Dünyanın en büyük futbol organizasyonu FIFA Dünya Kupası tarihini 10 maddede özetledik:
İlk FIFA Dünya Kupası, futbolun olimpiyatlardan kaldırılması üzerine, 1930 yılında FIFA Başkanı Jules Rimet’in uluslararası bir futbol turnuvası düzenleme kararının ardından yapıldı.
1930 yılında gerçekleştirilen ilk turnuvada Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Belçika, Brezilya, Bolivya, Fransa, Macaristan, Meksika, Paraguay, Peru, Romanya, Şili, Uruguay ve Yugoslavya milli takımları katıldı.
13 takımın yer aldığı turnuvaya, 1924 ve 1928 yılları Olimpik Futbol Turnuvası şampiyonu olan ve bağımsızlığının 100. yılını kutlayan Uruguay ev sahipliği yaptı.
İlk Dünya Kupası’nın sahibi ise, final maçında Arjantin’i 4-2 yenen Uruguay oldu.
ABD’li futbolcu Bert Patenaude ise, Paraguay’a attığı 3 gol ile FIFA Dünya Kupası tarihinin ilk hat-trick’ini yapan futbolcu oldu.
1934 yılında düzenlenen ikinci FIFA Dünya Kupası ev sahibi İtalya oldu.
1934 Dünya Kupası’nda ilk kez eleme turu yapıldı ve 16 takım turnuvada yer almaya hak kazandı.
Uruguay, 1930 yılındaki zayıf Avrupa katılımı nedeniyle 1934 Dünya Kupası’nı boykot etti. Ayrıca Bolivya ve Paraguay da turnuvada yer almadı. Bu yüzden Arjantin ve Brezilya eleme maçı oynamadan finallerde yer aldılar.
Bu turnuvaya katılan Mısır, Dünya Kupası’nda yer alan ilk Afrika takımı oldu.
1934 FIFA Dünya Kupası şampiyonu İtalya ise, turnuvayı kazanan ilk Avrupa takımı oldu.
Fransa’da düzenlenen 1938 Dünya Kupası, turnuvanın ikinci defa Avrupa’da düzenlenmesi sebebiyle Uruguay ve Arjantin tarafından boykot edildi.
İlk kez bir önceki turnuvanın galibi ve ev sahibi ülke, direkt finallere katılmaya hak kazandı.
Avrupa’daki siyasi karışıklıklar sebebiyle finalde 15 ülke karşılaştı.
İlk kez ev sahibi ülke şampiyon olmadı. İtalya final maçında Macaristan’ı yenerek 2. kez şampiyon oldu.
Polonyalı Ernest Willimowski, Brezilya’yı yendikleri 6-5’lik maçta 4 gol atarak, bir Dünya Kupası’nda bunu başaran ilk futbolcu oldu.
1942 yılında düzenlenecek Dünya Kupası, ev sahibi belirlenmeden önce Avrupa düşmanlığının yaygınlaşması sebebiyle iptal edildi.
İkinci Dünya Savaşı bitmiş olsa da, maddi yetersizlikler ve personel eksikliği sebebiyle 1946’da yapılması planlanan Dünya Kupası da iptal edildi.
1 Temmuz 1946 tarihinde gerçekleşen, savaş sonrası ilk toplantıda hiçbir ülkenin ev sahibi olmayacağı Dünya Kupası tarihi 1949 olarak planlandı.
1950 Dünya Kupası, Britanya takımlarının da katılımıyla Brezilya’nın ev sahipliğinde başladı.
Son 3 turnuvayı boykot etmiş olan Uruguay turnuvaya geri döndü. Ancak siyasi sebeplerle Sovyetler Birliği ve Çekoslovakya gibi Doğu Avrupa ülkeleri turnuvaya katılmadı.
1950 FIFA Dünya Kupası, final turları yapılmayan tek turnuva oldu. Turnuva iki grup aşamasından oluştu. İkinci grubun maçı şampiyonu belirlediği için final olarak da adlandırılır.
Uruguay, ev sahibi Brezilya’yı yenerek ikinci kez şampiyon oldu.
200.000’in üzerinde taraftarın yer aldığı final maçı, en çok seyircinin bulunduğu maç olarak tarihe geçti.
1954 yılında İsviçre’de düzenlenen Dünya Kupası, televizyonda gösterilen ilk turnuva oldu.
Gol rekorları bu turnuvada kırıldı.
