4 Ocak 2019

10 Maddede Sokak Sanatı (Street Art)

Burcu Tur Yüksel Akay

~8dk

Sokak Sanatı Nedir?

Sokak sanatı, sınırları ancak yaratıcılığın sınırlarıyla belirlenebilecek, sokakta icra edilen sanatla ilişkili tüm aktiviteleri kapsıyor.

Halka açık alanlarda icra edilen sanat aktiviteleri olarak da tanımlanabilecek sokak sanatı, aynı zamanda eleştirel bir bakış açısı ve mizahı da içeriyor.

Sokak sanatçıları, müzikten resme, tiyatrodan el sanatlarına kadar sanatın her halini tüm insanlara bedava sunarken dünyadaki güzellikler kadar sorunları da eserlerinde işliyorlar.

sokak sanatı, mural örneği, frida kahlo
Mural

Sokak Sanatının Görünen ve Görünmeyen Yüzü

  • Sokak sanatı, geleneksel sanat mekanlarının dışında kalan kamusal alanlarda üretilmektedir.
  • Dünyadaki işleyişi, politikaları ve toplumsal kuralları eleştiren sanatçıların büyük bir kısmı, anonim kalmayı tercih etmektedir.
  • Sokak sanatının en önemli özelliği, sanatçı ile izleyici arasındaki üçüncü kişi ve kurumları ortadan kaldırmasıdır. Sanatçı doğrudan izleyiciyle iletişim kurmaktadır. Bu da sanatçıya, kendisini özgürce, herhangi bir sınırlamayla karşılaşmadan ifade etme şansı tanımaktadır.
  • Günümüzde, zaman zaman galerilerde yer bulmaya başlamış olsa da, geleneksel sanat anlayışına ve endüstriyel sanata karşı bir başkaldırı olarak ortaya çıkmıştır.
  • Sokak sanatının, yavaş yavaş ana akım sanatın içinde yer almaya başlaması ve bazı sanatçılar tarafından ticari kaygıyla icra edilmesi, sokak sanatının bilinirliğini artırmış olsa da içerik anlamında zarar görmesine sebep olmuştur.
  • Sokak sanatçılarının birçoğu, baskı altında bulunan ve haksızlığa uğrayan birey ve toplumların sesi olmak için bir aktivist olarak hareket etmektedir.
sokak sanatı ip bombalama
İplik Bombalama

Sokak Sanatında Kullanılan Malzemeler

Sokak sanatı, nasıl belirli sanat dallarıyla ya da aktivitelerle kısıtlanamazsa sanatçıların kullandığı ve kullanacağı malzemelerin de bir sınırı yoktur.

Sprey boyalardan mumlara, ses yerleştirmelerinden fayansa, heykellerden iplere ve günlük hayatta karşımıza çıkan çeşitli objelere kadar her şey sanatçının malzemesi olabilir.

sokak sanatı mural tilki
Mural

Sokak Sanatının Tarihi

  • İlk olarak, trenlerin ve duvarların üzerine yapılan resim ve yazılarla (grafiti) görünür olan sokak sanatı, 1920’li yıllarda sokak çeteleri tarafından yapılıyordu.
  • Varlığı çok daha öncesine dayansa da, ilk kez 1980’li yıllarda dikkat çekmeye başladı.
  • Politik işleyişe, savaşlara ve baskılara karşı bir başkaldırı aracı olarak doğan sokak sanatı, aynı zamanda bir alt-kültür öğesidir.
  • Zaman içinde saygınlık kazanmış ve giderek çeşitlenen bir sanatsal ifade biçimine dönüşmüştür.
  • Onlarca yıl yasadışı bir faaliyet ve yıkma yoluyla yaratma olarak görülen sokak sanatı, bugün disiplinler arası bir sanat ifadesi olarak çağdaş sanat dünyasında yer alıyor.
sokak sanatı kaldırım sanatı
Kaldırım / Merdiven Sanatı

