Salsa Nedir?
1900’lü yıllarda Latin Amerika’da ortaya çıkan ve 1980’lerden sonra neredeyse tüm dünyayı etkisi altına alan salsa, çiftler veya gruplar halinde, yine salsa ismini taşıyan müzik türü eşliğinde yapılan bir dans türü.
Merengue, cha cha cha, bachata, samba, mambo ve rumba gibi Latin danslarından biri.
Salsa İsmi
Salsa sözcüğü, İspanyolcada ‘sos’ anlamına geliyor. Başta Meksika mutfağı olmak üzere pek çok Latin Amerika ülkesinin mutfağında yer alan ve global dünyada pek çoğumuzun en az bir defa ismini duyduğu salsa sos; domates, soğan ve çeşitli baharatlarla hazırlanıyor.
Bu müzik türünün ve dansının ismi de bu sostan geliyor. Çünkü salsa, farklı kültürel öğelerin karışımını içeriyor ve zengin bir çeşitliliğe sahip.
Salsanın Kökeni
Salsanın ilk olarak nerede ortaya çıktığı bilinmiyor. Kimilerine göre Karayipler kökenli olduğu varsayılsa da, dansın kökeninin Küba mı, yoksa Porto Riko mu olduğu konusundaki tartışma bugün hala sürüyor. Ve her iki ülke de salsanın kendilerine ait olduğunu ifade ediyor.
Dans
Boogaloo, Guaracha, Mambo, Cha Cha Cha, Pachanga, Palo Monte ve Rumba gibi çok sayıda tarzın etkisinde oluşan salsa, diğer pek çok dans türünün aksine, rutin hareketlere bağlı kalmaksızın, doğaçlamalarla yapılıyor. Bu yüzden, serbest stil dans olarak da kategorize ediliyor.
Göçler ve savaşlar gibi olayların etkisiyle Afrika, Avrupa ve Amerika kültürlerinin bir karışımı olarak bugünkü halini alan salsa, diğer dans türlerinde de yer alan birçok dans figürü ve çift pozisyonunu da barındırıyor.
Tango, vals ya da rumba gibi yakın temas dansların aksine, salsada erkek ve kadının yakın teması gerekli değil. Salsada, dansını yöneten erkek, yalnızca el hareketleriyle kadını yönlendirebiliyor.
Salsa Stilleri
Dünyanın farklı bölgelerinde, müziğin ve dansının farklı şekillerde yorumlandığı onlarca farklı stil bulunuyor. Fakat genel olarak, üç temel stilden bahsediliyor.
Küba Stili
- Küba stili, 1950’li yıllarda Küba’daki casino dansından ortaya çıkmıştır. Kökeni, Küba’nın son müzik türüne ve dansına dayanır.
- Daha çok Küba, Miami ve Fransa’da uygulanır.
- Dansta erkeğin hareketleri daha baskındır.
- Genellikle temel adım olarak ters mambo (guapea) adımı kullanılır.
- Küba stilinde, Afrika etkisi daha baskındır.
- Porto Riko stiline kıyasla daha kıvrımlı ve dairesel vücut hareketleri ön plandadır.
- Halkın yaptığı sokak dansı, genellikle Küba stiliyle özdeşleşmiştir.
- Küba’da dans, son ya da casino olarak isimlendirilir. Salsa ise, müzik türü için kullanılır.
- Küba stilinin alt stilleri arasında Miami stili en bilinendir.
Porto Riko Stili
- Pek çok alt stili bulunur.
- Salsanın New York’ta popülerleştiği 1970’li yıllarda ABD’de ortaya çıkmıştır.
- Alt stilleri arasında, dans okullarının eklediği unsurlarla daha da zenginleşmiş ve 1990’lı yıllarda popülerleşmiş Los Angeles stili vardır.
- New York ve Los Angeles stillerinde temel adım, mambo adımıdır.
