Paganizm terimi, kadim doğa dinlerine dayanan yaşam tarzlarının ve geleneklerinin tamamını ifade eder. Bir inanç sisteminin ismi değildir.
Pagan kelimesi, Latincede kırsal/köylü anlamına gelen ‘paganus’ kelimesinden gelir ve literatürde, özellikle Hristiyanların, İbrahimi (Tek Tanrılı) olmayan inanç sistemlerine bağlı olan topluluklara verdikleri olumsuz bir isim olarak geçer.
Paganizm; Animizm (Canlandırmacılık), Politeizm (Çok Tanrıcılık), Panenteizm (Diyalektik Teizm) ve Panteizm (Tüm Tanrıcılık) gibi farklı inanç sistemlerinin ortak ismi olarak da kullanılır.
Paganizmin temelinde, ‘evrenin tamamı tanrıdır’ inanışı yatar. Paganizmin kapsadığı tüm sistem ve geleneklerde ortak nokta, evrenin bir uyumlu ve tutarlı bütün olarak görülmesidir.
Dünyadaki veya evrendeki, canlı ya da cansız tüm varlıkların ilahi olduğu düşünülür.
Yalnızca kadın ve erkek değil, doğadaki her şey eşittir, benzersizdir ve hepsine aynı saygı ve sevgiyle yaklaşılmalıdır. Doğa ve insanlar uyum içinde olmalıdır.
Paganlar, ruhani deneyimlerin her birey için eşsiz olduğuna inanır ve bireysel ruhani deneyime önem verirler.
Ritüellerini, doğanın değişimi ve doğal döngüsüyle uyum içinde gerçekleştirirler.
Doğayı bir parçaları olarak hissetmek; yaşam kaynağına, yaşam ve ölüm evrelerinin döngüsüne saygı duymak esastır.
Lahuti/latuhi (ilahi) olanı, kutsal bir bütünün (eril & dişil) parçaları olarak tüm yönleriyle onurlandırırlar.
Çeşitliliği ve farklılıkları kutlarlar. Herkesin maneviyatını kendi özünde bulması gerektiğine inanırlar. Bu yüzden misyonerliğe karşı çıkar, tüm inanç ve geleneklere saygı duyarlar.
Dört ana element olan toprak, hava, ateş ve su, bu dünyayı ve dünya-ötesi eşikleri oluşturdukları için büyük önem taşırlar. Uyumun, dengenin ve döngülerin koruyucuları kabul edilirler.
5 köşeli yıldız (pentagram), 4 elementi ve elementleri birleştiren gücü temsil eder.
Paganizmde, negatif enerjilerden korunmanın pek çok yolu vardır. Olumsuzluk ve negatif enerjiden korunmanın yollarından biri, taşlar ya da ahşap figürler gibi beğenilen bir nesneye pozitif enerji yükleyerek yanında taşımak ya da kolye gibi boyna asmaktır. Çünkü, canlı ya da cansız tüm varlıklarla aramızda bir enerji alışverişi olduğuna inanılır.
Türkçede Paganizmin zaman zaman putperestlik ile aynı anlamda kullanılmasının sebeplerinden biri bu gelenektir.
Isaac Bonewits’in Pagan Ayrımı
- Diğer kültürlerin etkisinde kalmamış pagan kültürleri Bonewits tarafından Paleo-Paganizm olarak isimlendiriliyor. Bonewits, Yunan ve Roma dinlerini, Politeizmi ve Hinduizm’i bu kategoride değerlendiriyor.
- Diğer öğreti, inanç ve geleneklerden etkilenmiş, ancak uygulamaları açısından bağımsızlığını korumuş kültürleri ise Mezo-Paganizm olarak isimlendiriyor. Amerikan ve Avustralya yerlileri ile Farmasonları bu grupta ele alıyor.
- Doğa temelli ruhani öğreti ve inançları yeniden canlandırmaya çalışan modern insanların uygulama ve inançlarını ise Neopaganizm (Modern Paganizm) olarak isimlendiriyor. Wicca ve Neo-Druidizmi ise bu grupta ele alıyor.
