23 Şubat 2018

Yanlış Bildiğimiz Ünlü Alıntılar

Burcu Tur Yüksel Akay

~7dk

Gün boyu, doğru olduğunu düşündüğümüz pek çok hatalı bilgiye maruz kalıyoruz ve bunların arasında alıntılar da yer alıyor. Bu durumun tek sorumlusu internet değil. Ne yazık ki gazete ve kitaplarda da bilgilerin doğruluğunu sorgulamamız gerekebiliyor.

‘Ekmek yoksa pasta yesinler.’

Listemize en bilinen alıntılardan biriyle başlayalım istedik.

Ekmek yoksa pasta yesinler, sözü Fransa Kraliçesi Marie Antoinette’in Fransız İhtilali sırasında, halkın ekmek bulamadığı söylendiğinde verdiği cevap olarak biliniyor.

Fakat gerçek bu değil.

Bu söz, 1767 yılında, yani devrimden önce, Jean Jacques Rousseau tarafından yazılmıştır ve kraliçenin bu sözü tekrar ettiğine ya da benzer bir cevap verdiğine dair kanıt yoktur.

pasta

‘Kimse artık oraya gitmiyor, çünkü çok kalabalık.’

Çok bilinen bu alıntının ise, Hall of Fame beysbol oyuncusu Yogi Berra tarafından bir restoran için söylendiği düşünülse de, sözün kaynağıyla ilgili pek çok farklı bilgi bulunuyor.

O dönemde herkes tarafından kullanılan bu sözün sahibi Berra değildir. Bu tip atıflara sık sık maruz kalan Berra, durumla ilgili olarak; söylediğim şeylerin yarısını söylemedim, demiştir.

yogi berra
Yogi Berra

‘Kazanmak her şey değildir. Tek şeydir.’

Sözün, hırslı ve kazanmaya odaklı futbol antrenörü Vince Lombardi tarafından söylenmiş olma olasılığı yüksektir. Fakat bununla ilgili kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

Söz, sonraları pek çok kişi tarafından ‘kazanmak her şey değildir, ancak kazanmak için gereken tek şey çaba göstermektir’ gibi farklı versiyonları kullanılmıştır.

vince lombardi
Vince Lombardi

‘Konuşmak ve tüm şüpheleri ortadan kaldırmaktansa sessiz kalmak ve bir aptal olmak daha iyidir.’

Genellikle Mark Twain’le kimi zamansa Abraham Lincoln ile eşleştirilen cümle, ikisiyle ilgili kaynaklarda da görülmemektedir. Söze ilk defa Maurice Switzer’ın 1907’de yazdığı kitapta rastlanmıştır.

Mark Twain
Mark Twain

‘Söylediklerinizi reddediyorum fakat söyleme hakkınızı ölümüne savunacağım.’

Çoğu zaman Voltaire’e atfedilen bu cümle, İngiliz yazar Beatrice Evelyn Hall’in Voltaire ile ilgili yazdığı kitapta geçmektedir. Hall’in Voltaire’in görüşlerini özetlediği kitapta bunun Voltaire’den alıntı olduğu yazmamaktadır.

Voltaire porterai Nicolas de Largilliére
Voltaire, ressam Nicolas de Largilliére

‘Para bütün kötülüklerin anasıdır.’

Küçük bir farkla, anlamı tamamen değiştiren ve yanlış aktarılan bir alıntı da para tüm kötülüklerin anasıdır, sözüdür. Douay-Rheims Katolik İncil’inin I. Timothy 6:10 bölümünde söz, para arzusu tüm kötülüğün kökenidir, yazmaktadır.

‘Basit, sevgili Watson.’

Hepimiz ‘basit, sevgili Watson’ sözünü, Sir Arthur Conan Doyle’un karakteri Sherlock Holmes tarafından yardımcısı Watson’a, gizemi nasıl çözdüğünü ayrıntılı olarak anlatmadan verdiği cevap olarak biliyoruz. Ancak Doyle’un romanlarının hiçbirinde bu cümle yer almamaktadır.

Sherlock Holmes ‘basit’ kelimesini pek çok kez kullansa da bu cümleyi kurmaz. Belki de karakterin, bu şekilde cevap verebileceği düşünülerek filmlerde bu repliğe yer verilmiştir.

Basil Rathbone, Nigel Bruce, Sherlock Holmes
Basil Rathbone, Nigel Bruce, Sherlock Holmes

‘Bütün insanları zaman zaman aldatabilirsin ve bazılarını her zaman. Fakat, herkesi her zaman kandıramazsın.’

Tarihçiler kaynağı konusunda hala şüpheli olsa da 1858 yılında Illinois’te yaptığı konuşmada bu sözü kullanan Abraham Lincoln olmuştur.

Alıntının belgelenmiş ilk kullanımı, Lincoln’ın ölümünden 20 yıl sonra 1885 yılında görülmüştür. Ayrıca 1886 yılında, konuşmasında bu söze yer veren yasaklı bir politikacı, sözü, Lincoln’e atfetmiştir.

Abraham Lincoln heykeli
Abraham Lincoln Heykeli, Washington DC

‘Devrimcilik, dünyanın neresinde olursa olsun, indirilmiş bir haksız tokadı suratında hissedebilmektir.’

Kimi zaman Che Guevara’ya kimi zamanda Fidel Castro’ya atfedilen bu söz ünlü Kübalı şair, yazar ve milli lider Jose Marti’ye aittir.

Sözün orijinali, ‘insan olan kişi, bir başkasının suratına inen tokadı kendi suratında hissedebilmelidir’dir ve Marti tarafından 1961 yılında İnter-Amerikan Ekonomik ve Toplumsal Konseyi’nin Uruguay toplantısında söylenmiştir.

Jose Marti portresi
Jose Marti

Mustafa Kemal Atatürk’ün Sözleri

Atatürk imzalı sözlerin bir kısmı ona ait değil. Örneğin;

  • ‘Adalet mülkün temelidir.’ Hz. Ömer
  • ‘En hakiki mürşit ilimdir.’ Hz. Ali
  • ‘Köylü milletin efendisidir.’ Kanuni Sultan Süleyman
  • ‘Ya istiklal ya ölüm!’ Kazım Karabekir
  • ‘Türk şoförü en asil duygunun insanıdır.’
Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Kemal Atatürk
Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
Burcu Tur Yüksel Akay

Burcu Tur Yüksel Akay

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.