Devleti Kim Yönetmeli?
Vladimir Zelenskiy ve seçmenleri, tarih boyunca sorulan bu soruya şaşırtıcı bir yanıt verdiler.
Kimimiz filozofların, kimimizse askeri eğitim almış kişilerin devlet başkanı olması gerektiğini düşünürken 2019’da Ukrayna halkı, devlet yöneticisi olarak aktör, yönetmen ve senarist olan Vladimir Zelenskiy’i seçti.
2019 Ukrayna Devlet Başkanı Seçimleri
Ukrayna devlet başkanlığı seçimlerinin birinci turunda, büyük bir farkla eski devlet başkanı Petro Poroşenko ve üçüncü aday Yuliya Timoşenko’yu geride bırakan Vladimir Zelenskiy, Poroşenko ile girdiği ikinci turun da galibi oldu.
İlk turdaki oy dağılımı şu şekildeydi;
- Zelenskiy %30,4
- Poroşenko %17,8
- Timoşenko %14,2
21 Nisan 2019 günü gerçekleştirilen ikinci turda ise, sandık çıkış anketlerine göre; Zelenskiy %73’ün üzerinde oy alırken Poroşenko’nun oy oranı %24,45’te kaldı.
Poroşenko, henüz resmi sonuçlar açıklanmadan yenilgisini kabul etti ve rakibini kutladı.
‘Ukrayna halkı böyle karar verdi. Rakibimi kutluyorum. Ukrayna’yı korumak için hepimiz birleşmeliyiz. Koltuğumu bırakıyorum ama politikayı bırakmıyorum.’
Petro Poroşenko
‘Halkın Hizmetkarı’ – ‘Halkın Başkanı’
Zelenskiy, seçim yarışını kazandıktan sonra dünya basını bu olayı, ‘Gerçeğe Dönüşen Dizi’ ve benzeri başlıklarla paylaştı.
Zelenskiy’nin başrolünde oynadığı Halkın Hizmetkarı isimli komedi dizisinde; tarih öğretmeni olan Vasiliy Goloborodko, mevcut sistemden hoşnut olmayan halk tarafından başkan seçiliyordu.
Devlet başkanı seçilen Goloborodko, başkentte bisikletle ulaşım sağlıyor ve korumalarla gezmiyordu. Ayrıca, yolsuzluklara karşı savaşta bir lider haline gelmişti.
TV reytingi 20 milyona ulaşan dizi, çok sayıda dile çevrildi ve Youtube’da 100 milyona yakın kişi tarafından izlendi.
Dizinin tanıtım yazısı:
‘Halkın içinden, dürüst, prensip sahibi ve akıllı biri devlet başkanı seçilirse ne olur?’
Vladimir Zelenskiy Kimdir?
Vladimir Zelenskiy, profesör Oleksandr Zelenskiy ve mühendis Rimma Zelenska’nın çocuğu olarak, 1978 yılında, Kriviy Rig’de doğdu.
Kiev Ulusal Ekonomi Üniversitesi’nde Hukuk öğrenimi gören Zelenskiy, uzmanlık alanına değil, tutkusu olan tiyatroya yöneldi.
Ortaokul yıllarında, ünlü bir komedi programı olan KVN’de rol almaya başlayan Zelenskiy, üniversite yıllarında arkadaşlarıyla birlikte 95 Kvartal isimli komedi grubunu kurdu.
Komedi şovları için senaryolar yazan ve TV programlarında boy gösteren Zelenskiy, zamanla Ukrayna’nın en tanınan isimlerinden biri haline geldi.
Geçmiş yıllarda, çok sayıda siyasi hicve imza atsa da siyasi söylemlerde bulunmamış olan ve siyasetin içinde yer almayan Zelenskiy, partisine, şovunun ismi olan Halkın Hizmetkarı’nı verdi ve 2019’un ilk günlerinde devlet başkanlığına aday olacağını açıkladı.
Dizide oynadığı karakter gibi, Zelenskiy de siyaseti temizleme ve oligarşiyi bitirme vaadiyle seçim propagandalarına başladı.
