25 Temmuz 2018

Viski Terimleri ve Anlamları

Burcu Tur Yüksel Akay

~8dk

Şişe Bilgileri

ABV (Alcohol by Volume): Viskinin alkol yüzdesini ifade eder.

NAS (Non Age Statement): Şişesinin üzerinde yaşı / yılı belirtilmeyen viskilerdir.

PPM (Phenol Parts per Million): Turba derecesini belirleyen birimdir. Viskinin fenol miktarını ifade eder.

PROOF: ABD’de alkol seviyesinin belirtilmesinde kullanılan ölçüdür. ABV’nin iki katıdır.

viski bardağı ve meşe fıçı

Üretici

Distillery (Damıtım Evi): Viski üretiminin yapıldığı yerdir.

Master Distiller (Baş Damıtımcı): Damıtım evinde viski üretim sürecinin tüm aşamalarından sorumlu olan kişi.

Master Blender (Baş Harmancı): Viski dünyasında en prestijli unvanlardan biridir. Baş harmancı, harman viskileri oluşturacak viskilere karar verir.

Viski Çeşitleri

Bourbon: ABD’de üretilen ve en az %51 oranında mısırdan üretilen viskilerdir.

Blended (Harman) Viski: Single malt ve tahıl viskilerin karıştırılmasıyla elde edilen viskilerdir.

Blended Malt (Malt Harman) Viski: İki ya da daha fazla damıtım evinde üretilen malt viskilerin harmanlanmasıyla elde edilen viskilerdir.

Grain (Tahıl) Viski: Coffey imbiklerde, sürekli damıtım tekniği ile üretilen ve üretiminde mısır, yulaf gibi tahılların kullanıldığı viskilerdir.

Scotch: İskoçya sınırları içerisinde üretilmiş ve olgunlaştırılmış viskilerdir.

Single Cask (Tek Fıçı): Tek fıçıdan şişelenen viskilerdir.

Single Pot Still Viski: Tek damıtım evinde, Pot Still ismini taşıyan bakır imbiklerde üretilen ve maltlanmış ve maltlanmamış arpanın bir arada kullanıldığı İrlanda’ya özgü bir viski çeşididir.

Single Malt (Tek Malt) Viski: Tek damıtım evinde, Pot Still imbiklerde üretilen ve yapımında yalnızca maltlanmış arpa ile su kullanılan viskilerdir.

Tennessee: ABD’de üretilen ve kömürden filtrasyon işleminden geçen viskilerdir.

Rye (Çavdar) Viski: Üretiminde en az %51 oranında çavdar kullanılan viskilerdir.

Tadım

Nose (Burun): Tadımın ilk aşaması olan koklamada alınan notlardır.

Palate (Damak): Tadım sırasında viskinin ağızda ve damakta hissettirdiği aromalardır.

viski bardağı, brandy bardağı

Üretim Yeri

Campbeltown: İskoçya’nın en küçük viski üretim bölgesidir. Turba kullanıldığı için isli viskilerdir. Campbeltown’da üretilen viskilerde karamel, meyve ve çikolata notaları hakimdir.

Highland: İskoçya’daki en geniş viski üretim bölgesidir. Ülkede üretilen malt viskilerin neredeyse %25’i burada üretilir.

Islands: Highland’in etrafındaki adaları kapsar. Adalarda üretilen viskilerde deniz notaları yaygındır.

Islay: İskoçya’nın batısındaki küçük bir viski üretim alanıdır. Burada üretilen viskilerde is ve turba notaları baskındır.

Lowland: İskoçya’nın İngiltere’ye en yakın bölgesindeki adada bulunan viski üretim bölgesi.

Speyside: İskoçya’da en fazla damıtım evi bulunan viski bölgesidir. Burada üretilen viskiler meyvemsi, çiçeksi ve zengin notalara sahiptir.

Üretim Süreci

Cask Strenght (Fıçı Sertliği): Su eklenmeden, fıçıdan çıktığı şekilde şişelenen viskilerdir.

Charcoal Mellowing (Kömür Filtrasyonu): Tennessee viskilerin üretiminde kullanılan yöntemdir.

Damıtım: Fermantasyon ile elde edilen alkol-su karışımının bakır imbiklerde birbirinden ayrıştırılma işlemidir.