- Porto Riko stilinde koreografik öğeler ve akrobatik hareketler yer alır.
- Sinema filmleri ve dans yarışmalarında genellikle New York stili uygulanır.
Kolombiya Stili
- Diğer stillere kıyasla biraz daha hızlıdır. Dansta hafif sıçramalara yer verir.
- Karayipler dışında, Güney Amerika kıtasının neredeyse tamamında Kolombiya stilini görmek mümkündür.
- Diğer stillere kıyasla, karmaşık ayak hareketleri çok daha fazladır.
- Dairesel hareketler diğer stillere göre daha fazladır.
- Figürler değil, estetik ön plandadır.
- Dünya Dans Federasyonu (World Salsa Federation) 2003 Salsa Şampiyonası’ndan itibaren Kolombiya stilini özel bir kategori olarak kabul etmiştir.
Rueda de Casino ya da Rueda
- İspanyolcada tekerlek anlamına gelen Rueda, 1950’li yıllarda Küba’da ortaya çıkmıştır. Bir sokak dansıdır.
- New York ve Küba stillerinden farklıdır. Diğer stillerde kullanılmayan, kendine özgü figürleri vardır.
- Rueda de Casino stilinde toplu olarak dans edilir. Çiftler (partnersiz olarak da yapılabilmektedir) bir veya daha fazla halka oluşturacak şekilde bir araya gelirler.
- Yapılacak hareketleri bilen bir yönetici, cantantes, komutları yüksek sesle veya elleriyle ve mimikleriyle verir.
- Tüm dansçılar eş zamanlı olarak aynı hareketleri yapar ve sık sık eş değiştirirler.
- Bugün, iki ana Rueda tipi vardır: Rueda de Cuba ve Rueda de Miami. Rueda de Cuba, Miami stiline kıyasla daha fazla kural içerir.
Temel Kavramlar
- Temel Adım: Salsa öğrenen kişiler, kombinasyonları (figürleri) öğrenmeden önce temel adımı öğrenirler. Adımlar, müziğin ritmine uygun olmalıdır. Salsada genellikle vücudun üst kısmı çok hareket ettirilmez, ayaklarla karmaşık hareketler yapılır. Salsa stillerinde genellikle mambo adımı olan, öne ve arkaya düz adım atma şeklindeki temel adım kullanılır.
Ayrıca salsada, sağa ve sola adım atılan rumba adımı ile çapraz bir şekilde ileri ya da geri atılan çapraz adım da kullanılır.
- Tap: ‘1-2-3-stop 5-6-7 stop’ şeklinde ifade edilen salsa adımlarında, duraklama zamanlarında (stop) ayakla yere yapılan darbelere tap denir. Genellikle Küba stilinde ve profesyonel dansçılar tarafından kullanılır.
- Shine: Dans sırasında partnerle temas kurmadan ya da partner olmaksızın, bireysel olarak yapılan ayak figürleridir (adım kombinasyonları). Doğaçlama olarak yapılabildiği gibi, artistik ayak tekniklerini ve koreografilerini içerebilir. Shinelar, aerobik salsanın temelidir.
Salsa Müziği
- Müzik türü de, tıpkı dansında olduğu gibi, birçok farklı müzik türünün karışımından oluşuyor. Mambo, montuno, son, guaracha, plena, bomba gibi ritimlerin yanı sıra charanga, conjunto ve sexteto gibi stillerin bir araya geldiği salsa müzik türü, 1920’lerden sonra ortaya çıkmaya başlamıştır.
- Salsa müzik, pek çok ülkenin müziğinin bir karışımı olsa da, temelde Küba’ya dayanır.
- Teknik bakımdan, clave ismini taşıyan ritmik doku etrafında gruplanan tüm müzik türlerini kapsar. Dansta, dansçılar doğrudan clave ritmini adımlarıyla uygularlar.
- Karmaşık perküsyon ritimleri ağırlıklıdır.
