Türkçede ‘yalın’ kelimesi, ‘gösterişsiz, süssüz, sade’ anlamlarına gelirken; İngilizcedeki ‘lean’ kelimesi, ‘yağı olmayan insan, et’ anlamlarına gelmektedir. İşte, ‘Yalın Düşünce’ sistemi de, sisteme yük getiren tüm israflardan (yağlardan) arınmayı hedef alır.
Amaç, müşteriye mükemmel ‘değer’ sunmaktır. Yalın düşüncenin başlangıç noktası ‘değer’dir. Değeri üretici yaratsa da, değer ancak nihai müşteri tarafından tanımlanabilir. Müşterinin parasını ödemeye hazır olduğu tüm faaliyetleri, değer yaratan faaliyetler olarak tanımlayabiliriz.
Yöntem, israflardan arındırılmış mükemmel süreçler yaratmaktır. İsraf kavramıyla, ürüne/müşteriye hiçbir değer katmayan iş elemanlarından bahsediyoruz.
Sonuç, sürdürülebilir karlılık, teknolojiyle beraber artan rekabet gücü, büyüme ve refah sağlamaktır.
Gelin, bu felsefenin 10 tekniğini hep birlikte inceleyelim.
Değer Akışı Haritalama
Değer akışı haritalama, ürünün geçtiği değer akışı boyunca oluşan malzeme ve bilgi akışını görmeye ve anlamaya yardımcı olan bir kağıt-kalem tekniğidir. Değer akışı haritalama ile anlatılmak istenen, kısaca, israfların resmedilerek ortadan kaldırılmaları için plan oluşturmak ve ideal sürecin oluşturulmasını sağlamaktır.
Kanban
Japonca’da kart ve sinyal kelimelerinin birleşmesiyle oluşan KAN-BAN’ın mantığı, her bir tedarikçinin prosese, bir sonraki müşteri prosesinin talep ettiği miktarda parçayı tam zamanında ürettirmek üzerine kurulmuştur. Kanban, üretimdeki stok düzeyini ve üretim zamanlamasını kontrol etmek için kullanılır. Üretimin taleple uyumlu olarak gerçekleştirilmesine yardım eder. Bu araç kart, kutu veya insan olabilir.
Hoshin Kanri
Japonca hoshin (yön, istikamet) ve kanri (planlama) kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşan Hoshin Kanri, bir stratejik yön belirleme yöntemidir. Temelinde günlük faaliyetlerin izlenmesi ve bu faaliyetlerin uzun dönemli planlarla uyumunun sağlanması vardır. Üst yönetimden çalışana kadar, ortak bir yönetim yaklaşımının belirlenmesini ve ortak amaca ulaşılmasını hedefler.
Kaizen
Kaizen, Japoncada KAI (değişim) ve ZEN (daha iyi) sözcüklerinin birleşimidir. Birleşmiş hali ile ‘daha iyiye değişim’ bilinen ifadesiyle; ‘sürekli iyileştirme’ anlamına gelmektedir. Amacı, çok sayıda küçük iyileştirmelerle büyük değişimler sağlamaktır.
Ev, iş, özel ve sosyal hayatın her bir noktasında da sürekli geliştirme esasına dayanan Kaizen yaşam felsefesi olarak da uygulanabilir.
A3 Tekniği
‘A3′ ismi aslında ’11×17’ gibi standart bir Avrupa kağıt boyutundan türetilmiştir. A3 raporu, planla, uygula, kontrol et, önlem al (PUKÖ) metoduna dayanır. A3 raporu, problem çözme ve sürekli iyileştirme için bu temel metodu içermektedir.
SMED
Tekli Dakikalarda Kalıpların Değişimi olarak Türkçeleştirebileceğimiz SMED, ilk olarak ünlü Japon mühendis Shigeo Shingo tarafından uygulanmıştır. Model değişimine harcanan zamanı kısaltarak üretim etkinliğini artırmayı ve/ya küçük partilerle üretim yapmanın önünü açar. Daha kısa set-up ve daha sık model dönüşleriyle üretim içi stoğun azaltılmasını hedefler.