Sokak Sanatının Çeşitleri

  • Genellikle sprey boya, çıkartma, şablon, baskı ve poster gibi çeşitli teknikler kullanılarak icra edilen duvar yazılama, resimleme sanatı grafiti en sık rastlanan sokak sanatı çeşidi.
  • Boş bina cephelerine yapılan devasa resimler, mural olarak isimlendiriliyor.
  • İplik bombalama (yarn bombing), genellikle belirli bir konuya dikkat çekmek amacıyla kamusal alandaki mobilya ve nesnelerin ipliklerle kaplanmasını ifade ediyor.
  • Lock on, kamusal mobilyalara eklemlenen araç, obje, heykel ve yerleştirmeleri ifade ediyor.
  • Bunların yanı sıra sokakta icra edilen pantomim, juggling, illüzyon sanatları, poi, tiyatro, canlı heykellik, sokak enstalasyonları ve sokak müziği de sokak sanatının içinde yer alıyor.
sokak sanatı canlı heykel
Canlı Heykel

Sokak Sanatının Önde Gelen İsimleri ve Örnekleri

  • Provokatif eserleriyle tüm dünyanın tanıdığı René Moncada ve elbette Moncada’nın 1986 imzalı ‘I AM THE BEST ARTIST’ eseri,
  • Sokakların eleştirel ve isyankar yüzü John Fekner,
  • Lee Quinones,
  • Arturo Di Modica ve 1989 imzalı, Charging Bull isimli bronz heykeli,
  • 1999 yılındaki resim serisiyle ünlenen Blu,
  • Lady Pink,
  • Vhils,
  • Above,
  • Jaques Rosas,
  • Herkesin adı gibi bildiği isim Banksy,
  • SpY,
  • Roa,
  • Shepard Fairey ve Obey çıkartma ve posterleri,
  • Fra. Biancoshock,
  • Peter Gibson,
  • OakOak,
  • Ve tabi ki bu terimi ilk kullananlardan Jean-Michel Basquiat, Andy Warhol ve Richard Hambelton’ı unutulmamalı.
sokak sanatı grafiti örneği
Grafiti

Sokak Sanatının Amacı

Sokak sanatı, sanatçılara tüm kuralların dışında, özgürce kendilerini ifade etme olanağı sunuyor.

Herkesin sanata eşit koşullarda ve bedava ulaşmasını sağlıyor.

Ana akımların dışında, sınırlandırılmadan üretmeyi ve paylaşmayı sağlıyor.

Sanatçıların, en fazla sayıda insana ulaşmasını sağlıyor. Bu da seslerini daha geniş bir kitleye duyurabilmelerine yardımcı oluyor.

Sanat eserleri, her an yaşamaya ve değişmeye devam ediyor, yeni anlamlarla zenginleşiyorlar.

sokak sanatı lock on
Lock On

Sokak Sanatı ile Grafiti Arasındaki Fark

Sokak sanatı denildiğinde pek çoğumuzun aklına ilk olarak grafiti geliyor. Fakat grafiti, sokak sanatı akımının yalnızca bir parçasını oluşturuyor.

Her ikisi de tahrip edici ve yıkıcı sanat hareketleridir ve sokakta icra edilirler.

Grafitinin ana malzemeleri boş duvarlar, sprey boyalar, çıkartmalar ve şablonlarken sokak sanatı, tüm kapsayıcılığıyla kamusal alanın her noktasını ve sanatsal eylemin her biçimini ifade eder.

sokak sanatı grafiti
Grafiti

Sokak Sanatıyla İlgili Belgesel Filmler

  • Style Wars, 1983
  • November, 2003
  • Rash, 2005, Avustralya
  • Next: A Primer on Urban Painting, 2005
  • Roadsworth: Crossing the Line, 2007
  • Bomb It, 2008
  • Exit Through the Gift Shop, 2010
  • Street Art Awards, 2010
  • Las Calles Hablan, 2013
  • Obey Giant, 2017
sokak sanatı sokak müziği
Sokak Müziği

Sokak Sanatçısı

  • Sokak sanatı icra eden sanatçılar bir açıdan aktivistlerdir. Genellikle eserlerinde mesaj kaygısı taşırlar.
  • Amaçları, var olan sanat tanımını değiştirmek değildir. Kendilerini ifade etme yöntemleriyle mevcut koşulları sorgularlar.
  • Çok sayıda insana ulaşmayı ve eserleriyle her birine dokunmayı hedeflerler.
  • Eserlerini ticari kaygıdan uzakta ve kısıtlamaların dışında üretirler.
sokak sanatı mural
Mural
Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
Burcu Tur Yüksel Akay

Burcu Tur Yüksel Akay

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.