Fermantasyon: Lapalama işleminin ardından elde edilen arpa suyuna maya eklenmesi işlemidir. Mayalama (fermantasyon) işleminin ardından elde edilen sıvının alkol derecesi %7 ile 10 arasındadır.

Finish (Bitiş): Standart olgunlaşma işleminin ardından uygulanan ek bir işlemdir. Viski olgunlaşma işleminin ardından farklı bir fıçıda belirli bir süre daha bekletilir. Viskiye zenginlik katmak amacıyla uygulanır.

Floor Malting (Yerde Maltlama): Maltlama sürecinde yere serilen tahılların filizlenirken birbirine karışmaması amacıyla tahta küreklerle savrulması işlemidir.

Lapalama: Maltlama işleminin ardından arpadaki şekeri ortaya çıkarmak için yapılan işlemdir. Arpalar öğütülür ve sıcak suyla karıştırılarak lapa haline getirilir.

Low Wine: İlk damıtma işleminin ardından ortaya çıkan %20-25 alkol oranına sahip sıvıdır.

Maltlama: Üretimin ilk aşamasıdır. Arpalar ıslatılarak filizlendirilir. Filizlendirmeyi durdurmak için klin ismi verilen fırınlarda kurutulur. Amaç, arpanın içindeki nişastayı şekere dönüştürmektir.

Maturation (Olgunlaştırma): Damıtma işlemi sonucunda elde edilen alkollü sıvının meşe fıçılarda dinlendirilmesidir. Yıllandırma olarak da isimlendirilir.

Wort: Lapalama işlemi sonucunda elde edilen, lapamsı arpa suyu.

Üretim Araçları

Coffey İmbik: 1831 yılında, Aeneas Coffey tarafından icat edilmiştir. Tahıl viskilerinin üretiminde kullanılan, sürekli damıtım yönteminin uygulandığı endüstriyel imbiklerdir.

Fıçı (Meşe Fıçı): Viski, olgunlaşması için meşe fıçılarda belirli süreler dinlendirilir. Viski olgunlaştırmak için kullanılan el yapımı fıçılarında çivi ve tutkal gibi malzemeler kullanılmaz.

Klin: Maltlama aşamasında ıslanan ve filizlenen arpaların kurutulduğu büyük fırınlardır.

Mash Tun: Maltlamanın ardından öğütülen arpanın sıcak suyla karıştırıldığı lapalama tankıdır.

Spirit Still: İlk damıtım işleminin ardından elde edilen alkollü sıvının ikinci kez damıtıldığı imbiktir.

Peat (Turba): Yosunlardan ve çürümüş bitki kalıntılarından elde edilen siyah renkte, süngerimsi taşıl kömürdür.

Wash Still: İlk damıtım işleminin yapıldığı imbiktir.

Washback: Fermantasyon işleminin gerçekleştirildiği büyük tanklardır. Geleneksel olanları ahşapken günümüzde demirden tanklar da kullanılmaktadır.

ahşap masada iki viski kadehi

Viski Kadehleri

Copita: Şarap kadehini anımsatır. Uzun sağlı, geniş hazneli viski kadehidir.

Glencairn: Geleneksel şeri tadım bardaklarından ilhamla tasarlanan viski kadehleridir.

Riedel: Geniş ağızlı, küçük bir tutma sapına sahip viski bardaklarıdır.

Snifter: Geniş hazneli, dar ağızlı viski kadehleridir.

Tumbler: Geniş hazneli, ayaksız viski kadehleridir.

İçerik

Fenol: Viskiye is ve turba karakteri geçiren ve turba yandığında ortaya çıkan kimyasaldır.

Karamel: Renk standardizasyonunu sağlamak için, renklendirici olarak kullanılır.

Diğer Viski Terimleri

Angels’ Share (Meleklerin Payı): Olgunlaşma sürecinde fıçılarda dinlendirilen viskinin her yıl belirli bir oranı buharlaşır. Buharlaşan bu payın ismidir. Buharlaşma oranı iklim ve ortam koşullarına göre değişiklik gösterir.

Viski Taşı: Viskiyi, kadehte sulandırmadan soğutmak amacıyla üretilmiş aksesuarlardır. Alüminyum, granit ve mermer gibi farklı materyallerden üretilebilirler. Genellikle küp şeklindedirler.

viski kadehi

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂
10layn.com Patreon button
Burcu Tur Yüksel Akay

Burcu Tur Yüksel Akay

Tüm yazıları

E-bültenimize kaydolun.