Daha çok takma adı Mark Twain ile tanıdığımız, Samuel Langhorne Clemens, 1835 ile 1910 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşadı.
Yedi çocuklu bir ailenin altıncı çocuğu ve hayatta kalan üç kardeşten biriydi. On bir yaşındayken babasını kaybeden Clemens, okulu bırakarak bir basımevinde çalışmaya başladı.
On sekiz yaşına geldiğinde, dünyayı keşfetme arzusuyla ABD’nin eyaletlerini gezmeye ve çeşitli matbaalarda çalışmaya başladı.
‘Açık sözlü olmak iyidir, iyi. En kötü ihtimalle sonradan kaybedeceklerini en başta kaybedersin.’
Dört yıl sonra ailesinin yanına, Missouri’ye döndüğünde ise, kaptanlık ehliyeti alarak Mississippi Nehri’ndeki buharlı gemide kaptan olmaya karar vermişti. İki yılın sonunda hem nehri tanımış hem de ehliyetini almıştı.
Bir gece, birlikte çalıştığı kardeşinin gemi yangınında öldüğünü görmesi ve kardeşini benzer bir kaza sonucunda kaybetmesi parapsikolojiye yönelmesine sebep oldu.
‘Gerçeği, onu hak etmeyen insanlarla asla paylaşmayın.’
Amerikan İç Savaşı sırasında nehir gezileri yasaklanana kadar kaptanlık yapmayı sürdürdü. Ardından savaşa gönüllü olarak katıldı. 14 günlük askeri eğitimin ardından, Nevada valisi olan kardeşinin yanına gitti.
Bu süreçte, zengin olma hayaliyle madencilik yaptı, ancak bu girişimi başarısızlıkla sonuçlandı.
‘Hayat bir tercih meselesidir,
Geçmişi düşünürsen masal,
Geleceği düşünürsen hikaye,
Bugünü düşünürsen gerçektir.’
Gezi yazıları ve makaleler yazarak eyaletler arası seyahatini sürdüren Clemens’in, Mark Twain takma adıyla yayımlanan ilk makalesi Carson’dan Mektup oldu.
Mark Twain, Mississippi gemilerinde iki kulaç derinlik anlamı taşıyordu.
‘Bir klasik, herkesin okumuş olmayı istediği; ama kimsenin okumayı istemediği eserdir.’
Edebiyat dünyasına adım attığı ilk hikaye, 1865’de yayımlanan Claravas’ta Zıplayan Kurbağa Kutlaması oldu.
‘Vicdanımız başkalarına verilen acının hiç farkına varmaz, ta ki bize de acı verdiği bir noktaya ulaşana dek.’
1866 yılında, Hawaii’ye gitti. Orada çalıştığı gazete için yazılar yazdı.
1868’de ise, yerel bir gazetenin teklifi üzerine Akdeniz’de gemi turuna çıktı. Tur süresince yazdığı gezi yazılarını Saflar Yabancı Ülkede isimli bir kitapta topladı.
Bu kitapla birlikte Clemens, bir mizah yazarı olarak tanınmaya başladı.
‘Bazı insanlar böyledir. Bir şeye, hakkında hiçbir şey bilmedikleri halde düşman olurlar.’
1870’de Olivia Langdon ile evlendi ve New York’a taşındı. New York’ta editör ve yazar olarak bir gazetede çalışmaya başladı.
1872’de ailesiyle birlikte Connecticut’a taşındı ve en önemli eserlerini bu evde yazdı.
‘Nedense bir gelenek ne kadar mantıksızsa ondan kurtulmak o kadar zor oluyor.’
1875’de Tom Sawyer’in Maceraları yayımlandı.
Ardından bir yayıneviyle anlaştı ve Avrupa’yla ilgili bir kitap yazmak için 1878 yılında, yaklaşık 1 yıl süreyle Avrupa seyahatine çıktı.
1881’de Prens ve Dilenci yayımlandı.
1885’de Huckleberry Finn’in Maceraları yayımlandı. Kimilerine göre bu kitap, Amerikan edebiyatının ilk büyük eseridir.
‘Yani dul bayan ya da rahip dua edince işe yarıyordu, ama benim gibiler edince bir şey olmuyordu, anlaşılan sadece doğru kişiler dua edince işitiliyordu.’
Huckleberry Finn’in Maceraları’ndan sonra birkaç başarısız iş girişiminde bulundu.
1891’den sonra ailesiyle Avrupa’ya yerleşti ve yazmaya odaklandı. Borçlarını ödemek için dünya turuna çıktı ve söyleşiler düzenledi. Bu tur sürecindeki gezi yazıları, Ekvatorun İzinde ismiyle yayımlandı.
1900’de borçlarını ödeyip ülkesine döndü. Ancak, 1904 yılında kaybettiği eşi Olivia’nın rahatsızlığı sebebiyle 1903 yılında İtalya’ya taşındılar.
‘İnsan ırkının tek bir etkili silahı vardır; kahkaha.’
1900’lü yıllara kadar emperyalist bir görüşe sahip olan Mark Twain, Avrupa gezisinin ardından ölümüne kadar emperyalizm, ırkçılık ve sömürgecilik karşıtı düşünceleri benimsedi.
American Anti-Imperialist League’in başkan yardımcılığını yapan Twain, düşüncelerini destekleyen hareketlerin içinde de yer aldı.
‘Herkes, ölmek zorunda olmamız ne fena, deyip duruyor. Yaşamak zorunda kalmış insanların ağzından çıktığı düşünülürse, ne tuhaf bir şikayet.’
BONUS
- Yaşadığı dönemde halk arasında popüler biri olan Clemens; Booker T. Washington, Helen Keller ve Nikola Tesla gibi kendi alanında ün sahibi kişilerin arkadaşıydı.
- 1907 yılında, Oxford Üniversitesi Clemens’e fahri doktora vermiştir.
- Daktilo satın alan ilk yazarlardan biri olan Clemens, daktilo ile yazan ilk romancı olarak anılmasına rağmen bu ilk romanın Tom Sawyer’ın Maceraları mı yoksa Missisippi’de Yaşam mı olduğu hala tartışmalıdır.
- Connnecticut’ta yaptırdığı ev, ölümünden sonra Mark Twain Müzesi olmuştur.
‘İlk gerçek Amerikan yazarıdır ve biz hepimiz onun sadece varisleriyiz.’
William Faulkner
