Ülkemizde yıllardır süregelen ve önüne geçilemeyen yangınlar bugün de canımızı yakmaya devam ederken tarih boyunca dünyanın dört bir yanında yaşanmış ve büyük yıkıma yol açmış bazı felaketleri hatırlamak belki de gerekli dersleri ve önlemleri almamıza biraz olsun yardımcı olur.
Büyük Roma Yangını (64)
Tarihçi Tacitus’a göre 19 Temmuz 64 gecesi Circus Maximus etrafındaki dükkanlarda başlayan yangın yaklaşık bir hafta sürmüş ve Roma’nın üçte ikisini yok etmiştir.
Ahşap yapıların yoğunluğu ve rüzgarın etkisiyle hızla yayılan yangını Neron’un başlatıp başlatmadığı hala tartışma konusudur. Ancak yangın sonrasında yeniden yapılanma çalışmaları Neron tarafından başlatılmıştır.
Büyük İstanbul Yangını
Kaynaklarda ‘harîk-i kebîr’ olarak geçen ve 24 Temmuz 1660 tarihinde meydana gelen Büyük İstanbul Yangını, İstanbul’un gördüğü en büyük yangınlardan biridir. Odunkapısı ve Ayazmakapısı civarında başlamış ve şiddetli poyrazın etkisiyle şehrin üçte ikisini küle çevirmiştir.
Kayıtlara göre yangında 2.700 ila 4.000 civarında insan ölmüş, 120 saray ve konak, 40 hamam, 360 cami ve mescit gibi çok sayıda yapı zarar görmüştür.
Büyük Londra Yangını
2 ile 5 Eylül 1666 tarihleri arasında, Pudding Lane’deki bir fırında başlayan yangın, dört gün boyunca Londra’nın merkezini kasıp kavurmuştur. Yangın sonucunda 13.200 ev, 87 mahalle kilisesi ve ünlü St. Paul Katedrali dahil olmak üzere şehrin büyük bir kısmı yok olmuştur. Can kaybı nispeten az olsa da şehirde büyük bir yıkım ve yeniden yapılanma süreci yaşanmıştır.
Moskova Yangını
14 Eylül 1812 tarihinde, Napolyon’un ordusu Moskova’ya girdikten sonra başlayan yangın 4 gün sürmüş ve şehrin büyük bir kısmını yok etmiştir. Yangının Ruslar tarafından mı yoksa Fransızlar tarafından mı çıkarıldığı hala tartışmalıdır.
Yangın, Fransız ordusu için barınma ve erzak sıkıntısı da yarattığı için Napolyon’un Rusya seferinin başarısızlığında önemli bir rol oynamıştır.
Büyük Hamburg Yangını
5 Mayıs 1842 tarihinde Deichstraße’deki bir puro fabrikasında başlayan yangın, üç gün boyunca Hamburg’un Altstadt bölgesinin yaklaşık üçte birini yok etmiştir. Yangında 51 kişi hayatını kaybetmiş, 1.700 konut ve birçok önemli kamu binası kül olmuştur. Yangın, şehrin yeniden yapılanmasını ve altyapı iyileştirmelerini hızlandırmıştır.
Büyük Chicago Yangını
O’Leary ailesinin ahırında başladığı iddia edilen yangın, kuru hava koşulları ve şiddetli rüzgarların etkisiyle hızla yayılmıştır. Yaklaşık 300 kişinin ölümüne, 17.000’den fazla yapının yıkılmasına, 100.000’den fazla kişinin evsiz kalmasına ve şehrin yaklaşık 9 km²’lik alanının yanmasına neden olan olay, 8-10 Ekim 1871 tarihleri arasında meydana gelmiştir.
Peshtigo Yangını
Büyük Chicago Yangını ile aynı gün meydana gelen bu orman yangını, ABD tarihindeki en ölümcül orman yangını olarak kayıtlara geçmiştir. Yaklaşık 490.000 hektarlık alanı yakan yangında, tahmini olarak 1.500 ila 2.500 kişi hayatını kaybetmiştir.
Yangın fırtınası şeklinde ilerleyen alevler, kasabaları ve ormanlık alanları yok etmiştir.
Büyük Boston Yangını
9 Kasım 1872 tarihinde ticari bir binada başlayan yangın, Boston’un iş merkezinin büyük bir kısmını yok etmiştir. Yangınla mücadele, atların bir salgın nedeniyle kullanılamaması ve su basıncının düşük olması nedeniyle zorlaşmıştır. Yangında 13 kişi hayatını kaybetmiş, 776 bina yıkılmış ve 75 milyon dolarlık hasar meydana gelmiştir.
Büyük Seattle Yangını
6 Haziran 1889 tarihinde, bir marangoz atölyesinde başlayan yangın, Seattle şehir merkezinin büyük bir kısmını yok etmiştir. Yangın, ahşap binaların yoğunluğu ve şehrin su sistemindeki yetersizlikler nedeniyle hızla yayılmıştır. Kaynaklara göre, can kaybı az olsa da, şehirde 25 milyon dolarlık hasar meydana gelmiş ve şehir tamamen yeniden inşa edilmiştir.
San Francisco Depremi ve Yangını
18 Nisan 1906 tarihinde San Francisco’da 7.9 büyüklüğündeki deprem sonrası çıkan yangınlar, şehrin büyük bir kısmını yok etmiştir. Yangınların depremden daha fazla yıkıma yol açtığı düşünülmektedir.
3.000’den fazla kişinin hayatını kaybettiği ve 28.000’den fazla binanın yıkıldığı tahmin edilmektedir. Şehrin altyapısı ve su şebekesi de büyük zarar gördüğü için yangınla mücadele daha da zorlaşmıştır.
BONUS I
Valparaíso Yangını
16 Ağustos 1906 tarihinde meydana gelen yangın, Şili’nin önemli liman şehirlerinden biri olan Valparaíso’da büyük yıkıma yol açmıştır. Yangın, şehrin tarihi merkezini ve birçok ahşap yapıyı yok etmiştir.
BONUS II
Büyük Kanto Depremi ve Yangını
1 Eylül 1923 tarihinde, 7,9 büyüklüğündeki deprem, Tokyo ve Yokohama şehirlerinde büyük yıkıma yol açmıştır. Deprem sonrası çıkan yangınlar, özellikle ahşap yapıların yoğun olduğu bölgelerde hızla yayılmış ve felaketin boyutunu arttırmıştır.
Tahmini olarak 100.000 ila 140.000 kişi hayatını kaybetmiş ve milyonlarca insan evsiz kalmıştır.
Not I: Yangınlar meydana geldikleri yıllara göre sıralanmıştır.
Not II: Görseller temsilidir.
Kapak Fotoğrafı: Photo by Matt Palmer on Unsplash
