8 Ocak 2018

En Tepede ya da En Dipte: Manik Depresyon (Bipolar Bozukluk)

Burcu Tur Yüksel Akay

~6dk

Bipolar affektif bozukluk, iki uçlu duygudurum bozukluğu, manik depresif bozukluk, manik depresyon, manik-depresif hastalık ya da bipolar bozukluk…

Manik depresyon, mani ve depresyon dönemleriyle karakterize edilen zihinsel bir hastalıktır. Hastalar, mani döneminde taşkınlık, depresyon döneminde çökkünlük yaşar.

Birbirine tamamen zıt görünen bu iki dönem yatışma ve alevlenmelerle sürer. Atak dönemleri dışında kişi normale döner. Ancak bazı hastalarda, günlük yaşamı kısmen etkileyen belirtiler görülebilir.

Mani Dönemi

Mani ya da taşkınlık dönemi, duygudurumun yükseldiği, aşırı coşkulu ve neşeli olunan dönemdir.

Bu dönemde, abartılı düşünceler, gerçekçi olmayan projeler, kendini fazlasıyla iyi hissetme, düşünce akışının hızlanması, aşırı enerjik hissetme, uyku ihtiyacının azaltması, aşırı heyecanlı ve eğlenceli aktivitelere yönelme gibi çeşitli duygu, davranış ve düşünceler gözlemlenir.

Depresyon Dönemi

Depresyon ya da çökkünlük döneminde ise mutsuzluk, umutsuzluk, karamsarlık, özgüven eksikliği yaşanır. Kişi değersizlik hisseder, suçluluk ve pişmanlık duyguları ortaya çıkar, iştahsızlık ve uykusuzluk yaşayabilir, ölüm ve intihar düşüncelerine kapılabilir, normalde keyif aldığı aktivitelerden zevk almamaya başlar.

Cinsiyete göre farklılık göstermeyen bipolar bozukluğa, toplumda ortalama %2-3 oranında rastlanıyor.

İlk atak genellikle 20-25 yaş aralığında gerçekleşiyor.

Manik depresyonun sebepleri henüz tümüyle açıklanamıyor. Ancak genetik etkenlerin büyük bir etkisi olduğu biliniyor.

Genetik etkenlerin yanı sıra, beyinde hücrelerarası iletim sağlayan kimyasalların taşınmasında veya düzeyindeki değişikliklerin beyinde iletimi bozarak düşünce, hafıza, öğrenme ve duygudurumun düzenlenmesini etkilediği biliniyor.

Tüm bunların yanı sıra yüksek stresin ve travmatik olayların ilk hastalık döneminin ortaya çıkmasına sebep olduğu veya hastalığı tetiklediği biliniyor.

bipolar bozukluk kadın

Manik depresyonun seyri genellikle mevsimsel değişiklik gösteriyor. Kişiler, ilkbahar ve yaz aylarında mani yaşarken sonbahar ve kış aylarında depresyon dönemine giriyorlar.

Ayrıca, atakların mevsim geçişlerinde daha şiddetli yaşandığı gözlemleniyor.

Hastalığın belirtileri, süresi ve şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterir.

Bazı hastalarda mani, bazılarında ise depresyon baskın olabilir ya da her iki dönem eşit oranda yaşanabilir. Dönemler birkaç günden birkaç aya kadar sürebilir.

Tedavi süreci başlamadığında dönemlerin süreleri daha uzun olabilir ve atak dönemleri arasındaki süre azalabilir.

Bipolar Bozukluğun Belirtileri

Mani Belirtileri:
  • Enerjinin aşırı yükselmesi,
  • Aşırı neşe ya da sinirlilik,
  • Dikkatte dağınıklık,
  • Uyku ihtiyacının azalması,
  • Düşüncelerde aşırı artış,
  • Aşırı para harcama,
  • Cinsel isteğin aşırı artması,
  • Aşırı konuşkanlık ve hızlı konuşma,
  • Aşırı özgüven, kendini fazla önemli ve büyük biri olarak görme, vb.

Bu belirtilerin tek başına varlığı maniyi göstermez. Tanı koyulabilmesi için en az birkaçının bir arada olması ve bir süredir devam ediyor olması gerekir.

Mani ve depresyon bir arada bulunduğunda iki duygudurum arasında geçiş yaşanır ve hastada iki duygudurumun belirtilerine de rastlanır.

Depresyon Belirtileri:
  • İlgi kaybı,
  • Enerjide azalma ve halsizlik,
  • Yorgunluk,
  • Uyuyamama,
  • Mutsuzluk,
  • Kötümserlik,
  • İletişim kurmada isteksizlik,
  • Karar vermekte zorlanma,
  • İştahsızlık,
  • Hafızanın zayıflaması, vb.
Hipomani Belirtileri:
  • Özgüvende aşırı artma,
  • Uyku ihtiyacında azalma,
  • Dikkatin kolayca dağılması,
  • Fiziksel ve zihinsel aktivitenin artması, vb.

Hipomani, maniye nazaran daha hafif belirtiler gösterdiği için tanı koyulması genellikle daha zordur.

Manik Depresyonun Sınıflandırılması

Atakların süreleri ve görülme şekillerine göre:

Bipolar I Bozukluk: En az bir mani veya mani – depresyon atağı geçirilmiştir.

Bipolar II Bozukluk: En az bir depresyon ve bir hipomani atağı geçirilmiştir. Kişinin mani atağı geçirmemiş olması gerekir.

Siklotimik Bozukluk: Minimum iki yıldır devam eden depresyon ve hipomani atakları geçirilmiştir. Kişinin mani atağı geçirmemiş olması gerekir.

Ayrıca; bir yılda dört veya daha fazla atak geçirildiyse Hızlı Döngülü Mani, bir haftada dört veya daha fazla atak geçirildiyse Aşırı Hızlı Döngülü Mani, ataklar belirli mevsimlerde ortaya çıkıyorsa Mevsimsel Özellik Gösteren Mani ve doğumdan sonraki dört hafta içinde ortaya çıktıysa Doğum Sonrası Mani olarak isimlendiriliyor.

Bipolar Bozukluğun Tedavisi

Manik Depresyonda genellikle iki aşamalı tedavi uygulanır: Atağın tedavisi ve tekrar atak geçirilmesinin önlenmesi.

Lityum, valproat ve karbamazepin gibi koruyucu ilaç kullanımı ile ataklar önlenebilmektedir. Ayrıca psikiyatrik destek de büyük önem taşımaktadır.

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
Burcu Tur Yüksel Akay

Burcu Tur Yüksel Akay

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.