İsmet Özel, 19 Eylül 1944 tarihinde doğmuş olsa da; biz, onun şiirlerinin başlangıcını ve sonunu konumlandıramıyoruz.
Kendi imgesel ve sembolik bakış açısıyla siyasi eğilimini harmanlaması, İkinci Yeni’ye sığmayıp döneme adını kazımasını sağlıyor.
İlk şiir kitabı Geceleğin Bir Koşu, Özel’in siyasi görüşlerini katmadan yazdığı ve onlardan ayrı tutmak için bir an önce yayımladığı ilk kitabıdır. Daha sonraki şiirlerinde ise, siyasi görüşlerine sıkça yer vermeye başlıyor.
1963-1972 yılları arasında, yani 20’li yaşlarındayken katıldığı devrimci hareketi nasıl anlattığına bakın, diyor ki:
‘Bir insan komünist olmadan Müslüman olursa, yapmayacağı kötülük yoktur.’
Komünizmi kendine atfedilmiş bir lütuf olarak görmesiyle, hakikate ermesi bu dönemde paralel giderken, sosyalistliği ve halkçılığı teorik açıdan ele almamış, dönemin şairlerinden kendini ayırmak amacıyla şiirlerine zemin etmiştir.
Bu dönemde ‘halk’ temasını ağırlıklı kullandığı ilk şiiri, 1969 yılında yayımladığı ‘Evet İsyan’dır. Bu şiir devrimciliğe katılmanın coşkusuyla aşkı bütünleştirirken, diğer yandan halka bakışını gösterir:
ben karakavruk yüzümün arkasında
kırbaçlayarak büyüttüğüm ağrıyı bırakıyorum
bana ne çerçilerden, çerilerden, kullardan
halksa kal’am onu kal’a kılan benim
boşanır damarlarıma yılların kahraman gürültüsü
çünkü kavganın göbeğidir benim yerim.
Ay vurunca çatlatır göğsümdeki mahşeri
çünkü kavganın göbeğidir benim yerim (Özel, 1967)
1970-1971 yılları arasında Ataol Behramoğlu ile 18 sayılık Halkın Dostları dergisini çıkartmıştır. Dönemin siyasi atmosferinin etkisinde kalmasıyla beraber siyasi söyleme yaslı şiirler yazmaya başlamıştır. Bu sebeple buradaki yazıları daha çok Marksist-sosyalist eğilim göstermektedir.
İsmet Özel, kendini dönemin başkaldırısını yapmayı üstlenmiş İkinci Yenicilerden saymamıştır. Sosyalistliğiyle kendini onlardan ayrı tutmuştur. Bu reddedişten ötürü, onu herhangi bir akıma bağlayamıyoruz, fakat tam olarak bağımsız da diyemeyiz.
Aynı sebepten biz onun ismine, 1960-1980 İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir’de sıkça rastlıyoruz.
Yıkılma Sakın şiirinin bir hikâyesi var.
Sevgili dostu Ataol Behramoğlu’nun Malazgirt’e sürgün edilmesinin ardından, Behramoğlu’nun kendisine gönderdiği bir mektup üzerine yazıyor bu şiiri.
Özel, askerlik yaptığı sıralarda, şiirle beraber yürümediğini anladığı vakit kök dişlerinden birini söktürüp 3 gün istirahat alıyor. Zamansal kavramın şiirle çift kale maç yaptığı günler de hemencecik geçince, bir kök dişini daha çektirip şiiri bitiriyor.
Bahsi geçen şiirin küçük bir bölümü:
Yıkılma Sakın
Sana durlanmış kelimeler getireceğim
pörsümüş bir dünyayı kahreden kelimeler
kelimeler, bazısı tüyden bazısı demir
seni çünkü dik tutacak bilirim
kabzenin, çekicin ve divitin
tutulduğu yerden parlayan şiir.Zorlu bir kış geçirdim, seninki gibi neftî
acıktım, bitlendim, bir yerlerim sancıdı
sökmedi ama hoyrat kuralları faşizmin
çünkü kalbim aşktan çatlayıp yarılırdı.
Her sabah çarpışarak çekilirdi karanlık alnacımdan
acılar bile duymadım kof yürekler önünde
beynim her sabah devrimcinin beyniydi
ayaklarım donukladı gelgelelim
sağlığın yerinde mi?
Bir süre öğrenim gördüğü Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden sonra Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitiriyor. 18 yıl boyunca Devlet Konservatuarı’nda Fransızca okutmanlığı yapıyor.
1974 yılından itibaren hem ruhsal hem düşsel bir değişim yaşayarak yazı ve şiir hayatına İslami bir çerçevede devam etmeye başlamıştır. Aynı zamanda uzun yıllar gazetelerde köşe yazarlığı da yapmıştır. İslami düşünce altında yazdığı şiirlerinden bir tanesi, Dibace’dir.