Kimileri, Zelenskiy ile oynadığı karakter arasındaki farkın bulanıklaştığına dair eleştiride bulunsa da, ünlü oyuncu seçim çalışmalarını ara vermeden sürdürdü.
Seçim kampanyasını, ağırlıklı olarak sosyal medya üzerinden sürdüren Zelenskiy, şovlar düzenledi ve viral videolar hazırladı.
‘Canlandırdığım karakterle ben tabii ki farklı kişileriz. Ama bu karakterle aynı ahlaki değerlere sahibim.’
Zelenskiy-Kolomoyskiy İlişkisi
Vladimir Zelenskiy, ortaya atılan ‘Zelenskiy, 1+1 TV kanalının sahibi Igor Kolomoyskiy’in Kuklası’ iddialarına aşağıdaki cevabı vererek bu iddiaları reddetti:
‘O benim patronum değil. 1+1 kanalının sahibi. Bizim ülkede bütün kanallar, büyük işletmeler oligarklara ait. Yani, ülkedeki 40 milyon kişi onlar için çalışıyor.’
Zelenskiy, 2013 yılında yaşanan iktidar karşıtı gösterilere destek veren isimler arasında yer alıyordu.
O dönemde, Ukrayna’nın doğusunda, Rusya yanlısı milislere karşı savaşan askerler için pek çok konser ve gösteri organize eden Zelenskiy’nin, 95 Kvartal grubu ise, Ukrayna ordusuna bağışta bulundu.
Her fırsatta savaşsız çözüm geliştirmekten yana olduğunu ifade eden Zelenskiy, seçim sürecinde Rusya’yla doğrudan diyalog kuracağını da söyledi.
Vladimir Zelenskiy Halka Ne Vaat Ediyor?
- Devlet başkanının, milletvekillerinin ve yargıçların dokunulmazlıklarının kaldırılması.
- Yolsuzluğa sıfır tolerans: Rüşvet alanların ve verenlerin hapis cezasıyla yargılanması.
- Önemli kararlarda referanduma gidilmesi.
Ayrıca Zelenskiy, yalnızca tek dönem başkanlık yapacağını ve tekrar devlet başkanlığına aday olmayacağını açıkladı.
Zelenskiy adaylığını ilk açıkladığında, bu durum kamuoyunda pek ciddiye alınmamış olsa da seçim süreci herkesi şaşırtacak gelişmeler yaşattı.
Zelenskiy’nin başkan seçilmesi, halkın alışılmış politikacılara olan güveninin sarsıldığını ve yeni bir yüz aradığını gösteriyor.
Zelenskiy Nasıl ve Neden Başarılı Oldu?
- İsmi bugüne kadar hiçbir yolsuzluk olayına karışmayan Zelenskiy, yolsuzlukla sonuna kadar savaşacağını söyleyerek halk için yeni bir umut oldu.
- Sıradan, halktan biri olduğu vurgusunu, davranışlarıyla güçlendirdi. Seçim süreci boyunca medyada sık yer almamayı tercih etti.
- Klasikleşmiş seçim vaatlerinde bulunmayarak bu, gerçekleştirilmeyen vaatlerden sıkılan halk üzerinde olumlu bir etki yarattı.
- Şiddet içeren ve ötekileştiren bir dil kullanmadı. Diyaloğu temel alan, barışçıl çözümlere odaklandığını ifade etti.
- Diğer taraftan; 5 yıldır başkan olan Poroşenko’ya duyulan güven azalmıştı. Halk giderek fakirleşirken Poroşenko ve çevresinin zenginleştiği iddiaları giderek artıyordu.
‘Ben siyasetçi değilim, Petro Olekseyeviç, sizin hatalarınızın ve tutmadığınız sözlerin bir sonucuyum.’
Vladimir Zelenskiy, Poroşenko ile yüz yüze geldiği canlı yayın tartışması
Not:
Kapak görselinin kaynağı.
Poroşenko & Zelenskiy fotoğrafının kaynağı.