Poka Yoke
Yine Japonca bir kavram olan Poka Yoke, ‘hata engelleme’ anlamına gelmektedir. Poka Yoke, operatörlerin manuel iş yapma sırasında hata yapmalarını engelleyen bir yalın üretim tekniğidir. Amacı, insan hatalarının daha oluşmadan engellenmesidir. Poka Yoke terim olarak, SMED tekniğini de uygulayan Japon mühendis Shigeo Shingo tarafından yalın sözlüğüne kazandırılmıştır.
İlk ortaya atıldığında ‘aptal engelleme’ anlamında baka-yoke terimi kullanılmasına rağmen, çalışanların tepkilerinden sonra poka-yoke adı tercih edilmiştir.
5S
Nasıl ki kendi hayatımızda düzen ve temizlik büyük önem taşıyorsa, fabrikalarda da düzen ve temizlik verimliliği arttırma yolunda büyük önem teşkil etmektedir. 5S, işletmenin her tarafında temizlik, tertip ve düzenin sağlanmasını gerektirir. Daha sonra 5S içselleştirilerek şirket kültürünün bir parçası haline getirilmelidir.
Seiri – Ayıklama
Elimizde tutmamız gereken şeyler ile gereksiz olan ve atılması gereken şeyleri birbirinden doğru şekilde ayırt etmeliyiz. Ardından, gereksiz olandan kurtulmalı ve gerekli olanı kullanım sıklığına göre uygun yere yerleştirmeliyiz.
Seiton – Düzenleme
Elimizde tutmaya karar verdiğimiz şeyleri ihtiyaç duyulduğunda kolayca bulabilmek için yaptığımız düzenleme adımıdır.
Seiso – Temizleme
Kir kaynaklarının analiz edilip temiz bir çalışma ortamının yaratılması ve çalışma alanındaki risklerin değerlendirerek güvenli bir çalışma ortamının sağlanmasıdır. Böylece iş kazası riskinden kaçınılmış olur.
Seiketsu – Süreklilik
İlk 3S ile elde ettiklerimizin devamlılığının sağlanmasıdır. Gelinen noktayı standartlaştırmalı ve geri dönüşe imkan vermemeliyiz. İşaretler, etiketler, renk kodları, belgelendirilmiş ve asılmış temizlik planları ile standartlaştırma mümkündür.
Shitsuke – Disiplin
Adımların devamlılığının sağlanmasında kalıcı bir alışkanlık yaratılmalıdır. Kendi kendini denetleyen bir yapının oluşturulması sağlanmalıdır.
Jidoka
Jidoka kavramı, 1900’lü yılların başında Sakichi Toyoda’nın (Toyota Grubu’nun kurucusu) herhangi bir iplik koptuğunda otomatik olarak duran bir tekstil dokuma tezgahı icat ettiğinde doğmuştur. Jidoka, Türkçede otonomasyon olarak geçmekte olup; üretim hattında oluşabilecek normal dışı durumlarda, oluşturulacak sistemle makine ve makineyi kullanan operatörler tarafından sistemin anında durdurulmasını sağlayan bir tekniktir. Jidoka ve Poka Yoke karıştırılan iki kavramdır. Jidoka, hatayı yakalar ve durdurur. Poka Yoke ise, hatayı engelleyerek hatanın oluşmasına izin vermez.
Yamazumi
Yine bir başka Japonca terim olan Yamazumi, dağ anlamına gelen yama ve ortadan kaldırma anlamına gelen zumi kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuştur. Yalın Düşünce mantığında, iş adımlarının birbirleri ile düzgün şekilde sıralanması ve iş yükünün dengeli bir şekilde paylaşılmasını ifade eder.
Yamazumi çalışmalarının esas amacı, maksimum etkinlikle hattı dengeleyerek adamxsaat işçilik verimliliğini artırmaktır.
Tabi ki yalınlaşmak sadece üretim alanında belirli teknikler kullanılarak başarılamaz. Tüm sistem israfları yok etme ve değeri büyütme hedefini desteklemelidir. İşletmedeki tüm çalışanlar tarafından yalın bir üretim sistemine, yalın bir şirkete, yalın bir değer zincirine ulaşma düşüncesi benimsenmelidir.
Böylece yazımızın sonuna geliyoruz. Herkese israftan uzak, bol verimli günler!
