Resif Nedir?
Resif, denizcilik terminolojisinde; kum, kaya ve deniz canlılarının birikimiyle suyun gel-git sırasındaki en düşük su seviyesinden 11 metre veya daha az derinlikli sığ alanlarında oluşan su altı yüzey yapıları olarak tanımlanıyor.
Kelimenin kökenine bakıldığında ise, resif ya da reef terimi, eski Norveç dilinde kaburga anlamına gelen ‘rib’ kelimesinden geliyor. Terim ilk olarak, güney denizlere açılan denizciler tarafından, gemiler için deniz içinde tehlike oluşturan tüm engelleri anlatmak için kullanılmış.
Resifler kumun abiyotik biriktirmeleri, dalgaların kayalar üzerindeki erozyonu ve diğer doğal olaylar sürecinde gelişir. Ancak en fazla bildiğimiz resifler, biyotik süreçlerin baskınlığında mercanların ve kalkerli alglerin etkisiyle tropik bölgelerde oluşan mercan resifleridir.
Mercan Resifi Nedir?
Resif, genellikle, mercan ismini verdiğimiz, sıcak denizlerde yaşayan deniz omurgasızlarının iskeletlerinin birikmesiyle oluşan bir sualtı yapısıdır.
Resifleri oluşturan mercan türleri, genellikle sert mercanlar (hermatipik) ya da taşlı mercanlardır. Bu tür mercanlar yumuşak yapıdaki vücutlarını korumak için deniz suyundaki kalsiyum karbonatı kullanarak sert ve dayanıklı bir dış iskelet oluştururlar.
Resifler Nerede Bulunur?
Resifler, su sıcaklığının 18 derecenin altına inmediği denizlerde görülürler. Bu da, genel bir ifadeyle, resiflerin 35. kuzey ve 32. güney paralelleri arasında, soğuk su akıntılarının olmadığı yerlerde görülebileceğini ifade eder.
Resifler, az tuzu ve genellikle bulanık olan çatalağızların yakınlarında olmazlar.
Yaygın olarak Büyük Okyanus’un ortalarında, Hint Okyanusu’nun batısında, Endonezya adalarının çevresinde, Avustralya kıyılarında, Kızıldeniz’de ve Antil Denizi’nde görülürler.
Mercan Resifleri
Mercanlardan meydana gelen resifler 3’e ayrılır: Atol, set resifi ve kenar resifi.
Atoller (Mercan Adalar)
- Deniz ortasında halkalar şeklinde olurlar ve deniz yüzeyine yakın yerlerde görülürler.
- Sualtı adalarının veya pasif volkanların üzerinde büyüdükleri için şekillerini onlardan alırlar.
- Bazılarının çapları 60 km civarında olabilir.
- Küçük çaplı atoller ağırlıklı olarak kıyı denizlerde ve kıta yakınlarında olurlar.
- Çoğu zaman zincir biçiminde yan yana sıralanarak kendilerinden daha büyük resif halkalarını meydana getiren küçük çaplı atoller, faro olarak isimlendirilirler.
Set Resifleri
- Kıyaya paralel uzanan ve kıyının biraz daha açığında yer alan resiflerdir.
- Kara ile aralarında lagün oluştururlar.
- Büyük Set (Great Barrier) resifi, günümüzde set resifine verilebilecek en iyi örnektir.
Kenar ya da Kıyı Resifleri
- Karaların hemen kenarında, sığ sularda bulunurlar.
Zooxanthellae
Sağlıklı resifler pek çok renge sahiptirler. Etraflarında ve içlerinde balıklar, deniz kaplumbağaları, deniz omurgasızları ve deniz sürüngenleri gibi pek çok deniz canlısı yaşar.
Tüm bu canlıların yanı sıra resiflerin en önemli üyelerinden biri, Zooxanthellae’dir. Zooxanthellae, fotosentez yapan tek hücreli ateş rengi alglerdir. Zooxanthellae fotosentez yaparken mercanın atık ürünlerini kullanır. Mercanlarsa, fotosentez sırasında Zooxanthellae’nin sağladığı besin maddelerini kullanır.
Zooxanthellaeler resiflerin nefes almasında; büyümesi ve gelişmesinde büyük öneme sahiptirler.
Resifler Neden Önemli?
Resifler, dünyanın en zengin ekosistemlerinden birini barındırırlar. Bilinen deniz canlıların yaklaşık ¼’ü beslenme, iyileşme, barınma ve üreme için resifleri kullanırlar. Bu yüzden resiflerin yok olması, pek çok deniz canlısının soyunun tükenmesi anlamına gelmektedir.
Kıyı şeridini dalgalardan ve tropik fırtınaların zararlı etkilerinden korurlar. Bu da alçak rakımlı karaların sular altında kalmamasını sağlamaktadır.
Resifler, yaralı canlılar için bir dinlenme ve iyileşme alanıdır. Bunun yanı sıra yavru balıkların çoğu, açık ve derin denizlere açılmadan önce resiflerde yaşarlar.
Resifler, okyanusların yağmur ormanları olarak da isimlendirilmektedir. Çünkü karbon döngüsünü sağlarlar.
Mercan Resiflerinin Ölümü
Küresel ısınma sebebiyle denizlerdeki asit oranının artması ve suların ısısının artması, mercanlar da dahil bu duruma uyum sağlayamayan birçok canlının ölmesine neden olmaktadır. Bu da mercan resiflerinin yeniden ortaya çıkmasını engellemekte, karbon döngüsünü bozmakta ve deniz canlılarının çeşitliliğinin azalmasına sebep olmaktadır.
Resiflerin hızla yok olmasına sebep olan bir başka büyük etken ise, deniz kirliliğinin –özellikle kıyı bölgelerde- giderek artmasıdır.
Dünyanın En Ünlü Resifleri
- Avustralya Büyük Set Resifi: Dünyanın en büyük resifidir. Yaklaşık 2400 kilometrelik bir alana uzanır.
- Belize Set Resifi: Orta Amerika’nın en uzun resifidir.
- Palancar Resifi: Great Bealt of Occidental Atlantik Resifi veya Mayan Resifi olarak da bilinir. Orta Amerika’da özellikle Meksika’da yer alır.
- Andaman Deniz Resifi: Hindistan Resifi olarak da bilinir. Hindistan’da yer alır.
- Reaja Ampat Resifi: Denizaltı Amazonları olarak da anılır. Endonezya’da bulunur. Diğer resiflere kıyasla bu resifteki ekosistem yüzyıllardır hastalıklara karşı güçlü bir bağışıklığa sahiptir.
BONUS
Resiflerle ilgili ilk özgün çalışmalar, Doğa Bilimcisi Adalbert von Chamiso tarafından yapılmıştır.
Resiflerin oluşumu, yapısı ve kökeni üzerine yapılan ilk ayrıntılı bilimsel bilgiler ise, Charles Darwin’in 1842’de yayımladığı Mercan Resifleri isimli yapıtında yer almıştır.
