Kısaca Hayatı
8 Temmuz 1621’de Fransa’da doğan Jean de La Fontaine, fabl türündeki eserleriyle dünyanın dört bir yanında tanınmış bir yazardır. Varlıklı bir aileden gelmesine rağmen, hayatı boyunca çeşitli zorluklar yaşamış, kariyerinde birçok farklı meslekle uğraşmıştır. İlk başlarda papaz olması istenmişse de bu yoldan ayrılarak hukuk eğitimi almış, ancak bu alanda da fazla başarı sağlayamamıştır. La Fontaine, babasının mesleği olan orman ve su kanalları müfettişliği yaparak yaşamına devam etmiş, ancak gerçek tutkusunu yazarlıkta bulmuştur.
Yazarlık Kariyerinin Başlangıcı
La Fontaine’in edebiyat kariyerine atılmasında dönemin önde gelen kadınlarından Madam de la Sablière’nin önemli bir rolü olmuştur. 1673 yılında Sablière’nin himayesine giren La Fontaine, burada dönemin bilim adamları, filozofları ve yazarlarıyla tanışma fırsatı bulmuştur.
Bu ortam, onun fabl ve masal yazarlığındaki yeteneklerini geliştirmesinde büyük katkı sağlamıştır. İlk fabllarını bu dönemde yazan La Fontaine, eserlerinde hayvanlara insan özellikleri kazandırarak, toplumsal ve ahlaki eleştirilerini ince bir dille sunmuştur.
Esin Kaynakları
La Fontaine’in fablları, genellikle eski doğu klasiklerinden esinlenmiştir. Özellikle Beydeba’nın “Kelile ve Dimne” adlı eserinden uyarlamalar yaparak 18 hikâyeyi şiir formunda tekrar ele almıştır. Eserlerinde aslan, tilki, kurt ve eşek gibi hayvanlara sıkça yer veren yazar, bu hayvanları insan karakterlerini temsil etmek için kullanmıştır. Onun amacı, kötü karakterler üzerinden iyiliği ve doğruluğu öne çıkarmak olmuştur. Ancak fabllarındaki bu mesajlar, çocuk okuyuculara yeterince açık olmadığında bazen ters bir etki yaratabilmiştir.
Eserleri
Edebiyat dünyasında La Fontaine, fabl yazarlığının ötesinde birçok esere de imza atmıştır. Romanlar, piyesler ve uzun şiirler kaleme almış, özellikle “Contes” isimli şiirli hikâyeleriyle Fransız Akademisi’ne kabul edilme başarısı göstermiştir. Ancak en çok tanındığı eserleri şüphesiz fabllarıdır. Bu fabllar toplamda 12 kitapta toplanmış ve dünya edebiyatına 238 masal kazandırmıştır. İlk altı kitabı 1668 yılında yayımlanmış, ikinci beş kitap ise 1678 ile 1679 yıllarında basılmıştır. Son kitabı 1694 yılında yayımlanan La Fontaine, yaşamının son yıllarında da yazmaya devam etmiştir.
Fabllarının Özelliği
La Fontaine’in fabllarında dikkat çeken en önemli özellik, toplumsal eleştirilerdir. La Fontaine dönemin toplumsal hiyerarşisini hayvan karakterleri üzerinden yansıtmış, bazen sert eleştirilerde bulunmuştur. Ancak bu eleştiriler hiçbir zaman aşırı sertlikte olmamış, daha çok incelikli ve mizahi bir üslupla sunulmuştur. La Fontaine’in bu yumuşak tavrı, onun döneminde geniş bir okur kitlesi tarafından sevilmesini sağlamıştır.
La Fontaine’in fabllarının en önemli özelliklerinden bir diğeri; insanoğlunun günlük yaşamda edindiği temel ahlaki deneyimlere dayanmasıdır. Onun fabllarında derin bir bilgelik ve sağduyuya sesleniş görülür. La Fontaine, hayvan kahramanların yanı sıra sıradan köylüler ve mitolojik figürlere de eserlerinde yer vermiştir. Onun yaratmış olduğu fabl dünyası, hem çağının ötesine geçebilmiş hem de evrensel bir boyut kazanmıştır.
Eserlerinin teknik yönleri de edebi açıdan oldukça değerlidir. La Fontaine, şiirlerinde çeşitli ölçü ve uyak düzenleri kullanarak zengin bir ritim oluşturmuş, bu sayede fabllarına hem dinamik hem de estetik bir hava katmıştır. Aynı zamanda, fabllarındaki dil kullanımında alışılmadık sözcüklere yer vermiş, eski ve yeni kelimeleri bir arada kullanarak kendine özgü bir dil oluşturmuştur.
La Fontaine’in fablları, eğlenceli bir anlatımın ötesine geçerek insan doğasına dair derin gözlemler içerir. Hayvanlar üzerinden insan karakterlerini ele alırken, onların hem komik hem de hüzünlü yönlerini ustaca işlemiştir. Özellikle hayvanların insan doğasıyla olan benzerliklerini vurgulayan bu fabllar, sadece çocuklar için değil, her yaştan okuyucuya hitap etmektedir.
La Fontaine’in fabllarında neşeli bir hava egemendir. Amacı, okuyucuyu sadece güldürmek değil, aynı zamanda derin bir düşünce dünyasına davet etmektir. Fabllarındaki mizah, alaycılık ve ince eleştiriler, Fransız edebiyatında La Fontaine’in eşsiz bir yere sahip olmasını sağlamıştır. Eserleri günümüzde de geniş bir okuyucu kitlesi tarafından sevilmekte ve edebiyat dünyasında önemli bir yer tutmaktadır.
Ölümü
La Fontaine, 13 Nisan 1695’te Paris’te hayata veda etmiştir.
