mottosunda belirli kişilerin etkilerini ve izlerini görmek mümkündür. Henüz küçük yaşlarda fabrikada çalışırken okuduğu Çernişevski’nin “Nasıl Yapmalı” adlı eseri onun içine anarşist fikirlerin tohumlarını ekmeye başlamıştır. Friedrich Nietzsche, Karl Marx, Oscar Wilde, Rus anarşistlerinden olan Pyotr Kropotkin ve Mihail Bakunin gibi ünlü isimler de rol modellerinden bazılarıdır.
Eserleri
Emma Goldman otobiyografi türünde olan “Hayatımı Yaşarken 1” “Hayatımı yaşarken 2” eserlerini sürgündeyken yazmıştır. Anarşizmin geniş tanımını yaptığı ve anarşizm hakkındaki düşüncelerini dile getirdiği eseri, “Anarşizm neyi savunur?” adlı kitabıdır. Bunun yanı sıra “Anarşizm Üzerine Denemeler” ve “Hristiyanlık Üzerine Bir Eleştiri” de Emma Goldman’a aittir. Alexander Berkman’ın da kadrosunda bulunduğu “Toprak Ana” dergisini de 11 yıl boyunca yayımlamıştır.
Eserlerinden Alıntılar
Halk ise derin uykularda, olanlara ilgisiz. Zincirlerini kendi üretiyor, efendilerinin buyruğuna uyarak kurtarıcılarını çarmıha geriyor.
(Hayatımı Yaşarken 1)
Hayata umut ve istekle başlayan pek çok insanın düşman bir çevrede yok olup gidişine tanık olmuştum. Kimi ise acımasız bir kin ve gazap timsaline dönüşüyordu.
(Hayatımı Yaşarken 1)
Kötülükler, zehirli otlar gibi
(Anarşizm ve Diğer Makaleler)
Büyür hapishane havasında;
İyi olan ne varsa insanda
Solup yok olur burada.
Donuk bir keder ağır kapıyı tutar,
Umutsuzluk bekçiliğini yapar.
Goldman’ın Feminizmi
Tarihin büyük feministlerinden biri olan Emma Goldman kendini dünyayı değiştirmeye adamıştır. Her türlü otoriteye başkaldırmış ve kadın hakları, sosyal haklar üzerinde çalışmalar yapmıştır. Kadınların bütün kısıtlamalardan kurtulduğu bir dünya inşa etmek için aile ve evlilik kurumlarına farklı yorumlar getirmiştir.
Goldman’ın Anarşizmi
Goldman; burjuva demokrasisi, seçimler, milliyetçilik, anti militarizm, savaş gibi konuları tartışıyor; sunduğu anarşist bakış açısı ile yüzlerce kişiyi ve o günlerin Amerika’sını sarsıyordu. 19. Yüzyıl anarşistleri arasında öne çıkan Emma Goldman, anarşizmi feminizmle buluşturup erkek egemeliğine karşı çıkmak için büyük bir direniş göstermiştir. Bir anarşit olarak orduyu da devleti de hedef alan eleştirel yazılar yazmıştır. Anarşizm propagandası yapmak için birçok kez konferanslar veren Goldman tutuklanmış ve sınır dışı edilmiştir. Bu sıralarda da Amerika’nın en tehlikeli kadını ilan edilmiştir.
Emma Goldman Awards
Feminizmin önde gelen temsilcilerinden biri olan Emma Goldman’ın anısına “Emma Goldman” Ödülleri verilmekte. Ödüller her yıl sahiplerini buluyor.
Hayatını Konu Alan Filmler
- Emma Goldman’ın Devrimci Hayatı
- Fevkalade Tehlikeli Bir Kadın: Emma Goldman
- Anarchism in America Belgeseli
- Emma Goldman: The Anarchist Guest
Goldman’dan Alıntılar
Kadının en büyük talihsizliği ya bir melek veyahut da bir şeytan olarak görülmesi olduğu içindir ki onun hakiki kurtuluşu yeryüzü üzerine yerleştirilmesinden, yani insan olarak görülmesinden geçer.
Bize barışı getireceği vaadiyle daha fazla savaş gemisine ve silaha yapılan bunca harcamanın varacağı nokta; huzurlu insan, en iyi silahlanandır savının sergilediği saçmalıktan başka bir yer değildir.