Bir turnuvada en fazla gol atan takım Macaristan oldu. En çok gol atılan maç ise, çeyrek finalde oynanan 7-5’lik skorla Avusturya-İsviçre maçı oldu.
Kupayı ise, finalde Macaristan’ı 3-2 yenen Batı Almanya aldı. Final maçında 2-0’lık üstünlüğe sahip olan Macaristan 3-2 yenildi. Bu sebeple maç, Bern Mucizesi olarak da isimlendirilir.
1958 Dünya Kupası, İsveç’te düzenlendi. Turnuvanın şampiyonu ise, Brezilya oldu. Bu, Brezilya’ya kendi kıtası dışında şampiyon olan ilk takım olma özelliği kazandırdı.
Bugüne kadar kendi kıtası dışında şampiyon olan yalnızca 4 milli takım oldu. Bunlar; 1970, 1994 ve 2002 yıllarında Brezilya, 1986 yılında Arjantin, 2010 yılında İspanya ve 2014 yılında Almanya’ydı.
Pelé’nin ismi ilk kez bu turnuvada ortaya çıktı.
Fransız forvet Just Fontaine 13 golle gol kralı oldu.
1962 Dünya Kupası’na Şili ev sahipliği yaptı. Şampiyon ise, bir kez daha Brezilya oldu. Turnuvada köşe vuruşundan doğrudan gol atan Kolombiyalı futbolcu Marcos Coll Dünya Kupası’nda bunu başaran tek futbolcu oldu.
İlk kez bir maskot ve resmi logo ile pazarlanan turnuva, 1966 yılında gerçekleşti. Turnuvanın ev sahibi ve şampiyonu İngiltere oldu. İtalya’yı yenerek çeyrek finale kalan Kuzey Kore, çeyrek finale kalan ilk Asya takımı oldu. Geoff Hurst ise, Dünya Kupası finalinde hat-trick yapan ilk ve tek futbolcu unvanını kazandı.
1970 Dünya Kupası, renkli olarak televizyonda yayınlanan ilk Dünya Kupası’ydı. El Salvador ile Honduras arasında çıkan Futbol Savaşı sebebiyle final maçları Meksika’da oynandı. Kuzey Kore, İsrail’le maç yapmayı reddederek turnuvadan çekildi. Şampiyon 3. kez Brezilya oldu. Üç kez şampiyon olan ilk takım olarak Brezilya, kalıcı olarak Jules Rimet Kupası ile ödüllendirildi.
Dünya Kupası’nda turnuva öncesi 3 yıl boyunca, 200’ün üzerinde milli takım eleme maçlarına katılır. Ev sahibi ülke eleme aşamasına katılmadan finallerde yer alır.
2018 Dünya Kupası’na kadar düzenlenen 20 turnuvada 8 farklı takım şampiyon olmuştur.
Her turnuvaya katışmış tek takım olan Brezilya, 5 şampiyonluk ile en başarılı takımdır.
İtalya ve Almanya’nın 4’er, Arjantin ve Uruguay’ın 2’şer; İngiltere, Fransa ve İspanya’nın 1’er şampiyonluğu vardır.
BONUS
FIFA Dünya Kupası Ödülleri
- Altın Top: Medya mensuplarının oylarıyla turnuvanın en iyi oyuncusu seçilen futbolcuya verilir. İlk kez 1982’de verilmiştir. İkinciye Gümüş, üçüncüye Bronz Top ödülü verilir.
- Altın Ayakkabı: Turnuvanın gol kralına verilir. İlk kez 1982’de verilmiştir.
- Altın Eldiven (Eskiden: Yaşin Ödülü): FIFA Teknik Çalışma Grubu tarafından en iyi kaleci seçilen futbolcuya verilir. İlk kez 1994’te verilmiştir.
- En İyi Genç Oyuncu: FIFA Teknik Çalışma Grubu tarafından 21 yaş altı en iyi seçilen futbolcuya verilir. İlk kez 2006’da verilmiştir.
- FIFA Fair Play Ödülü: FIFA Fair Play Komitesi tarafından belirlenen puan sistemi ve kriterlere göre en centilmen takım seçilen takıma verilir. İlk kez 1978’de verilmiştir.
- Turnuva Takımı: Turnuvanın en iyi oyuncularından oluşan takıma verilir. 1998 yılından itibaren her turnuvada resmi olarak duyurulmuştur.