DİBACE
Oradaydık hepimiz,müheyya bekliyorduk
salaştı mukadderat,bozulmuş bir nışandı
gebe rüzgar,ihanete uğramış deniz,kerrat cetveli
dünyaya sokunmuştuk,dünya hamdı
külsüzdü ocak,tellal çarşısız
ağzımız noksandı.
Rımbaud’nun haberi yoktu Menelik’ten
Nijinski delirmişti
Mahler’in beş yaşındaki kızı ölmemisti daha
nehre Haşim annesiyle karanlık geceler
bazı çıkardı
zonklardı öpülmek için kavlamış dudaklarımız
bekliyorduk;alnımızın çatında
hepimizin bir çarpı.
Kopmamış birer çığlık diyesilerdi bıze
verilmemiş birer söz
daha hıç çıkılmamış
birer iskeleydi bedenlerimiz
alnımız birer sayıltı
azalarımız yerli yerine çakılmamıştı
bir çift göz,bır yumruk yürek arasında
darma dumandık
küşümle kapanırdı yüzümüz
çünkü kazınmıştı oraya yekten
başkalarına ait bir çarpı.
Yaşamak çarpısı derlerdi buna,yaşamak çarpıntısı.
Ne acelemiz vardı? Kime kavuşacaktık?
Yokuşu göze almak mı? Niçin?
Bir geçit
nereye açılmak için gerekti bize?
Susmak bilmiyordu tepemizde ses,saklı ve açık:
Tamamla çabuk! Çabuk bitir! Hadisene!
Sese bühtan etmedi aramızdan hiçbiri
değil mi ki hepimizin
işaretli ve yarım
dünyaya sarkık.
2005 yılında Türkiye Yazarlar Birliği Deneme Ve Üstün Hizmet Ödülü’nü kazanmıştır.
9 şiir, 22 deneme, söyleşi, mektup ve 5 çeviri kitabına imza atan Özel, 2007 yılında İstiklal Marşı Derneği’ni kurmuş, derneğin başkanlığını üstlenmiştir.
Eserleri
KİTAPLARI
- Üç Mesele
- Zor Zamanda Konuşmak
- Taşları Yemek Yasak
- Bakanlar ve Görenler
- Faydasız Yazılar
- İrtica Elden Gidiyor
- Surat Asmak Hakkımız
- Tehdit Değil Teklif
- Waldo Sen Neden Burada Değilsin?
- Sorulunca Söylenen
- Cuma Mektupları – 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11
- Tahrir Vazifeleri
- Neyi Kaybettiğini Hatırla
- Ve’l-Asr
- Tavşanın Randevusu
- Bilinç Bile İlginç
- Şiir Okuma Kılavuzu
- 40 Hadis
- Henry Sen Neden Buradasın-1
- Henry Sen Neden Buradasın-2
- Kalıntürk
- Çenebazlık
- Şairin Devriye Nöbeti 1 – Tok Kurda Puslu Hava
- Şairin Devriye Nöbeti 2 – Bileşenleriyle Basit
- Şairin Devriye Nöbeti 3 – Neredeyizim
- Şairin Devriye Nöbeti 4 – Ebruli Külah
- Şairin Devriye Nöbeti 5 – Evet mi, Hayır mı? & Sınıf Savaşı Evet, Milli Mücadele Hayır
- Şairin Devriye Nöbeti 6 – Allah’ın Emri zaid/plus Peygamberin Kavli
- Şairin Devriye Nöbeti 7 – Evlenseydik Boşanacaktık
- Şairin Devriye Nöbeti 8 – Hayatın Manası versus Manalı Bir Hayat
- Şairin Devriye Nöbeti 9 – Karz-ı Hasen
- Şairin Devriye Nöbeti 10 – Siper Beden
- Şairin Devriye Nöbeti 11 – Muvazzaf
- Şairin Devriye Nöbeti 12 – Başbaş Başbaşa Başabaş
- Türk Olamadıysan Oldun Amerikalı
- Küfrün İhsanı Olmaz
ŞİİRLERİ
- Geceleyin Bir Koşu (1966)
- Evet İsyan (1969)
- Cinayetler Kitabı (1975)
- Şiirler 1962-74 (1980)
- Şiir Kitabı (1982)
- Celladıma Gülümserken (1984)
- Erbain (1987)
- Bir Yusuf Masalı (2000)
- Of Not Being A Jew (2005)
- Of Not Being A Jew -İlaveler ve Vaat Edilmiş Bir Şiir- (2008)
- Of Not Being A Jew (2011)
Not: Kapak fotoğrafı Cüneyt Polat’ın kişisel web sitesinden alınmıştır.
